Posąg Żubra w Spale
Posąg Żubra w Spale – statua żubra naturalnej wielkości znajdująca się w Spale, która pierwotnie była częścią pomnika stojącego w Zwierzyńcu, upamiętniającego polowanie zorganizowane przez cesarza Aleksandra II w Puszczy Białowieskiej.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ obiektu | |
| Projektant | |
| Data odsłonięcia |
1862 (Zwierzyniec) |
Położenie na mapie gminy Inowłódz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego  | |
 51°32′24,2″N 20°08′05,9″E/51,540056 20,134972
| |
Historia
edytujPomnik żubra wzniesiono pierwotnie w Zwierzyńcu koło Białowieży, gdzie w roku 1860 cesarz Aleksander II polował wraz z gośćmi i
...sam monarcha raczył ubić – i to jednym strzałem – wyjątkowego żubra samca.
Wydarzenie to upamiętniono, fundując potężny pomnik, który został odlany w Petersburgu w zakładach Ogariewa. Pomnik Żubra, którego projektantem był Mihály Zichy[1] stanął w Zwierzyńcu w 1862.
W czasie I wojny światowej przez Białowieżę przeszedł front. Wycofujący się Rosjanie – z osobistego rozkazu cesarza Mikołaja II – zabrali rzeźbę w głąb Rosji. W 1915 przewieziono posąg do Moskwy. Po wojnie rząd polski wystąpił o jego zwrot. W 1924[1] posąg żubra trafił do Warszawy i stanął na dziedzińcu Zamku Królewskiego. W 1928 roku prezydent Ignacy Mościcki zadecydował o przeniesieniu rzeźby do Spały, gdzie znajdowała się prezydencka rezydencja myśliwska.
Siedem lat później potężne zwierzę stało się znakiem graficznym Jubileuszowego Zlotu Harcerstwa Polskiego.
II wojnę światową posąg żubra przetrwał nienaruszony. Według miejscowej legendy pod koniec wojny Niemcy podjęli decyzję o przewiezieniu rzeźby do Berlina. Z przyczyn logistycznych zrezygnowali z tego przedsięwzięcia. Jeden z oficerów odciął jednak łeb zwierzęcia i w styczniu 1945 próbował wywieźć do Niemiec. Niemiecki oficer został zastrzelony, a głowa żubra powróciła na miejsce[potrzebny przypis].
Od 1981[1] władze Białowieży bezskutecznie ubiegały się o zwrot rzeźby. W Spale powstało wówczas Towarzystwo Obrony Spalskiego Żubra. Ostatecznie, w 2014, w Zwierzyńcu odsłonięto wierną replikę posągu[2][3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Encyklopedia - Puszcza Białowieska [online], www.encyklopedia.puszcza-bialowieska.eu [dostęp 2021-01-17].
- ↑ W Osadzie Zwierzyniec stanęła replika żubra białowieskiego. Białowieski Park Narodowy. [dostęp 2021-01-17].
- ↑ Pomnik Żubra w osadzie Zwierzyniec. Polskie Radio Białystok, 18 września 2014. [dostęp 2021-01-17].
Bibliografia
edytuj- Andrzej Kobalczyk: Żubr od cara, magazyn Powiaty Polskie.
- Jarosław Kobacki: Rodzinne wyprawy rowerowe po powiecie tomaszowskim (1). Spała, „Echo Powiatu Tomaszowskiego i Opoczyńskiego” nr 18 z 18 maja 2001.