Ryszarda Czepulis-Rastenis
Ryszarda Czepulis-Rastenis (ur. 1 sierpnia 1928 w Łodzi, zm. 20 lutego 1994 w Warszawie) – polska historyczka, profesor nadzwyczajna Instytutu Historii PAN, badaczka dziejów inteligencji polskiej XIX i XX wieku.
| Data i miejsce urodzenia |
1 sierpnia 1928 |
|---|---|
| Data śmierci |
20 lutego 1994 |
| Prof. dr. hab. nauk historycznych | |
| Specjalność: historia społeczna Polski XIX w. | |
| Alma Mater |
Uniwersytet Warszawski |
| Doktorat |
1962 |
| Habilitacja |
1973 |
| Profesura |
1989 |
| Kierowniczka Pracowni Dziejów Inteligencji IH PAN | |
Życiorys
edytujUrodziła się w asymilującej się rodzinie żydowskiej w Łodzi. Podczas wojny i Zagłady, przetrwała zamknięcie w getcie łódzkim oraz wywiezienie do obozu w Oświęcimiu, gdzie straciła oboje rodziców[1]. Wyzwolenia doczekała się w obozie Mauthausen[1].
Po wojnie ukończyła studia na Uniwersytecie Warszawskim uzyskując w 1953 tytuł magistra filozofii. W 1962 obroniła doktorat pt. Myśl społeczna twórców Towarzystwa Rolniczego (1842–1861), napisany pod kierunkiem prof. Niny Assorodobraj. W 1973 otrzymała habilitację, a w 1989 - tytuł profesora[1][2]. W odróżnieniu do Józefa Chałasińskiego uznawała, że inteligencja polska wywodzi się z różnych grup społecznych, nie zaś jedynie ze szlachty[3].
W latach osiemdziesiątych XX wieku kierowała Pracownią Dziejów Inteligencji IH PAN[1]. Współpracowała m.in. z Witoldem Kulą i Jerzym Jedlickim[4].
Wybrane prace
edytuj- Myśl społeczna twórców Towarzystwa Rolniczego (1842–1861), Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydaw. PAN, 1964.
- Uwarstwienie społeczne Królestwa w świadomości współczesnych, opublikowana w tomie I serii Społeczeństwo Królestwa Polskiego: studia o uwarstwieniu i ruchliwości społecznej, pod red. Witolda Kuli (1965).
- „Klassa umysłowa”: Inteligencja Królestwa Polskiego 1832–1862, Warszawa : Książka i Wiedza, 1973.
- Inteligencja polska XIX i XX wieku. Studia, Warszawa: PWN, t. 1-6, 1978–1991.
- Ludzie nauki i talentu. Studia o świadomości społecznej inteligencji polskiej w zaborze rosyjskim, Warszawa: PIW, 1988.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Czepulis-Rastenis Ryszarda (1928–1994) [online], Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN - Instytut Historii PAN [dostęp 2023-11-17] (pol.).
- ↑ Jerzy Jedlicki, In memoriam, „Kwartalnik Historyczny”, R. 101 (3), 1994, s. 126-127 [dostęp 2023-11-17] (pol.).
- ↑ Prof. M. Janowski: II RP może być uznana za państwo stworzone przez inteligencję [online], Niepodległa, 21 listopada 2018 [dostęp 2023-11-17], Cytat: "[...] inteligencja fundamentalnie odróżnia się od szlachty. W tym rozumieniu inteligencja reprezentuje zupełnie odmienny etos, który jest bardziej demokratyczny i egalitarny. W tym ujęciu inteligencja nie kształtuje się poprzez proste przeniesienie się szlachty do miasta, ale tworzą ja również ludzie wywodzący się z mieszczaństwa, asymilujących się Żydów czy Niemców, a nawet pochodzący z chłopstwa. Taki pogląd wyrażała prof. Ryszarda Czepulis-Rastenis". (pol.).
- ↑ Maciej Janowski, In Memoriam: Jerzy Jedlicki (4.VI.1930 — 31.I.2018), „Kwartalnik Historyczny”, 126 (4), 2019, s. 851–867, ISSN 0023-5903 [dostęp 2023-11-17] (pol.).