Skytale

Skytale (stgr. σκυτάλη skytálē lub σκύταλον skýtalon; łac. scytala) – metoda szyfrowania stosowana w starożytnej Grecji, w szczególności przez Spartan.

Skytale (współczesna replika)

Wąski pasek pergaminu lub skóry nawijano na laskę, zapisując tekst wzdłuż niej na stykających się brzegach. Będący adresatem posiadacz laski o identycznej grubości mógł szybko odczytać tekst przesłania. W postaci rozwiniętej, z pozbawionymi sensu, rozrzuconymi literami nie miał żadnej wartości dla osoby niepowołanej; zrozumiały był jedynie dla właściwego odbiorcy, który dopasował go do swego wzorca.

W okresie pokoju laskę przypuszczalnie przechowywano w tajnym depozycie urzędników lacedemońskich, zwanych eforami.

Skytale używano także w postaci skórzanego paska owijanego wokół bioder posłańca, literami do wewnątrz, a więc jako przepaska mógł nie wzbudzać żadnych podejrzeń (można to uznać za rodzaj steganografii). Określenie to odnosi się zarówno do laski eforów, jak i do paska z zaszyfrowanym tekstem.

Bibliografia

• Słownik kultury antycznej. Grecja – Rzym (red. L. Winniczuk). Warszawa: Wiedza Powszechna, 1988, s. 397.
• Guy Rachet: Słownik cywilizacji greckiej. Katowice: Książnica, 2006, s. 353