Robert Fiedler
Robert Aleksander Fiedler (ur. 13 marca 1810 w Czerninie, zm. 1877 w Międzyborzu) – śląski pisarz religijny, polski[1] pastor ewangelicki i folklorysta, który pełnił posługę na Śląsku w okolicach Międzyborza.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wyznanie | |
Życiorys
edytujOrdynowany na duchownego ewangelickiego był 13 maja 1836 roku. W latach 1836–38 pełnił funkcję proboszcza parafii ewangelickiej w Kowalowicach koło Namysłowa[2]. Od 1839 roku Robert Fiedler był pastorem ewangelicko-augsburskim w Międzyborzu gdzie prowadził działalność duszpasterską oraz naukową[3]. Był wydawcą książek religijnych oraz prac etnograficznych opisujących śląską gwarę, folklor oraz obyczaje miejscowej ludności. Współpracował z wielkopolskimi czasopismami wydawanymi w języku polskim; leszczyńskim „Przyjacielem Ludu” oraz poznańską „Szkołą Polską” Ewarysta Estkowskiego. Zaangażował się w działania mające na celu utrzymanie języka polskiego w kaznodziejstwie oraz w szkolnictwie na Śląsku.
Bronił polskości na Śląsku oraz domagał się przywrócenia w kościele protestanckim na Dolnym Śląsku nabożeństwa w języku polskim. 5 grudnia 1844 roku zabrał w tej sprawie głos wysyłając petycję do synodu we Wrocławiu gdzie postulował „Dobro tych braci moich w Chrystusie szczepu słowiańskiego mając na uwadze wnoszę o większe odtąd uwzględnianie ich potrzeb religijnych i kościelnych, a to pod trojakim względem: 1) co do obsadzenia probostw, 2) co do ścieśnienia nabożeństw, 3) co do opatrzenia szkół (...) Nawet wtenczas kiedy tylko mała część gminy jest polską, nie wolno zaniechać nabożeństwa polskiego ani całkiem jej odejmować sposobności zbudowania się w świątyni pańskiej... Bo jedynie mowa ojczysta przemówić może do serca”. Synod wrocławski z 1884 roku przyjął postulaty Fiedlera i zadeklarował po niemiecku „dass polnische Kinder auch fomlich polnischen Unterricht erhalten mochten” (pol. „aby dzieciom polskim także w języku polskim dawano nauki”)[4].
Fiedler był również przeciwnikiem germanizacji oraz miłośnikiem miejscowego dialektu śląskiego, zwalczanego wówczas przez władze pruskie jako słowiańskiego. Zebrał też i opisał sporo pieśni w miejscowym dialekcie.
Dzieła
edytujRobert Fiedler publikował na Śląsku książki o tematyce religijnej oraz etnograficznej w języku polskim oraz niemieckim: w 1844 roku wydał w języku niemieckim pionierską pracę omawiającą miejscową gwarę na Śląsku pt. „Bemerkungen uber die Mundart der polnischer Niederschlesier”[5], w 1844 opublikował „Kazania na wszystkie święta roku kościelnego”[6], a w 1859 roku wydał w języku polskim w Brzegu wznowienie kancjonału z 1673 roku tzw. „Kancjonału brzeskiego”, który zawierał modlitwy oraz pieśni kościelne[7].
Przypisy
edytuj- ↑ Robert Fiedler, „Kancjonał zawierający w sobie pieśni chrześcijańskie...”, Brzeg 1859. Osobisty podpis Fiedlera pod przedmową do wydania tego kancjonału: „Międzyborz dnia 8 marca 1859 X. Robert Fiedler – kaznodzieja polski”.
- ↑ Dietmar Neß, Schlesisches Pfarrerbuch: Zweiter Band: Regierungsbezirk Breslau, Teil II, Evangelische Verlagsanstalt, 7 października 2014, ISBN 978-3-374-03975-3 [dostęp 2023-03-03] (niem.).
- ↑ „Literatura Polska. Przewodnik encyklopedyczny” Tom I, PWN, Warszawa 1984, ISBN 83-01-01520-9, s. 258, hasło Fiedler Robert.
- ↑ Stanisław Wasylewski, „Na Śląsku opolskim”, Katowice 1937, s. 76.
- ↑ Robert Fiedler, Bemerkungen über die Mundart der polnischen Niederschlesier: Ein Beitrag zur Kenntnis der polnischen Dialekte, Breslau: W.G. Korn, 1844.
- ↑ Robert Fiedler, Kazania na wszystkie święta roku kościelnego, Wrocław: W. G. Korn, 1844.
- ↑ Robert Fiedler, „Kancjonał zawierający w sobie pieśni chrześcijańskie...”, Brzeg 1859.
Bibliografia
edytuj- „Literatura Polska. Przewodnik encyklopedyczny” Tom I, PWN, Warszawa 1984, ISBN 83-01-01520-9, s. 258, hasło Fiedler Robert.
- Stanisław Wasylewski, „Na Śląsku opolskim”, Katowice 1937, s. 76.
- Gazeta Sycowska
Linki zewnętrzne
edytuj- Dzieła Roberta Fiedlera w bibliotece Polona