Róża damasceńska
Róża damasceńska (Rosa × damascena Herrm.) – jeden z kilku gatunków róż uprawianych w basenie Morza Śródziemnego od czasów starożytnych i rozpowszechniony w ogrodach południowej i zachodniej Europy przez Rzymian. Jest to gatunek pochodzenia mieszańcowego, przy czym dwie wyróżniane grupy odmian mają różnych rodziców. Róże damasceńskie letnie (kwitnące raz w roku) pochodzą od róży francuskiej (R. gallica) i róży fenickiej R. phoenicia, podczas gdy róże damasceńskie jesienne (powtarzające kwitnienie) powstały w wyniku zmieszania róży francuskiej z różą piżmową (R. moschata) i południowoazjatycką Rosa fedtschenkoana. Róża damasceńska występuje wyłącznie w uprawie. Jej walorem są intensywnie pachnące kwiaty. Z odmian 'Versicolor' i 'Tringipetala' wyrabia się olejek różany. Odmiany 'Quatre Saisons', 'Mme Hardy' i 'York & Lancaster' sadzone są jako rośliny ozdobne[4].
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
róża damasceńska | ||
Nazwa systematyczna | |||
Rosa × damascena Herrm. De Rosa: 14 (1762)[3] | |||
Synonimy | |||
|
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Krzew o wysokości do 1 (2) m. Igiełkowate kolce posiada tylko na pędach kwiatowych. Wytwarza rozłogi.
- Liście
- Nieparzysto-pierzaste (5-listkowe), o podłużnie-jajowatych listkach, na spodniej stronie owłosionych, lecz bez gruczołków.
- Kwiaty
- Wzniesione, o różnej barwie, rzadko tylko białe, pełne i pachnące[5].
Zastosowanie
edytujRoślina ozdobna. Uprawiana w ogródkach przydomowych, parkach, na skwerach. Uprawiana także do produkcji wody różanej oraz olejku różanego (służy do tego głównie odmiana 'Tringipetala' z największym zagłębiem upraw w Dolinie Róż w Bułgarii).
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
- ↑ Rosa × damascena Herrm., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-12-28] .
- ↑ Kalus-Jurgen Strobel: Róże. Warszawa: Klub dla Ciebie, 2006, s. 18-19. ISBN 978-83-258-0271-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- EoL: 622606
- EUNIS: 180559
- Flora of North America: 200011239
- GBIF: 7390572
- identyfikator iNaturalist: 1455863, 167979
- IPNI: 732237-1
- ITIS: 24824
- NCBI: 3765
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): rjp-51644
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:732237-1
- identyfikator Tropicos: 27801141
- USDA PLANTS: RODA