Sarmento de Beires
José Manuel Sarmento de Beires (ur. 4 września 1892 w Lizbonie, Lapa, zm. 8 czerwca 1974 w Porto, Ramalde, Casa de Saúde da Carcereira) – portugalski lotnik, poeta, major armii portugalskiej, pionier lotnictwa. Zasłynął pierwszym nocnym przelotem nad południowym Atlantykiem.
Życiorys
edytujBył synem José de Beires i Marii do Patrocínio de Castro Ferreira Sarmento. Ukończył Kolegium Wojskowe[1]. Dyplom pilota uzyskał 10 maja 1917 na sesji zorganizowanej przez lizbońskie Towarzystwo Geograficzne jako jeden z pierwszych 13 licencjonowych pilotów portugalskich[2].
25 marca 1920 poślubił Marię Luísę Lalande, jednak małżeństwo nie przetrwało próby czasu. Małżonkowie rozwiedli się. Po konserwatywnym zamachu stanu w maju 1926 roku występował przeciwko reżimowi Nowego Państwa.
W kwietniu 1927 roku jako pierwszy przeleciał nocą nad południowym Atlantykiem. Za swój wyczyn został uhonorowany Orderem Wieży i Miecza[3].
Korespondował z Marią Pawlikowską-Jasnorzewską, z którą po spotkaniu w Paryżu wdał się w gorący romans[4][5].
W 1928 roku uczestniczył w ostatnim nieudanym powstaniu przeciwko dyktaturze[3], po czym wyjechał do Brazylii[6].
Ożenił się po raz drugi 9 stycznia 1958 z Lucílią Heleną Guimarães Lima. 11 czerwca 1964 został odznaczony Orderem Imperium[3]. Powrócił do Portugalii po Rewolucji Goździków.
Przelot Lizbona-Makau
edytujW 1924 Brito Pais, Sarmento Beires wraz z Manuelem Gouveia odbyli samolotem Pátria (port. Ojczyzna) starując z Campo dos Coitos koło Milfontes pierwszy przelot na trasie Portugalia-Makau[7]. W trakcie przelotu nad Indiami doszło do katastrofy, w której ucierpiał samolot. Po czym dzięki kampanii kolonii portugalskiej w Indiach pozyskano fundusze na nową maszynę ochrzczoną Pátria II, którą piloci dokończyli przelot.
Nocny przelot nad południowym Atlantykiem
edytuj
W 1924 podjął przygotowania do powietrznego projektu przelotu dookoła świata, wymyślonego przez Sacadura Cabrala, celem powtórzenia wyczynu morskiej podróży Ferdynanda Magellana 4 wieki wcześniej. W tym celu pozyskał metalowy wodnosamolot Dornier Do J (Wal) z dwoma silnikami Lorraine-Dietrich o mocy 450 KM ochrzczony Argos. Podróż rozpoczęła się 7 marca 1927 przelotem na trasie Alverca-Casablanca. Oprócz Sarmento w skład załogi wchodzili drugi pilot Duvalle Portugal, nawigator Jorge de Castilho oraz mechanik Manuel Gouveia. W Bolamie problemy techniczne uniemożliwiły wylot i Duvalle poświęcił się zostając na ziemi, aby zmniejszyć obciążenie maszyny. Pomimo nieustających usterek 16 marca o 18:08 wylecieli ku Brazylii. W czasie lotu Gouveia musiał dwukrotnie ratować samolot, któremu zawodził dopływ paliwa do silnika. Castilho skierował najpierw maszynę ku Wyspom Świętego Piotra i Pawła, skąd skierowali się ku Fernando de Noronha. Przybyli tam o 12:20 pokonawszy 2595 km w ciągu 18 godzin i 12 minut lotu.
Dalej lot kontynuowali do Recife, następnie Natalu i Rio de Janeiro. W Rio Sarmento zanotował w dzienniku: "Pobiliśmy rekord. Przemawialiśmy 14 razy w ciągu 12 godzin." Podróż została przerwana na żądanie portugalskiej dyktatury, która telegraficznie zażądała powrotu do kraju.
Powrót do Lizbony odbył się statkiem ze względu na uszkodzenia samolotu.
Przypisy
edytuj- ↑ Meninos da Luz – Quem é Quem II. Lizbona: Associação dos Antigos Alunos do Colégio Militar, 2008. ISBN 989-8024-00-3. (port.).
- ↑ Portugal 1910. República Mais. [dostęp 2020-09-05]. (port.).
- ↑ a b c Presidência da República Portuguesa: Cidadãos Nacionais Agraciados com Ordens Portuguesas: Resultado da busca de "José Manuel Sarmento de Beires". [dostęp 2020-09-05].
- ↑ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2020-09-05].
- ↑ Elżbieta Binswanger-Stefańska: Maria Pawlikowska-Jasnorzewska (24 listopada 1891 w Krakowie – 9 lipca 1945 w Manchesterze). Sofijon. [dostęp 2020-09-05]. (pol.).
- ↑ PIDE: Arquivo Salazar – Relatório da PIDE sobre Sarmento de Beires. [dostęp 2020-09-05]. [zarchiwizowane z tego adresu].
- ↑ Parish Council. Junta de freguesia de Vila Nova de Milfontes. [dostęp 2020-09-05]. (ang.).