Przewodniczący Izby Lordów

Przewodniczący Izby Lordów (ang. Leader of the House of Lords) – stanowisko rządowe i równocześnie parlamentarne istniejące w systemie politycznym Wielkiej Brytanii. Zadaniem przewodniczącego jest dbanie o to, aby program polityczny rządu, w szczególności projekty ustaw pochodzące od partii lub koalicji rządzącej, były we właściwy sposób procedowane na forum Izby. Podstawowym służącym temu instrumentem jest ustalanie porządku obrad Izby, stanowiące najważniejszą kompetencję przewodniczącego.

Przewodniczący Izby Lordów

Leader of the House of Lords

Symbol Parlamentu Wielkiej Brytanii
Obecny przewodniczący
Angela Smith, baronessa Basildon (2024)
Stanowisko
Państwo	Wielka Brytania
Data utworzenia	1721
Pierwszy przewodniczący	lord Townshend
Obecny przewodniczący	Angela Smith, baronessa Basildon
Obecny od	5 lipca 2024
Siedziba	Pałac Westminsterski, Londyn
Strona internetowa

Uprawnienia

Podobnie jak w przypadku Izby Gmin, w Izbie Lordów oprócz przewodniczącego istnieje osobne stanowisko spikera. Podział kompetencji między tymi funkcjami jest nieco odmienny w obu izbach (Spiker Izby Gmin ma większy wpływ na przebieg obrad niż jego odpowiednik w Izbie Lordów, gdzie z kolei większymi prerogatywami dysponuje Przewodniczący), lecz w obu przypadkach można powiedzieć, iż zadania Przewodniczącego koncentrują się na określaniu programu pracy izby, z kolei Spiker zajmuje się bardziej bieżącym sterowaniem przebiegiem obrad. Ponadto Przewodniczący wypełnia pewne funkcje ceremonialne, m.in. odczytuje okolicznościowe stanowiska Izby przyjęte na różne okazje, np. gratulacje czy podziękowania.

Powoływanie i pozycja polityczna

Przewodniczący Izby Lordów jest mianowany przez premiera Wielkiej Brytanii na identycznych zasadach jak inni członkowie rządu i odpowiada wyłącznie przed nim – sama Izba nie ma wpływu na obsadę tego stanowiska, nie jest też w stanie w żaden sposób rozliczać Przewodniczącego z jego pracy. Aby umożliwić Przewodniczącemu zasiadanie w Gabinecie, zwyczajowo otrzymuje on jedną z tzw. synekur, czyli dawnych stanowisk rządowych, obecnie mających znaczenie wyłącznie ceremonialne. Najczęściej jest to funkcja Lorda Przewodniczącego Rady, Lorda Tajnej Pieczęci lub Kanclerza Księstwa Lancaster. Przewodniczący musi być również członkiem Izby, co w praktyce oznacza, iż urząd ten zarezerwowany jest dla parów dożywotnich lub parów dziedzicznych (trzecia grupa członków Izby, lordowie duchowni, jest wyłączona ze sprawowania funkcji politycznych z uwagi na pełnione stanowiska w Kościele Anglii).

Lista przewodniczących

• 1721–1730: Charles Townshend, 2. wicehraba Townshend
• 1730–1742 : ?
• 1742–1744: John Carteret, 2. baron Carteret
• 1744–1756: Thomas Pelham-Holles, 1. książę Newcastle
• 1756–1757: William Cavendish, 4. książę Devonshire
• 1757–1762: Thomas Pelham-Holles, 1. książę Newcastle
• 1762–1763: John Stuart, 3. hrabia Bute
• 1763–1765 : ?
• 1765–1766: Charles Watson-Wentworth, 2. markiz Rockingham
• 1766–1770: Augustus FitzRoy, 3. książę Grafton
• 1770–1782 : ?
• 1782–1782: Charles Watson-Wentworth, 2. markiz Rockingham
• 1782–1783: William Petty, 2. hrabia Shelburne
• 1783–1783: William Bentinck, 3. książę Portland
• 1783–1789: Thomas Townshend, 1. wicehrabia Sydney
• 1789–1790: Francis Osborne, 5. książę Leeds
• 1790–1801: William Grenville, 1. baron Grenville
• 1801–1803: Thomas Pelham, 2. baron Pelham
• 1803–1806: Robert Jenkinson, 2. baron Hawkesbury
• 1806–1807: William Grenville, 1. baron Grenville
• 1807–1827: Robert Jenkinson, 2. hrabia Liverpool
• 1827–1828: Frederick Robinson, 1. wicehrabia Goderich
• 1828–1830: Arthur Wellesley, 1. książę Wellington
• 1830–1834: Charles Grey, 2. hrabia Grey
• 1834–1834: William Lamb, 2. wicehrabia Melbourne
• 1834–1835: Arthur Wellesley, 1. książę Wellington
• 1835–1841: William Lamb, 2. wicehrabia Melbourne
• 1841–1846: Arthur Wellesley, 1. książę Wellington
• 1846–1852: Henry Petty-Fitzmaurice, 3. markiz Lansdowne
• 1852–1852: Edward Stanley, 14. hrabia Derby
• 1852–1855: George Hamilton-Gordon, 4. hrabia Aberdeen
• 1855–1858: Granville Leveson-Gower, 2. hrabia Granville
• 1858–1859: Edward Stanley, 14. hrabia Derby
• 1859–1865: Granville Leveson-Gower, 2. hrabia Granville
• 1865–1866: John Russell, 1. hrabia Russell
• 1866–1868: Edward Stanley, 14. hrabia Derby
• 1868–1868: James Harris, 3. hrabia Malmesbury
• 1868–1874: Granville Leveson-Gower, 2. hrabia Granville
• 1874–1876: Charles Gordon-Lennox, 6. książę Richmond
• 1876–1880: Benjamin Disraeli
• 1880–1885: Granville Leveson-Gower, 2. hrabia Granville
• 1885–1886: Robert Gascoyne-Cecil, 3. markiz Salisbury
• 1886–1886: Granville Leveson-Gower, 2. hrabia Granville
• 1886–1892: Robert Gascoyne-Cecil, 3. markiz Salisbury
• 1892–1894: John Wodehouse, 1. hrabia Kimberley
• 1894–1895: Archibald Primrose, 5. hrabia Rosebery
• 1895–1902: Robert Gascoyne-Cecil, 3. markiz Salisbury
• 1902–1903: Spencer Cavendish, 8. książę Devonshire
• 1903–1905: Henry Petty-Fitzmaurice, 5. markiz Lansdowne
• 1905–1908: George Robinson, 1. markiz Ripon
• 1908–1916: Robert Crewe-Milnes, 1. markiz Crewe
• 1916–1924: George Curzon, 1. markiz Curzon
• 1924–1924: Richard Haldane, 1. wicehrabia Haldane
• 1924–1925: George Curzon, 1. markiz Curzon
• 1925–1929: James Gascoyne-Cecil, 4. markiz Salisbury
• 1929–1931: Charles Cripps, 1. baron Parmoor
• 1931–1931: Rufus Isaacs, 1. markiz Reading
• 1931–1935: Douglas Hogg, 1. wicehrabia Hailsham
• 1935–1935: Charles Vane-Tempest-Stewart, 7. markiz Londonderry
• 1935–1938: Edward Wood, 3. wicehrabia Halifaksu
• 1938–1940: James Stanhope, 7. hrabia Stanhope
• 1940–1940: Thomas Inskip, 1. wicehrabia Caldecote
• 1940–1940: Edward Wood, 3. wicehrabia Halifaksu
• 1940–1941: George Lloyd, 1. baron Lloyd
• 1941–1942: Walter Guinness, 1. baron Moyne
• 1942–1945: Robert Gascoyne-Cecil, wicehrabia Cranborne
• 1945–1951: Christopher Addison, 1. wicehrabia Addison
• 1951–1957: Robert Gascoyne-Cecil, 5. markiz Salisbury
• 1957–1960: Alexander Douglas-Home, 14. hrabia Home
• 1960–1963: Quintin Hogg, 2. wicehrabia Hailsham
• 1963–1964: Peter Carington, 6. baron Carrington
• 1964–1968: Frank Pakenham, 7. hrabia Longford
• 1968–1970: Edward Shackleton, baron Shackleton
• 1970–1973: George Jellicoe, 2. hrabia Jellicoe
• 1973–1974: David Hennessy, 3. baron Windlesham
• 1974–1976: Malcolm Shepherd, 2. baron Shepherd
• 1976–1979: Fred Peart, baron Peart
• 1979–1981: Christopher Soames, baron Soames
• 1981–1983: Janet Young, baronessa Young
• 1983–1988: William Whitelaw, 1. wicehrabia Whitelaw
• 1988–1990: John Ganzoni, 2. baron Belstead
• 1990–1992: David Waddington, baron Waddington
• 1992–1994: John Wakeham, baron Wakeham
• 1994–1997: Robert Gascoyne-Cecil, wicehrabia Cranborne
• 1997–1998: Ivor Richard, baron Richard
• 1998–2001: Margaret Jay, baronessa Jay of Paddington
• 2001–2003: Gareth Williams, baron Williams of Mostyn
• 2003–2007: Valerie Amos, baronessa Amos
• 2007–2008: Catherine Ashton, baronessa Ashton of Upholland
• 2008–2010: Janet Royall, baronessa Royall of Blaisdon
• 2010–2013: Thomas Galbraith, 2. baron Strathclyde
• 2013–2014: Jonathan Hill, baron Hill of Oareford
• 2014–2016: Tina Stowell, baronessa Stowell of Beeston
• 2016-2022: Natalie Evans, baronessa Evans of Bowes Park
• 2022–2024: Nicholas True, baron True
• od 2024: Angela Smith, baronessa Basildon

Linki zewnętrzne

• Opis stanowiska na stronie Parlamentu Wielkiej Brytanii (ang.) [dostęp 2011-07-30]