Salomea z Bergu

Salomea z Bergu (niem. Salome von Berg; ur. między 1093 a 1101, zapewne ok. 1099, zm. 27 lipca 1144 w Łęczycy) – hrabianka niemiecka i księżna polska.

Salomea z Bergu

księżna Polski
Okres	od 1115 do 28 października 1138
Jako żona	Bolesława III Krzywoustego
Poprzedniczka	Zbysława kijowska
Następczyni	Agnieszka austriacka (jako żona princepsa)
Dane biograficzne
Data urodzenia	między 1093 a 1101, zapewne ok. 1099
Data i miejsce śmierci	27 lipca 1144 Łęczyca
Miejsce spoczynku	katedra w Płocku
Ojciec	Henryk, hrabia Bergu
Matka	Adelajda z Mochental
Mąż	Bolesław III Krzywousty
Dzieci	Leszek, Ryksa, NN (córka), Kazimierz (Starszy), Bolesław IV Kędzierzawy, Mieszko III Stary, Gertruda, Henryk Sandomierski, Dobroniega Ludgarda, Judyta, Agnieszka, Kazimierz II Sprawiedliwy

Podział ziem Bolesława III Krzywoustego:

     Oprawa wdowia Salomei z Bergu (prowincja / księstwo łęczyckie obejmujące ziemię łęczycką, ziemię sieradzką i trzy kasztelanie zapilickie / nadpilickie)

Była córką Henryka, hrabiego Bergu, hrabstwa położonego w Szwabii, koło Ehingen. Jej siostry wyszły za czeskich książąt: Rycheza była żoną Władysława I, a Zofia Ottona II Czarnego.

W styczniu lub lutym 1115 została, dzięki pośrednictwu biskupa Ottona z Bambergu, drugą żoną Bolesława III Krzywoustego, po śmierci jego pierwszej małżonki Zbysławy kijowskiej z Rurykowiczów.

Księżna Polski

Zapewne w 1125 miała wpływ na pozbawienie części władzy palatyna Piotra Włostowica.

28 października 1138 zmarł Bolesław Krzywousty. Sporządzonym na jakiś czas przed śmiercią testamentem ustanowił podział kraj między synów. Własne działy otrzymali syn Bolesława z pierwszego małżeństwa Władysław II (senior dynastii, Małopolskę, Śląsk, wschodnią Wielkopolskę, Kujawy, Pomorze Gdańskie) oraz dwóch potomków Salomei Bolesław IV (Mazowsze) i Mieszko III (zachodnią Wielkopolskę). Henryk i Kazimierz, jako małoletni, znaleźli się na dworze matki w Łęczycy (księstwo łęczyckie), przynależnym księżnej jako oprawa wdowia wraz z całą ziemią (w skład oprawy wchodziło również kilka miejscowości rozrzuconych po całej Polsce, między innymi Kwieciszewo, Pajęczno, Radziejów, Małogoszcz). Henryk miał zapewne po osiągnięciu pełnoletniości otrzymać z rąk seniora Sandomierszczyznę, a Kazimierz jako pogrobowiec nie był uwzględniony w testamencie.

Zjazd w Łęczycy i śmierć

W 1141 Salomea zwołała bez wiedzy pasierba, seniora Władysława, zjazd książąt juniorów i możnych do Łęczycy w celu omówienia przyszłości córki Bolesława i Salomei – Agnieszki (ur. 1137). Oczywiste było, że Salomea broniła interesów swoich synów i widziała w pasierbie konkurenta dla nich. Wobec szybkiej kontrakcji Władysława i zawarcia przez niego sojuszu z wielkim księciem kijowskim Wsiewołodem II, zjazd nie przyniósł jednak spodziewanych przez księżną rezultatów.

Salomea była dobrodziejką klasztoru benedyktynów w Zwiefalten w rodzinnej Szwabii. Po śmierci Bolesława przekazała klasztorowi m.in. liczne relikwie, w tym dłoń św. Stefana. Do konwentu w Zwiefalten trafiła również córka Salomei, Gertruda.

Wspierała również hojnie klasztory w Mogilnie i Trzemesznie.

Salomea z Bergu zmarła 27 lipca 1144 w Łęczycy. Pochowana została u boku męża w katedrze w Płocku. Po jej śmierci juniorzy zajęli oprawę wdowią swej matki, prawnie należną seniorowi. Władysław II stracił szybko poparcie możnych po konflikcie z Piotrem Włostowicem, którego kazał okrutnie okaleczyć. Wkrótce Władysław, obłożony klątwą przez biskupa Jakuba ze Żnina, został wyparty przez juniorów i musiał opuścić kraj.

Rodzina

Małżeństwo i dzieci

Z małżeństwa z Bolesławem Krzywoustym doczekała się sześciu synów: Leszka, Kazimierza (Starszego), Bolesława IV Kędzierzawego, Mieszka III Starego, Henryka Sandomierskiego i Kazimierza II Sprawiedliwego i prawdopodobnie sześciu córek: Ryksy, nieznanej z imienia córki, Gertrudy, Dobroniegi Ludgardy, Judyty i Agnieszki.

Pochodzenie

NN

NN

NN

Poppo z Bergu

NN

NN

NN

Henryk z Bergu

NN

NN

NN

Zofia

NN

NN

NN

Salomea z Bergu

Rapoto hrabia Traungau

Dypold I hrabia Traungau

NN

Dypold II margrabia Vohburga nad Dunajem

Henryk graf Nordgau

Eilika ze Schweinfurtu

Gerberga z Gleiberg

Adelajda z Mochental

Bertold III hrabia Villingen

Bertold I książę Karyntii, margrabia Werony

Ludgarda z Nellenburga

Ludgarda karyncka

Richwara (Ryksa)

Rodzina

Poppon ur. ? zm. 11 VII (rok?)

Zofia ur. ? zm. 26 VI 1110

Diepold II von Vohburg ur. ? zm. 7 VII 1078

Ludgarda von Zähringen ur. 1055 zm. 1119

Henryk z Bergu ur. ? zm. 24 IX 1116

Adelajda z Mochental ur. ? zm. 1 XII 1125

		Bolesław III Krzywousty ur. 20 VIII 1086 zm. 28 X 1138 OO   I/II 1115		Salomea z Bergu (ur. zap. 1099, zm. 27 VII 1144)
Leszek  ur. 1115 lub 1116 zm. 26 VIII przed 1131		Ryksa  ur. 1116 zm. po 25 XII 1155		NN, córka   ur. 1117/1122 zm. po 1132		Kazimierz  ur. 1117/1122 zm. 19 X 1131		Bolesław IV Kędzierzawy  ur. 1121/1122 zm. 5 I 1173
Mieszko III Stary  ur. 1122/1125 zm. 13/14 III 1202		Gertruda  ur. 1126/1135 zm. 7 V 1160		Henryk Sandomierski  ur. ok. 1130 zm. 18 X 1166		Dobroniega Ludgarda  ur. 1128/1135 zm. po 1160		Judyta  ur. ok. 1133 zm. 8 VII 1171/1175
Agnieszka  ur. 1137 zm. po 1182		Kazimierz II Sprawiedliwy  ur. 1138 zm. 5 V 1194