Ropienka (gmina)
Ropienka – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934–39, 1941–44, 1945–54 i 1973–77 w woj. lwowskim, rzeszowskim i krośnieńskim oraz dystrykcie krakowskim (dzisiejsze woj. podkarpackie). Siedzibą władz gminy była Ropienka.
| gmina wiejska | |||
| 1934–39, 1941–44[1], 1945–54 i 1973–77 | |||
 Granica polsko-radziecka 1944–48 w Dźwiniaczu Dolnym | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1934–39: lwowskie | ||
| Powiat |
1934–39: leski (II RP) | ||
| Siedziba | |||
| Populacja (1974) • liczba ludności |
| ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1948) | |||
| |||
Położenie na mapie powiatu
| |||
Historia
edytuj1934–1939
edytujGminę zbiorową Ropienka utworzono 1 sierpnia 1934 roku w województwie lwowskim, w powiecie leskim, z dotychczasowych 9 jednostkowych gmin wiejskich: Brelików, Leszczowate, Paszowa, Romanowa Wola, Ropienka, Serednica, Stańkowa, Wańkowa i Zawadka[3]. Gminy te przekształcono 17 września 1934 w osiem gromad (sołectw) gminy Ropienka[4].
Pod koniec 1937 tytuł honorowego obywatelstwa gminy Ropienka otrzymał Roman Gąsiorowski „za prace i zasługi, położone dla dobra gminy”[5].
Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę granica niemiecko-sowiecka przedzieliła gminę wzdłuż Sanu. Gmina Ropienka została w całości włączona do ZSRR, gdzie ją zniesiono, a jej obszar włączono 10 stycznia 1940 do nowo utworzonego rejonu leskiego w obwodzie drohobyckim, gdzie pozostał do 27 czerwca 1941[6].
1941–1944
edytujRejon leski przestał istnieć wraz z wybuchem wojny niemiecko-radzieckiej 22 czerwca 1941. Na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 1 sierpnia 1941 obszar dawnej gminy Ropienka wszedł w skład Generalnego Gubernatorstwa i utworzonego tam nowego dystryktu Galicja, gdzie odtworzono gminę Ropienka w jej oryginalnych granicach. 15 listopada 1941 gminę Ropienka włączono do powiatu sanockiego w dystrykcie krakowskim[7].
Pod okupacją niemiecką 1941-1944 w Landkreis Sanok w Dystrykcie krakowskim (Generalne Gubernatorstwo) bez zmian terytorialnych; jedynie zmienił się skład wewnętrzny kiedyz gromady Leszczowate okupant wyodrębnił nową gromadę Maćkowa Wola. Liczba mieszkańców gminy w 1943 roku wynosiła 7974: 677 w Brelikowie, 761 w Leszczowatem, 330 w Maćkowej Woli, 1132 w Paszowej, 320 w Romanowej Woli, 961 w Ropience, 1036 w Serednicy, 1013 w Stańkowej, 887 w Wańkowej i 857 w Zawadce[8].
W sierpniu 1944 obszar gminy ponownie zajęły wojska radzieckie, po czym gminę Ropienka zniesiono, a jej cały obszar włączono do reaktywowanego rejonu leskigo w obwodzie drohobyckim w ZSRR[9].
1945–1954
edytujPo wytyczeniu granicy państwowej w marcu 1945, gminę Ropienka reaktywowano w Polsce. Powróciła do powiatu leskiego, wchodząc w skład utworzonego 18 sierpnia 1945 woj. rzeszowskiego[10]. Do gminy przyłączono także gromadę Dźwiniacz Dolny z radzieckiego rejonu ustrzyckiego (należącą przed wojną oraz pod okupacją niemiecką do gminy Ustrzyki Dolne), w wyniku włączeniu prawie całego obszaru rejonu ustrzyckiego do ZSRR. Powojenny skład gminy Ropienka objął 10 gromad: Brelików, Dźwiniacz Dolny, Leszczowate, Paszowa, Ropienka, Serednica, Stańkowa, Wańkowa, Wola Romanowa i Zawadka[11].
15 maja 1948 do gminy Ropienka włączono z ZSRR chutor Wola (Maćkowa), który w latach 1944-48 należał do rady wiejskiej Łodyna (Лодинянська сільська рада) w rejonie ustrzyckim w obwodzie drohobyckim[12], w ramach korekty granic Polski z ZSRR. Chutor Wola zintegrowano początkowo z gromadą Leszczowate[11], choć później Wolę Maćkową podniesiono do statusu jedenastej gromady gmin Ropienka[13].
1 stycznia 1952 gminę Ropienka włączono do nowego powiatu ustrzyckiego, utworzono w ramach umowy o zmianie granic z 15 lutego 1951[14].
Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[15]:
1973–1977
edytujGminę Ropienka reaktywowano 1 stycznia 1973 w woj. rzeszowskim (powiat bieszczadzki)[16], objemując[17]:
- 13 sołectw: Brelików, Jureczkowa, Leszczowate, Nowosielce Kozickie, Paszowa, Ropienka, Stańkowa, Trzcianiec, Wańkowa, Wojtkowa, Wojtkówka, Wola Maćkowa i Zawadka,
- 8 obrębów geodezyjnych: Arłamów, Grąziowa, Jamna Dolna, Jamna Górna, Kwaszenina, Serednica, Trójca i Wola Romanowa.
1 czerwca 1975 gmina znalazła się w nowo utworzonym woj. krośnieńskim[18].
1 lutego 1977 gmina została zniesiona, a jej obszar przyłączony do gmin[19]:
- Olszanica (obszary sołectw Arłamów, Brelików, Grąziowa, Jamna Dolna, Jamna Górna, Jureczkowa, Kwaszenina, Leszczowate, Nowosielce Kozickie, Paszowa, Ropienka, Serednica, Stańkowa, Trójca, Trzcianiec, Wańkowa, Wojtkowa, Wojtkówka i Zawadka),
- Ustrzyki Dolne (obszary sołectw Wola Maćkowa i Wola Romanowa).
1 kwietnia 1977, dwa miesiące po zniesieniu gminy Ropienka, sołectwa włączone do Ustrzyki Dolne (Wola Maćkowa i Wola Romanowa) włączono do gminy Olszanica, natomiast 11 z 19 sołectw włączonych do gminy Olszanica (Arłamów, Grąziowa, Jamna Dolna, Jamna Górna, Jureczkowa, Kwaszenina, Nowosielce Kozickie, Trójca, Trzcianiec, Wojtkowa i Wojtkówka) włączono do gminy Ustrzyki Dolne[20]. 1 stycznia 2002 do gminy Ustrzyki Dolne włączono kolejne 6 z 19 dawnych sołectw ropieneckich włączonych w 1977 roku do gminy Olszanica (Brelików, Leszczowate, Ropienka, Serednica, Stańkowa i Zawadka), a także sołectwa Wola Maćkowa i Wola Romanowa, które w 1977 roku dwa razy zmieniły przynależność gminną[21]. Tym samym w granicach gminy Olszanica pozostały już tylko dwa sołectwa dawnej gminy Ropienka (Paszowa i Wańkowa), a wszystkie inne weszły ostatecznie w skład gminy Ustrzyki Dolne.
Przynależność administracyjna miejscowości gminy Ropienka w różnych latach
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ W czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
- ↑ Liczba ludności z publikacji „Rocznik Demograficzny Polski”, GUS 1975–1995
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 68, poz. 595
- ↑ Lwowski Dziennik Wojewódzki. 1934, nr 19, poz. 101
- ↑ Uznanie dla starosty dr Gąsiorowskiego w Lesku. „Wschód”. Nr 68, s. 2, 10 grudnia 1937.
- ↑ Хроніка за 17 січня 1940 року на сайті Інститут історії України НАН України
- ↑ Dekret o zmianie granic Starostw Powiatowych i Związków Gmin w Okręgu Krakau, z dnia 3 listopada 1941 r. (Dziennik Rozporządzeń dla Generalnego Gubernatorstwa z dnia 30 listopada 1941 r., Krakau, Nr. 111, str. 659)
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ History 1944
- ↑ Dz.U. 1945 nr 27 poz. 168
- ↑ a b Rzeszowski Dziennik Wojewódzki. R.5, nr 9 (2 listopada 1948) = nr 28
- ↑ УКАЗ Президії Верховної Ради Української РСР (15 травня 1948 р.) ПРО ЗМІНИ В АДМІНІСТРАТИВНО-ТЕРИТОРІАЛЬНОМУ ПОДІЛІ МЕДИКІВСЬКОГО, ДОБРОМИЛЬСЬКОГО, НИЖАНКОВИЦЬКОГО І МОСТИСЬКОГО РАЙОНІВ ДРОГОБИЦЬКОЇ ОБЛАСТІ.
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41
- ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 65, poz. 446
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
- ↑ Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
- ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 2, poz. 11
- ↑ Dz.U. z 1977 r. nr 8, poz. 32
- ↑ Dz.U. z 2001 r. nr 116, poz. 1241