Skala Beauforta

skala służąca do opisu siły wiatru

Skala Beauforta – służy do przybliżonego, bezprzyrządowego opisu siły wiatru[1] w stopniach Beauforta (B)[2].

Zależność między skalami Beauforta, Fujity i liczbą Macha

Zasadniczą jej cechą jest możliwość względnej oceny siły wiatru na podstawie obserwacji powierzchni morza lub obiektów na lądzie. Rodzaj fali i użyta do jej określenia wysokość odnoszą się do stanu na pełnym morzu. Znając prędkość wiatru w węzłach można oszacować stopień skali Beauforta w zakresie 3–10, korzystając z wzoru:

gdzie v to prędkość wiatru w węzłach.

Historia

edytuj

Skalę opracował w 1806 r. Francis Beaufort, irlandzki hydrograf, oficer floty brytyjskiej. Początkowo nie określała ona prędkości wiatru, lecz wymieniała ilościowe cechy od 0 do 12 określające sposób w jaki powinny pływać żaglowce - od wystarczającego, aby mieć sterowność, do takiego, przy którym żadne płótna żaglowe nie wytrzymają. Skala stała się standardem w zapisach dzienników okrętowych floty królewskiej w końcu lat 30. XIX wieku.

Została zaadaptowana do użytku na lądzie w latach 50. XIX wieku. Jej wartości posłużyły do cechowania liczby obrotów anemometrów. Taka skala została zestandaryzowana dopiero w 1932 r. i od tego czasu zaczęła wchodzić do użytku w meteorologii. W czasach współczesnych do opisu huraganów używa się skali Saffira-Simpsona, której kategoria 1 odpowiada 12. stopniowi skali Beauforta. Kategoria F1 skali Fujity opisującej tornada, również zaczyna się od 12. stopnia skali Beauforta.

W roku 1946 Międzynarodowy Komitet Meteorologiczny rozszerzył skalę Beauforta do 17 stopni, obejmując nią wiatry do 61,2 m/s. Do przeliczenia prędkości wiatru (na wysokości 10 m n.p.m.) na stopnie Beauforta stosuje się wzór B = 1,127·V2/3 (dla V w m/s) = 0,723·V2/3 (dla V w węzłach)[3].

We współczesnych (2011) tablicach Światowej Organizacji Meteorologicznej skala Beauforta podawana jest w zakresie 0–12 B[4].

Skala Beauforta w zakresie 0–12 B
Stopień skali Beauforta Prędkość wiatru Średnia prędkość wiatru (kt / km/h / mph) Opis Wysokość fali Stan morza Zjawiska na lądzie Zdjęcie stanu morza
w. km/h mph m/s m ft
0 0 0 0 0-0,2 0 / 0 / 0 Cisza, flauta 0 0 Gładkie. Spokój, dym unosi się pionowo.  
1 1-3 1-6 1-3 0,3-1,5 2 / 4 / 2 Powiew 0,1 0,33 Zmarszczki na wodzie. Ruch powietrza lekko oddziałuje na dym.  
2 4-6 7-11 4-7 1,6-3,3 5 / 9 / 6 Słaby wiatr 0,2 0,66 Małe falki. Wiatr wyczuwany na skórze. Liście szeleszczą.  
3 7-10 12-19 8-12 3,4-5,4 9 / 17 / 11 Łagodny wiatr 0,6 2 Duże falki, ich grzbiety mają wygląd szklisty. Liście i małe gałązki w stałym ruchu.  
4 11-16 20-29 13-18 5,5-7,9 13 / 24 / 15 Umiarkowany wiatr 1 3,3 Małe fale, na których grzbietach tworzy się piana. Słychać plusk. Kurz i papier podnoszą się. Gałęzie zaczynają się poruszać.  
5 17-21 30-39 19-24 8,0-10,7 19 / 35 / 22 Dość silny wiatr 2 6,6 Szum morza przypomina pomruk, wiatr gwiżdże, fale umiarkowane, gęste białe grzebienie. Małe drzewa kołyszą się.  
6 22-27 40-50 25-31 10,8-13,8 24 / 44 / 27 Silny wiatr 3 9,9 Tworzą się grzywacze, długa wysoka fala, szum morza. Fale z pianą na grzbietach i bryzgi. Duże gałęzie w ruchu. Słychać świst wiatru nad głową. Kapelusze zrywane z głowy.  
7 28-33 51-62 32-38 13,9-17,1 30 / 56 / 35 Bardzo silny wiatr 4 13,1 Morze burzy się i piana zaczyna układać się w pasma. Całe drzewa w ruchu. Pod wiatr idzie się z wysiłkiem.  
8 34-40 63-75 39-46 17,2-20,7 37 / 68 / 42 Sztorm/wicher 5,5 18 Umiarkowanie duże fale z poprzerywanymi obracającymi się grzbietami. Pasma piany. Gałązki są odłamywane od drzew. Samochody skręcają pod wpływem wiatru.  
9 41-47 76-87 47-54 20,8-24,4 44 / 81 / 50 Silny sztorm 7 23 Bardzo duże fale z gęstą pianą. Grzbiety fal zaczynają się zawijać. Znaczne bryzgi. Lekkie konstrukcje ulegają zniszczeniu.  
10 48-55 88-102 55-63 24,5-28,4 52 / 96 / 60 Bardzo silny sztorm 9 29,5 Wielkie fale. Powierzchnia morza jest biała, fale przełamują się. Widoczność jest ograniczona. Drzewa wyrywane z korzeniami. Poważne zniszczenia konstrukcji.  
11 56-63 103-117 64-72 28,5-32,6 60 / 111 / 69 Gwałtowny sztorm 11,5 37,7 Nadzwyczaj wielkie fale. Znaczna część konstrukcji zniszczona.  
12 63+ 117+ 72+ 32,6+ N/A Huragan 14+ 46+ Olbrzymie fale. Powietrze pełne piany i bryzgów. Morze całkowicie białe pokryte bryzgami. Widzialność bardzo ograniczona. Masowe i powszechne zniszczenia konstrukcji.  

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Doc. dr M. Molga, Meteorologia Rolnicza — podręcznik dla studentów wyższych szkół rolniczych, wyd. II, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1966, s. 135 (pol.).
  2. skala Beauforta, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-07-19].
  3. H. Wallbrink, F.B. Koek: Historical Wind Speed Equivalents Of The Beaufort Scale, 1850-1950. Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut, 2009, s. 25. [dostęp 2017-07-19].
  4. Beaufort scale of wind. W: Manual on Codes. International Codes. Volume 1.1. World Meteorological Organization, 2014, s. A–379. [dostęp 2017-07-19].

Bibliografia

edytuj
  • Franciszek Haber: Vademecum żeglarza i sternika jachtowego. Warszawa: WILGA, 2004, s. 198. ISBN 83-7375-197-1.
  NODES
Done 1