Sissy Spacek

Sissy Spacek
	; Sissy Spacek (2010)
Imię i nazwisko	Mary Elizabeth Spacek
Data i miejsce urodzenia	25 grudnia 1949 ; Quitman
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Jack Fisk; (od 1972)
Lata aktywności	od 1968
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sissy Spacek, właśc. Mary Elizabeth Spacek^[1] (ur. 25 grudnia 1949 w Quitman) − amerykańska aktorka. Laureatka Oscara za rolę w filmie Córka górnika (1980)^[2].

W 2011 otrzymała własną gwiazdę w Alei Gwiazd w Los Angeles znajdującą się przy 6834 Hollywood Boulevard^[3]^[4].

Życiorys

Wczesne lata

Urodziła się w Quitman w Teksasie jako córka Virginii Frances (z domu Spillman; 1917–1981) i Edwina Arnolda Spaceka Sr. (1910–2001), powiatowego agenta gospodarczego^[5]. Jej kuzynem był aktor Rip Torn^[5]. W 1967, kiedy miała 17 lat, zmarł na białaczkę jej starszy od niej o rok brat 18-letni Robbie. W 1967 ukończyła Quitman High School^[6].

Kariera

Karierę w show-biznesie rozpoczynała jako piosenkarka. Przez jakiś czas Sissy występowała w pubach w Greenwich Village, a także na przesłuchaniu do Decca Records^[7]. Chociaż wytwórni podobał się jej głos, nie zatrudnili jej, ponieważ mieli piosenkarkę o podobnej barwie – Loretta Lynn^[7]. W 1968 podpisała nawet niewielką umowę z Tourette Records i pod pseudonimem Rainbo nagrała piosenkę „John You Went Too Far This Time”, której słowa odnosiły się do nagiej okładki płyty Unfinished Music No.1: Two Virgins Johna Lennona i Yoko Ono^[8]. Jednak jej kontrakt nie został przedłużony^[7].

Aktorstwa uczyła się w Instytucie Lee Strasberga^[9]. Pracowała też jako fotomodelka dla Ford Models. Na początku lat 70. zadebiutowała w kinie, jako dziewczyna, która siedzi w barze w dramacie Trash (1970), którego produccentem był Andy Warhol^[8], z Joe Dallesandro oraz w roli Poppy, nastolatki sprzedanej w niewolnictwo seksualne w dreszczowcu kryminalnym Michaela Ritchiego Pierwszorzędne cięcie (Prime Cut, 1972) u boku Lee Marvina i Gene’a Hackmana^[10]. Jednak przełomem w jej karierze okazały się role psychopatycznych, odtrąconych przez rodziców nastolatek – młodocianej morderczyni Holly w dramacie kryminalnym Terrence’a Malicka Badlands (1973) z Martinem Sheenem i Warrenem Oatesem oraz obdarzonej psychokinetycznymi zdolnościami tytułowej dziewczyny Carrie White w horrorze Briana De Palmy Carrie (1976), będącym ekranizacją pierwszej z wydanych powieści Stephena Kinga. Kreacja protagonistki Carrie przyniosła jej nagrodę specjalną na Avoriaz Fantastic Film Festival i nagrodę National Society of Film Critics (NSFC) oraz pierwszą nominację do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej i nagrody Stowarzyszenia Nowojorskich Krytyków Filmowych, a witryna RetroCrush.com uznała za jeden z najlepszych występów aktorskich w historii kina grozy^[11].

Kandydowała do roli księżniczki Lei w pierwszej trylogii George’a Lucasa Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja (Star Wars Episode IV: A New Hope, 1977), lecz po jej rezygnacji angaż otrzymała Carrie Fisher. Wystąpiła w jednej z głównych ról jako Mildred „Pinky” Rose w awangardowej komedii Roberta Altmana Trzy kobiety (3 Women, 1977) z Shelley Duvall i Janice Rule. Za rolę piosenkarki country Loretty Lynn w opartym na faktach filmie Michaela Apteda Córka górnika (1980) otrzymała Nagrodę Akademii Filmowej i Złoty Glob. Początkowo miała wystąpić jako Emma Greenway w melodramacie Czułe słówka (1983), ale ostatecznie rolę zagrała Debra Winger.

Była ponownie nominowana do Złotego Globu jako Nita Longley, rozwiedziona matka dwóch chłopców, pracująca jako operator centrali w Gregory w Teksasie podczas II wojny światowej, gdzie nawiązuje przyjaźń z marynarzem (Eric Roberts) na urlopie w dramacie Przybłęda (Raggedy Man, 1981). W dreszczowcu politycznym Olivera Stone’a JFK (1991) była żoną polityka Jamesa „Jima” Garrisona (Kevin Costner). Kolejne nominacje do Oscara dla najlepszej aktorki pierwszoplanowej zdobywała za role – jako Beth, żona amerykańskiego pisarza Charlesa Hormana (John Shea), który zaginął w Chile podczas puczu w 1973, w opartym na faktach dreszczowcu politycznym Costa Gavrasa Zaginiony (Missing, 1982), Mae Garvey w dramacie Marka Rydella Rzeka (The River, 1984) z Melem Gibsonem, jako Rebecca Magrath i Babe Botrelle w komediodramacie Bruce’a Beresforda Zbrodnie serca (Crimes of the Heart, 1986) z Diane Keaton i Jessicą Lange oraz za rolę Ruth Fowler w dramacie Todda Fielda Za drzwiami sypialni (In the Bedroom, 2001), za którą odebrała Nagrodę Satelity dla najlepszej aktorki w filmie dramatycznym i Złoty Glob^[12].

Życie prywatne

12 kwietnia 1974 wyszła za mąż za Jacka Fiska. Mają dwie córki: Schuyler (ur. 1982) i Virginię Madison (ur. 1988)^[7].

Filmografia

Filmy fabularne

1970: Trash jako dziewczyna przy barze (niewymieniona w czołówce)
1972: Pierwszorzędne cięcie (Prime Cut) jako Poppy
1973: The Girls of Huntington House jako Sara
1973: Badlands jako Holly
1974: Miłość na nowy rok (Ginger in the Morning) jako Ginger
1974: The Migrants jako Wanda Trimpin
1975: Katherine jako Katherine Alman
1976: Carrie jako Carrie White
1976: Welcome to L.A jako Linda Murray
1977: Trzy kobiety (3 Women) jako Pinky Rose
1978: Verna (Verna: USO Girl) jako Verna Vane
1980: Córka górnika (Coal Miner's Daughter) jako Loretta Lynn
1980: Bicie serca (Heart Beat) jako Carolyn Cassady
1981: Przybłęda (Raggedy Man) jako Nita
1982: Zaginiony (Missing) jako Beth Horman
1983: Człowiek z dwoma mózgami (The Man with Two Brains) jako Anne Uumellmahaye (głos)
1984: Rzeka (The River) jako Mae Garvey
1985: Historia Marie Ragghianti (Marie) jako Marie Ragghianti
1986: Dobranoc, mamusiu ( 'night, Mother) jako Jessie Cates
1986: Fiołki są błękitne (Violets Are Blue...) jako Gussie Sawyer
1986: Zbrodnie serca (Crimes of the Heart) jako Rebeca „Babe”/„Becky” Magrath Botrelle
1990: Długa droga do domu (The Long Walk Home) jako Miriam Thompson
1991: Niespełnione obietnice (Hard Promises) jako Chris
1991: JFK jako Liz Garrison
1992: Prywatna sprawa (A Private Matter) jako Sherri Finkbine
1994: Miejsce dla Annie (A Place for Annie) jako Susan Lansing
1994: Jak kupić nową mamę (Trading Mom) jako pani Martin/maman/mamik/Natasza
1995: Zacni kowboje (The Good Old Boys) jako Spring Renfro
1995: Harfa traw (The Grass Harp) jako Verena Talbo
1995: Streets of Laredo jako Lorena Parker
1996: Gdyby ściany mogły mówić (If These Walls Could Talk) jako Barbara Barrows (nowela 1974)
1996: Z potrzeby serca (Beyond the Call) jako Pam O’Brien
1997: Prywatne piekło (Affliction) jako Margie „Marge” Fogg
1999: Prosta historia (The Straight Story) jako Rose
1999: Atomowy amant (Blast From The Past) jako Helen Thomas Webbers
2000: Pieśń codziennośc (Songs in Ordinary Time) jako Marie Fermoyle
2001: Oskarżona (Midwives) jako Sibyl Danforth
2001: Za drzwiami sypialni (In the Bedroom) jako Ruth Fowler
2002: Ostatnie wołanie (Last Call) jako Zelda Fitzgerald
2002: Źródło młodości (Tuck Everlasting) jako Mae Tuck
2004: Dom na krańcu świata (A Home at the End of the World) jako Alice Glover
2005: Demon: Historia prawdziwa (An American Haunting) jako Lucy Bell
2005: The Ring 2 (The Ring Two) jako Evelyn
2005: Daleka północ (North Country) jako Alice
2005: Nine Lives jako Ruth
2006: Gray Matters jako dr Sydney
2006: Summer Running: The Race to Cure Breast Cancer jako pani Flora Good
2007: Historia Hollis Woods (Pictures of Hollis Woods) jako Josie Cahill
2007: Hot Rod jako Marie Powell
2008: Lake City jako Maggie
2008: Cztery Gwiazdki (Four Christmases) jako Paula
2009: Aż po grób (Get Low) jako Mattie Darrow
2010: Gimme Shelter jako Adrienne Nourse
2011: Służące (The Help) jako pani Walters
2012: Blackbird jako June

Seriale telewizyjne

1969–1974: Love, American Style
1972–1976: The Rookies jako Barbara Tabnor
1972–1981: The Waltons jako Sarah Jane Simmons
1992: Shelley Duvall’s Bedtime Stories jako narrator (głos)
2010: Trzy na jednego (Big Love) jako Marilyn Densham
2018: Castle Rock jako Ruth Deaver

Nagrody

Rok	Nagroda	Kategoria	Film
1981	Złoty Glob	Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu	Córka górnika (1980)
1981	Nagroda Akademii Filmowej	Najlepsza aktorka pierwszoplanowa	Córka górnika (1980)
1987	Złoty Glob	Najlepsza aktorka w filmie komediowym lub musicalu	Zbrodnie serca (1986)
2001	Sundance Film Festival	Nagroda Specjalna Jury	Za drzwiami sypialni (2001)
2002	Złoty Glob	Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym
2002	Nagroda Satelita	Najlepsza aktorka w filmie dramatycznym
2011	Nagroda Satelita	Wybitna kreacja obsady w filmie kinowym	Służące (2011)
2012	Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych	Wybitna kreacja obsady w filmie kinowym	Służące (2011)

Przypisy

↑ Personalidade: Sissy Spacek (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-01-03]. (port.).
↑ Sissy Spacek Awards. AllMovie. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ Sissy Spacek. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ Patrick Kevin Day: Hollywood Star Walk: Sissy Spacek. „Los Angeles Times”, 2011-07-31. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ ^a ^b Sissy Spacek Biography (1949-). Film Reference. [dostęp 2019-01-03]. (ang.).
↑ Sissy Spacek Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-01-03]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Sissy Spacek (25 de Dezembro de 1949). Filmow. [dostęp 2019-01-03]. (port.).
↑ ^a ^b Sissy Spacek Biography (1949–). biography.com. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-03)]. (ang.).
↑ Sandra Brennan: Sissy Spacek Biography. AllMovie. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ Sissy Spacek Revealed! 70’s Gritty Action Movie “Prime Cut!” Lee Marvin! Gene Hackman! Sissy Spacek’s VERY Revealing Debut!. JR-Sploitation. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).
↑ The 100 greatest horror movie performances. RetroCrush. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-29)]. (ang.).
↑ Sissy Spacek. ČSFD.cz. [dostęp 2019-01-03]. (cz.).

Linki zewnętrzne

Sissy Spacek w bazie IMDb (ang.)
Sissy Spacek w bazie Filmweb
Sissy Spacek w bazie Notable Names Database (ang.)

[interfilmes-1] Personalidade: Sissy Spacek (EUA). InterFilmes.com. [dostęp 2019-01-03]. (port.).

[award-2] Sissy Spacek Awards. AllMovie. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[3] Sissy Spacek. Walk of Fame. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[4] Patrick Kevin Day: Hollywood Star Walk: Sissy Spacek. „Los Angeles Times”, 2011-07-31. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[filmreference-5] Sissy Spacek Biography (1949-). Film Reference. [dostęp 2019-01-03]. (ang.).

[fanpix.famousfix-6] Sissy Spacek Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2019-01-03]. (ang.).

[filmow-7] Sissy Spacek (25 de Dezembro de 1949). Filmow. [dostęp 2019-01-03]. (port.).

[bio-8] Sissy Spacek Biography (1949–). biography.com. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-03)]. (ang.).

[allmovie-9] Sandra Brennan: Sissy Spacek Biography. AllMovie. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[10] Sissy Spacek Revealed! 70’s Gritty Action Movie “Prime Cut!” Lee Marvin! Gene Hackman! Sissy Spacek’s VERY Revealing Debut!. JR-Sploitation. [dostęp 2022-08-10]. (ang.).

[retrocrush-11] The 100 greatest horror movie performances. RetroCrush. [dostęp 2019-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-29)]. (ang.).

[csfd-12] Sissy Spacek. ČSFD.cz. [dostęp 2019-01-03]. (cz.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]