Safe as Milk

Safe as Milk – pierwszy album awangardowej grupy Captain Beefheart and His Magic Band, nagrany i wydany w 1967 roku.

Safe as Milk

Wykonawca albumu studyjnego
Captain Beefheart and His Magic Band
Wydany	wrzesień 1967
Nagrywany	kwiecień 1967
Gatunek	blues rock
Długość	33:40
Wydawnictwo	Buddah Records
Producent	Bob Krasnow, Richard Perry
Oceny
Allmusic Rolling Stone
Album po albumie
— Safe as Milk (1967) Strictly Personal (1968)

Prace nad albumem

Pierwsza sesja nagraniowa do Safe as Milk odbyła się w kwietniu w Sunset Studios w Hollywood. Pracę nad album rozpoczęto od utworu „Sure 'Nuff 'N Yes I Do”. Perkusista John French wspominał, że zespół podjął ponad 70 prób nagrania tej piosenki, kilka razy nawet nie kończąc. Było to powodem zmiany gitarzysty z Douga Moona na Rya Coodera.

Producent Richard Perry nie umiał obsługiwać nowoczesnego 8-ścieżkowego sprzętu. Perry chciał nagrać album w studiu RCA na sprzęcie 4-ścieżkowym, co spowodowało obniżenie jakości dźwięku, jego wyrazistości i dynamiki, a także zwiększyło dwukrotnie szumy taśmy analogowej.

Wszyscy członkowie grupy chcieli być w pełni przygotowani do pracy w studiu i ćwiczyli codziennie, aby zapamiętać swoje partie. Basista Jerry Handley, który wówczas został ojcem, nie zdołał wziąć udziału w nagraniach dwóch utworów: „Abba Zaba” (gdzie zastąpił go Ry Cooder) i „Where There's Woman” (w którym na basie zagrał Alex St. Clair).

Nieoczekiwanie jakość sesji znacząco się poprawiła dzięki temu, że Ry szybko zorientował się w problemach grupy i wziął wszystko w swoje ręce, dzięki czemu album został ukończony w niecały miesiąc. Problemy pojawiły się jednak przy nagrywaniu wokalu, ze względu na brak profesjonalizmu zespołu w tym zakresie.

Dalsze sesje odbywały się w rosnącym napięciu. Pod naciskiem Dona zmieniano fragmenty utworów i aranżacje. Przejął on również przywództwo w grupie. Perry pomógł Donowi odnaleźć się na nowym stanowisku i uporządkować jego ręcznie napisane do już nagranej muzyki teksty. Dodał też do nich kilka ozdobników, np. dęciaki do „I'm Glad”, klawikord do „Call On Me” oraz theremin do „Autumn's Child” i „Electricity”. Gdy Don usłyszał theremin, zażądał od Krasnowa, żeby usunąć to „elektroniczne gówno”, jednak z wywiadu udzielonego Eliotowi Waldowi w 1973 r. wynika, że był to pomysł Captaina, a theremin spełnił swoją rolę. Sesje miksujące trwały jeszcze później bardzo długo.

Marker po usłyszeniu końcowego produktu nie był zachwycony, gdyż przeniesienie muzyki z 8 śladów na 4 przyniosło olbrzymie straty brzmieniowe.

Po przesłuchaniu Safe as Milk można stwierdzić, że muzyka Captain Beefheart & His Magic Band była w tym okresie oparta głównie na bluesie. Kilka nagrań wskazuje nowy kierunek, w jakim grupa pójdzie w niedalekiej przyszłości . Dotyczy to utworów z gitarą slide, gęstym, czasem zmiennym rytmem i zmianą tonacji. Najlepszymi przykładami tych tendencji są utwory „Abba Zaba” i „Electricity”.

Opis utworów

• Sure 'Nuff 'N Yes I Do był w tym okresie jednym z najczęściej wykonywanych utworów grupy. Jest to blues tematycznie związany z podróżą. Sygnalizuje to pierwszy wers utworu: "Well, I was born in the desert...". Tekst opisuje metaforyczną podróż do Nowego Orleanu.
• Zig Zag Wanderer ma charakter garażowo-psychodeliczny.
• Call On Me jest przykładem twórczego wykorzystania stylów innych zespołów, w tym wypadku charakterystycznego sposobu gry na gitarze grupy The Byrds (wziętej z twórczości brytyjskiego zespołu The Searchers). Do utworu dodano klawikord i tamburyn, który zagłusza samą perkusję. Piosenka mogłaby się wydawać dość konwencjonalna, gdyby nie niezwykłe gitarowe tremola i pizzikata. Soulowy wokal Dona, ukazuje jego możliwości jako wokalisty - jego głos jest wypadkową wokali Otisa Reddinga i Wilsona Picketta.
• Dropout Boogie wyraźnie nawiązuje do tezy propagatora LSD Timothy'ego Leary'ego o odpadaniu od tzw. normalnej, przeciętnej społeczności i dołączeniu do powstających wówczas pierwszych środowisk hippisów. Don opisuje krótkowzroczność tego typu decyzji. Utwór jest przeniknięty agresją, co słychać już w dwóch pierwszych śpiewanych wersach podkreślonych gitarą i rockową, synkopowaną perkusją. Wkrótce potem dołącza gitara solowa ze swoim zniekształconym dźwiękiem. Po tym wstępie utwór zmienia rytm na walc, z dość przyjemnym motywem i grą Dona na marimbie, co podkreśla melodię. Ta linia melodyczna jest wzmacniana przez harfistkę.
• I'm Glad jest utworem z 1965 r. związany nieco ze stylem doo wop. Tekst opowiada o zerwaniu związku miłosnego i wspominaniu dobrych czasów. Mamy tu więc i chórek falsetem (So sad baby) i partię instrumentów dętych w stylu firmy Stax z Memphis. Chociaż jest to pastisz, jest dużo bardziej ciepły od prześmiewczych i zimnych parodii Franka Zappy.
• Electricity - podczas nagrywania tego utworu Beefheart, biorąc szczególnie trudny do zaśpiewania ton, zniszczył mikrofon Telefunkena za 1200 dolarów, co można usłyszeć w końcowej partii utworu jako przytłumiony trzask przebijający się przez głos Dona. Pierwotnie był to utwór, który łączył elementy wschodnie z psychodelicznymi, ale w trakcie pracy nad nim został gruntownie przearanżowany. Krótka partia wstępna zachowała jeszcze psychodeliczną ekspansywność, gdy Don śpiewa unisono z gitarą slide Rya Coodera. Ważną rolę w utworze odgrywa rytmiczna gitara Alexa. Gitarowy motyw przewodni, pochodzenia bluegrassowego jest wykonywany przez Rya. Pierwotnym pomysłem Dona było wykorzystanie jazgotu piły elektrycznej trzymanej za arkuszami blachy aluminiowej, ale w końcu użyty został theremin.
• Yellow Brick Road tematycznie odzwierciedla przekonanie Dona, że proces twórczy jest podobny do dziecięcej zabawy. Tekst jest absurdalny i traktuje o jakimś idyllicznym miejscu. Występują tu dość wyraźne aluzje do Czarnoksiężnika z Krainy Oz.
• Abba Zaba wykazuje w muzyce wpływy indyjskie oraz w tekście wpływy voodoo oraz hoodoo. Jak wspomina Alex, partia gitarowa w środku utworu, to fragment z sitarowego utworu Shankara, który wywarł na Beefhearcie olbrzymie wrażenie. Olbrzymią rolę pełni tu gra na perkusji w afrykańskim stylu. Towarzyszą jej instrumenty perkusyjne, ostre akordy gitarowe i gitarowe ornamenty. Ozdobą jest duet (w połowie utworu) między perkusją a gitarą basową. Tekst odwołuje się do dzieciństwa Dona i składa się z recytacji magicznych zaklęć. Utwór jest nazwany po nazwie batonika z toffi i masłem orzechowym.
• Plastic Factory to utwór, którego podstawą jest rzeczywistość w jakiej dorastał Don. Opowiada on o ludziach, którym się nie udało, którzy znajdują się na uboczu.
• Where There's Woman to soulowo-rockowy utwór urozmaicony grą na kongach. French występuje jako drugi wokalista.
• Grown So Ugly nawiązuje do utworu pod tym samym tytułem bluesmana Roberta Pete'a Williamsa z albumu Free Again z 1960 r. Było to pierwsze nagranie Williamsa po zwolnieniu z więzienia, gdzie był osadzony za morderstwo. Artysta miał wtedy poczucie straconego czasu, utwór ten więc był requiem dla zmarnowanego życia. Wersja Magic Bandu jest całkowicie inna ze względu na aranżację Coodera. Widoczne są powiązania utworu z bluesem Delty.
• Autumn's Child jest zakończeniem albumu. Dźwięk thereminu kontrastuje z gitarami i klawikordem. Struktura utworu także jest kontrastowa; poszczególne części utworu są połączone delikatnym motywem gitarowym, za każdym razem nieco innym. Kontrastują z tym krótkie, ostre pasaże.

Opis albumu

Lista utworów

1.	Sure 'Nuff 'N Yes I Do	2:15
2.	Zig Zag Wanderer	2:40
3.	Call On Me	2:37
4.	Dropout Boogie	2:32
5.	I'm Glad	3:31
6.	Electricity	3:07
7.	Yellow Brick Road	2:28
8.	Abba Zaba	2:44
9.	Plastic Factory	3:08
10.	Where There's Woman	2:09
11.	Grown So Ugly	2:27
12.	Autumn's Child	4:02
		33:40

Skład zespołu

• Captain Beefheart – wokal, harmonijka, basowa marimba (Don Van Vliet)
• Alex St. Clair – gitara, gitara basowa (10) (Alex Snouffer)
• Ry Cooder – gitara, gitara basowa (8, 11)
• Jerry Handley – gitara basowa (1–7, 9, 12)
• Drumbo – perkusja (John French)

Muzycy gościnni

• Russ Titelman – gitara (12)
• Milt Holland – bęben (2, 4), dodatkowa perkusja (8)
• Taj Mahal – dodatkowa perkusja (7)
• Sam Hoffman – theremin (6, 12)

Personel techniczny

• producenci – Richard Perry, Bob Krasnow
• aranżacja – Don Van Vliet; Ry Cooder (1, 11)
• inżynierowie dźwięku – Hank Cicalo, Gary Marker
• fotografie – Guy Webster
• grafika – Tom Wilkes
• studio – Sunset Sound Recorders w Hollywood i RCA Studio-B w Los Angeles.

Bibliografia

• Barry Alfonso. The Dust Blows Forward (The Anthology). Broszurka dołączona do albumu.
• Mark Barnes. Captain Beefheart. The Biography. Cooper Square Press, Nowy Jork 2002 ISBN 0-8154-1190-1
• John French. Published converstation/interview with members of Captain Beefheart & His Magic Band, Grow Fins. Broszura dołączona do albumu (1999).
• Bill Harlkeroad & Bill James. Lunar Notes. Zoot Horn Rollo's Captain Beefheart Experience. SAF Publishing Ltd., Londyn 2000 ISBN 0-946719-21-7
• Kevin Courrier. Trout Mask Replica. Continuum, Nowy Jork 2007 ISBN 978-0-8264-2781-6
• John Platt. Safe as Milk (wkładka CD)