Prezbiterianizm
Prezbiterianizm (z gr. πρεσβύτερος, „starszy”)[1] – krąg protestanckich Kościołów reformowanych charakteryzujących się ustrojem opartym na władzy prezbiterów, czyli starszych zborów (duchownych i świeckich).
Historia
edytujKościoły prezbiteriańskie swoją genezę wywodzą z reformacji szwajcarskiej. Tam struktura kościelna składająca się z pastorów, doktorów, konsystorza czy diakonów została wprowadzona w życie przez Jana Kalwina najpierw w Genewie, a później przyjęta przez pozostałe wspólnoty reformowane w Europie[2]. Na Wyspach Brytyjskich idee struktury prezbiteriańskiej zaczęły rozprzestrzeniać się za panowania Edwarda VI, a jedną z pierwszych struktur wprost wdrażających te rozwiązania stał się zorganizowany przez polskiego reformatora Jana Łaskiego Kościół cudzoziemski, zrzeszający zamieszkujących Londyn emigrantów religijnych z kontynentu[3][4].
Głównym propagatorem prezbiterianizmu był Szkot, John Knox, który studiował wraz z Janem Kalwinem w Genewie. Za początek prezbiterianizmu przyjmuje się ogłoszenie tzw. Księgi Dyscypliny w 1560 na powszechnym zgromadzeniu Kościoła Szkockiego.
Ogłoszona w niej doktryna:
- znosiła urząd biskupi oraz tworzyła urząd ministra (pastora) i prezbitera, czyli starszego
- głosiła hasła „oczyszczenia” Kościoła anglikańskiego
Główne Kościoły prezbiteriańskie to: Kościół Prezbiteriański Korei, Kościół Prezbiteriański Wschodniej Afryki, Kościół Prezbiteriański Nigerii, Kościół Prezbiteriański w Brazylii, Kościół Szkocji i Kościół Prezbiteriański USA. W Polsce przedstawicielem tegoż nurtu jest Kościół Ewangelicko-Prezbiteriański w Polsce.
Prezbiterianizm w Ameryce został przeszczepiony ze Szkocji i Irlandii. Pierwszy amerykański zbór prezbiteriański został zorganizowany w Filadelfii w 1706. Pierwsze Walne Zgromadzenie Prezbiteriańskiego Kościoła w Stanach Zjednoczonych Ameryki, odbyło się w tym mieście w 1789. Zgromadzenie zostało zwołane przez pastora Johna Witherspoona.
Wybitni teologowie i duchowni prezbiteriańscy
edytujInni znani prezbiterianie
edytujOśmiu prezydentów Stanów Zjednoczonych identyfikowało się z nurtem prezbiteriańskim. Są to:
- Donald Trump
- James Buchanan
- Andrew Jackson
- Grover Cleveland
- Benjamin Harrison
- Woodrow Wilson
- Dwight D. Eisenhower
- Ronald Reagan
Prezbiterianinem był brytyjski inżynier, konstruktor maszyny parowej James Watt.
Przypisy
edytuj- ↑ Słownik Wyrazów Obcych
- ↑ Jean Delumeau, Reformy chrześcijaństwa w XVI i XVII w. T.1 Narodziny i rozwój reformy protestanckiej, Warszawa 1986, s. 84.
- ↑ Oskar Bartel, Jan Łaski, Warszawa 1999, s. 162, 170-173, 182.
- ↑ Min Kang, John Calvin and John a Lasco on Church Order, 2011, s. 6, 44.