Przeplatka didyma
Przeplatka didyma (Melitaea didyma) – owad z rzędu motyli, z rodziny rusałkowatych (Nymphalidae)[1].
| Melitaea didyma | |
| (Esper, 1778) | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
przeplatka didyma |
Rozmieszczenie geograficzne
edytujGatunek palearktyczny, zasięg jego występowania obejmuje obszary od gór Ałtaj przez Europę po Afrykę północną[1]. W Europie zasiedla większość obszaru kontynentu najdalej na północ docierając do Estonii[1][2]. Brak go na północy, między innymi na Wyspach Brytyjskich, w Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii oraz północnych terenach europejskiego terytorium Rosji. Nie występuje też na wielu wyspach w południowej części Europy, w tym na Krecie, Sardynii i Korsyce. Status gatunku w Mołdawii nieustalony[2].
Dawniej gatunek zasiedlał tereny nizinne w całym obszarze Polski z wyjątkiem Pomorza Zachodniego. Obecnie populacje przeplatki didymy zachowały się jedynie na wschodzie kraju[1].
Wygląd
edytuj-
Przeplatka didyma ♂ -
Przeplatka didyma ♂ △ -
Przeplatka didyma ♀ -
Przeplatka didyma ♀ △
Podgatunki
edytuj- Melitaea didyma didyma (Esper 1778)
- Melitaea didyma ambra Higgins, 1941
- Melitaea didyma elavar Fruhstorfer, 1917
- Melitaea didyma kirgisica Bryk, 1940
- Melitaea didyma neera Fischer de Waldheim, 1840
- Melitaea didyma occidentalis Staudinger, 1861
- Melitaea didyma turkestanica Sheljuzhko, 1929
-
Melitaea didyma occidentalis ♂ -
Melitaea didyma occidentalis ♂ △ -
Melitaea didyma occidentalis ♀ -
Melitaea didyma occidentalis ♀ △
Ekologia i cykl rozwojowy
edytujPrzeplatka didyma zasiedla murawy kserotermiczne oraz inne suche ekosystemy, takie jak wrzosowiska, zręby i suchsze śródleśne polany. Dorosłe motyle latają od połowy czerwca do końca lipca chętnie odwiedzając kwiaty koloru fioletowego, w tym między innymi kwiaty chabra łąkowego, goździka kartuzka, świerzbnicy polnej i macierzanki piaskowej[1].
Samice składają jaja w złożach liczących do kilkudziesięciu sztuk na spodniej powierzchni liści roślin pokarmowych gąsienic. Wykorzystywane są różne gatunki roślin zielnych (gatunek polifagiczny), w tym lnica pospolita, babka lancetowata, czyściec prosty, przetacznik ożankowy oraz gatunki z rodzaju dziewanna. Gąsienice początkowo żyją w licznych grupach budując wspólny oprzęd, potem zimują pojedynczo lub w niewielkich skupieniach. Starsze gąsienice po przezimowaniu żerują samotnie a następnie przepoczwarzają się na różnych przedmiotach w pobliżu rośliny żywicielskiej[1].
Zagrożenia
edytujNa Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce gatunek ujęty jako narażony na wyginięcie (kategoria VU)[3]. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat doszło do zaniku wszystkich populacji w zachodniej Polsce, natomiast na wschodzie kraju znacznie zmniejszyła się liczba znanych stanowisk[1]. Spadek krajowych zasobów przeplatki didymy w latach 1974-1999 oceniono na 50-75%[4]. Przyczyny zanikania motyla w Polsce nie są obecnie znane, a opracowanie planu jego ochrony wymaga szczegółowych badań[1].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Jarosław Buszko, Janusz Masłowski: Motyle Dzienne Polski. Nowy Sącz: Koliber, 2008. ISBN 978-83-925150-4-3.
- ↑ a b Distribution of Melitaea didyma. Fauna Europaea Web Service (2004) Fauna Europaea version 2.2, Available online at. 3.VI.2010. [dostęp 2010-11-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]. (ang.).
- ↑ Zbigniew Głowaciński (red.): Czerwona Lista Zwierząt Ginących i Zagrożonych W Polsce. IOP, PAN,, 2002. ISBN 83-901236-8-1. (pol.).
- ↑ Chris van Swaay, M.S Warren: Red Data book of European butterflies (Rhopalocera). Strasbourg: Nature and Environment, No. 99, Council of Europe Publishing, 1999, s. 259.