Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się!
Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się! (niem. Proletarier aller Länder, vereinigt euch!) – fragment Manifestu komunistycznego (1848) Karola Marksa i Fryderyka Engelsa, który stał się sławnym hasłem i zawołaniem komunistów w XX w. Hasło podkreśla założenie, że solidarność klasowa winna wziąć górę nad egoizmem narodowym[1]. Propagatorzy hasła uważali nacjonalizm za ideologię wymyśloną w celu odciągnięcia proletariatu od rewolucji oraz w celu obrony lokalnych rynków. Nacjonalizm uznany za bolączkę miał zniknąć w momencie ogólnoświatowego zwycięstwa proletariatu[2]. Polityka oparta na tymże haśle spowodowała, że Armenia, Azarbejdżan i Gruzja w czasie wojny domowej w Rosji opowiedziały się po stronie czerwonych, a nie białych uznanych za rosyjskich nacjonalistów[2]. Wezwanie to było również hasłem wszystkich republik ZSRR, a także widniało – w tłumaczeniu na odpowiednie języki narodowe – pod lub nad winietami wszystkich tych gazet, które stanowiły oficjalne organy partii robotniczych w różnych krajach.
Fragment ten, w pełniejszej wersji i kontekście, brzmiał:
(...) Proletariusze nie mają w niej [tj. w rewolucji] nic do stracenia prócz swych kajdan. Do zdobycia mają cały świat. Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się! (...)
Odniesienia
edytuj
W czasie strajku w sierpniu 1980 r. nad bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej zawieszono transparent z parafrazą tego sloganu, o treści Proletariusze wszystkich zakładów, łączcie się[3].
Przypisy
edytuj- ↑ Isabelle Bounier, Marc Pottier, Wielka encyklopedia pokoju. Historia, symbole, organizacje, Publicat, s. 11, ISBN 978-83-245-7358-5.
- ↑ a b Kenez 2006 ↓, s. 70.
- ↑ Jan Sowa, Inna Rzeczpospolita jest możliwa. Widma przeszłości, wizje przyszłości, Grupa Wydawnicza Foksal, 2015, s. 147, ISBN 978-83-280-2203-4 [dostęp 2021-04-28].
Bibliografia
edytuj- Peter Kenez: Odkłamana historia Związku Radzieckiego. Warszawa: 2006. ISBN 978-83-11-11031-1.