Procellaria
Procellaria – rodzaj ptaków z rodziny burzykowatych (Procellariidae).
| Procellaria[1] | |||
| Linnaeus, 1758[2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – burzyk białobrody (P. aequinoctialis) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Procellaria | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Procellaria aequinoctialis Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące na oceanach półkuli południowej oraz na środkowym Oceanie Spokojnym[7][8].
Morfologia
edytujDługość ciała 41–58 cm, rozpiętość skrzydeł 112–147 cm; masa ciała 585–1550 g[8].
Systematyka
edytujEtymologia
edytuj- Procellaria: nowołac. procellarius „z burzy, burzowy”, od łac. procella „burza, wichura”, od procellere „rzucać się w dół”, od pro „przed”; -cello „szybki”, od celer, celeris „szybko”[9].
- Priofinus: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Prion Lesson, 1829 i Puffinus Brisson, 1760[9]. Gatunek typowy: Procellaria aequinoctialis Linnaeus, 1758.
- Majaqueus: Ludwig Reichenbach w 1853 roku użył nazwy „Maiague” użytej przez Piso w 1658 roku, w odniesieniu do kormorano–podobnego ptaka (następnie zidentyfikowany na podstawie oryginalnej ryciny jako kormoran oliwkowy (Phalacrocorax brasilianus)), od tup. Maiagué „jakiś rodzaj ptaków wodnych”[9]. Gatunek typowy: Procellaria aequinoctialis Linnaeus, 1758.
- Adamastor: port. Adamastor „okropna, burzowa zjawa”, która ukazała się flocie Vasco da Gamy koło Przylądka Dobrej Nadziei, wspomniana w eposie „Luzjady” Luísa de Camõesa z 1572 roku (gr. αδαμαστος adamastos „nieokiełznany”, niezwyciężony, od δαμαω damaō „podbijać”)[9]. Gatunek typowy: Procellaria haesitata J.R. Forster, 1844 (= Procellaria cinerea J.F. Gmelin, 1789).
- Cymatobolus: gr. κυματοβολος kumatobolos „rzucanie się na fale”, od κυμα kuma, κυματος kumatos „fala”; βαλλω ballō „rzucać się”[9]. Gatunek typowy: Procellaria conspicillata Gould, 1844.
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące gatunki[10]:
- Procellaria cinerea J.F. Gmelin, 1789 – burzyk bury
- Procellaria aequinoctialis Linnaeus, 1758 – burzyk białobrody
- Procellaria westlandica Falla, 1946 – burzyk ciemny
- Procellaria parkinsoni G.R. Gray, 1862 – burzyk czarny
- Procellaria conspicillata Gould, 1844 – burzyk okularowy
Przypisy
edytuj- ↑ Procellaria, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 131. (łac.).
- ↑ J.B. Hombron & H. Jacquinot. Remarques sur quelques points de l’anatomie et de la physiologie des Procellarides, et essai d’une nouvelle classification de ces oiseaux. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 18, s. 355, 1844. (fr.).
- ↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. iv. (niem.).
- ↑ Ch.-L. Bonaparte. Excursion dans les divers Musées d’Allemagne, de Hollande et de Belgique (suite), et Tableaux paralléliques de l’ordre des Échassiers (fin). „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 43, s. 594, 1856. (fr.).
- ↑ F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 363. (łac.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-16]. (ang.).
- ↑ a b C. Carboneras: Family Procellariidae (Petrels and Shearwaters). W: J. del Hoyo, A. Elliott & J. Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992, s. 250–251. ISBN 84-87334-10-5. (ang.).
- ↑ a b c d e Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 – burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-02-24].