Wikipedia

Solaris Urbino 15

niskopodłogowy autobus miejski

Solaris Urbino 15 – niskopodłogowy autobus miejski klasy mega z rodziny Solaris Urbino produkowany w latach 2000–2018 i ponownie od 2022 w niskowejściowej wersji elektrycznej przez polskie przedsiębiorstwo Solaris Bus & Coach w Bolechowie-Osiedlu koło Poznania.

Solaris Urbino 15
Ilustracja
Solaris Urbino 15 III generacji w barwach Kombus Kórnik
Dane ogólne
Producent

Solaris Bus & Coach

Premiera

1999

Lata produkcji

2000–2018 i ponownie od 2020 (wersja elektryczna)

Miejsce produkcji

Polska Bolechowo-Osiedle

Dane techniczne
Typy nadwozia

Niskopodłogowy autobus miejski klasy mega

Układ drzwi

1-2-0
2-2-0
2-2-1
2-2-2

Liczba drzwi

2 lub 3

Wysokość podłogi

320 mm (I drzwi)
320 mm (II drzwi)
340 mm (III drzwi)

Po zastosowaniu przyklęku

–70 mm

Szerokość drzwi

1250 mm

Silniki

MAN D0826 LOH18
MAN D0836 LOH01
MAN D2866 LOH27
DAF PE228C
DAF PR228 U1
DAF MX11 240
Iveco Cursor 8 F2BE0642A (CNG)
Cummins ISLG8.9E6 320 (CNG)

Moc silników

191 kW (260 KM)
200 kW (272 KM)
206 kW (280 KM)
228 kW (310 KM)
231 kW (314 KM)
239 kW (320 KM)
240 kW (326 KM)

Skrzynia biegów

Voith D854.3
Voith D854.3E
Voith D864.3
Voith D864.3E
Voith D864.5
Voith D864.6
ZF 5HP500
ZF 5HP502
ZF 5HP592
ZF 6HP592
ZF 6HP594
ZF Ecolife 6AP1400B

Liczba przełożeń

4
5
6

Długość

14 590 mm

Szerokość

2550 mm

Wysokość

2850 mm[a]

Masa własna

12 700÷15 500 kg

Masa całkowita

24 000 kg

Rozstaw osi

1690 mm
6800 mm

Wnętrze
Liczba miejsc siedzących

do 50+1[b]

Informacje dodatkowe
ABS

T

ASR

T

EBS

T

Klimatyzacja

Opcja

Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 2000–2018 powstawały autobusy Urbino 15 trzech generacji. I została zastąpiona przez II w 2002 r., natomiast pojazdy III generacji produkowano od 2005 r. Ze względu na spadające zainteresowanie klientów autobusami z tego segmentu, produkcję zakończono w 2018 r., wraz ze wszystkimi wersjami pochodnymi. Na bazie modelu Urbino 15 powstały też wersje pochodne – napędzane gazem CNG Urbino 15 CNG, wersje niskowejściowe Urbino 15 LE oraz Urbino 15 LE CNG, a także trolejbusy Solaris Trollino 15 i Škoda 28Tr Solaris.

W 2020 r. ponownie wprowadzono model do oferty producenta w IV generacji Urbino w wersji niskowejściowej z napędem w pełni elektrycznym nazwaną Solaris Urbino 15 LE electric.

Historia

edytuj

Neoplan Polska

edytuj
 
Neoplan N4020 na ulicach Warszawy
Osobny artykuł: Neoplan Polska.

W 1994 r. Krzysztof Olszewski otworzył w Polsce przedstawicielstwo handlowe niemieckiego producenta autobusów i autokarów Neoplan o nazwie Neoplan Polska Sp. z o.o. W tym samym roku spółka pozyskała pierwsze zamówienie – do Miejskich Zakładów Autobusowych w Warszawie (MZA) trafiły pierwsze 15-metrowe autobusy niskopodłogowe Neoplan N4020. Były to jedne z pierwszych na świecie pojazdów tego typu. Wkrótce spółka Olszewskiego wygrała przetarg na dostawę 72 niskopodłogowych autobusów dla Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego w Poznaniu, zapadła więc decyzja o budowie hali produkcyjnej w oddalonym od stolicy Wielkopolski o kilkanaście kilometrów Bolechowie-Osiedlu. 22 marca 1996 r. fabrykę opuścił pierwszy autobus produkcji Neoplan Polska. W latach 1996–2000 w zakładach w Bolechowie montowano neoplany serii 4000, w tym zyskujący wówczas w Polsce na popularności 15-metrowy model N4020. Był on tańszy od modeli przegubowych, a jego pojemność była niewiele mniejsza. W dodatku były to pojazdy o wiele nowocześniejsze w stosunku do dominujących wówczas w przedsiębiorstwach komunikacyjnych autobusów Jelcz oraz Ikarus[1][2][3].

I generacja (1999–2002)

edytuj
 
Solaris Urbino 15 z 2001 r. w barwach MZA Warszawa
 
Urbino 15 z 2000 r.
 
Widok na tył autobusu
 
Wnętrze, widok na przód
 
Wnętrze, widok na tył

W 1999 r. podczas Międzynarodowych Targów Poznańskich Neoplan Polska zaprezentował pierwszy autobus pod nową marką Solaris. Był to 12-metrowy model Urbino 12. W tym samym roku na łódzkiej wystawie komunikacji miejskiej zaprezentowano model o długości 15 metrów o nazwie Urbino 15[1][4][3].

Nowy model Urbino 15, podobnie jak pozostałe z rodziny Solaris Urbino, został zaprojektowany przy użyciu komputerowego systemu modelowania. W fazie projektowej szczególny nacisk położono na nowoczesny design, ale także na ergonomię i praktyczne zastosowania. Nowoczesna, opływowa linia wyróżniała się wówczas na rynku autobusów miejskich. Szczególną innowacją, a jednocześnie znakiem charakterystycznym autobusów z rodziny Urbino, stała się asymetryczna linia przedniej szyby poprawiająca widoczność kierowcy podczas podjeżdżania do przystanku. Stanowisko kierowcy i przestrzeń pasażerską zaprojektowano jak najbardziej ergonomicznie. Zapewniono także łatwy dostęp do filtra powietrza i chłodnicy, zastosowano system centralnego smarowania w celu zminimalizowania koniecznych przeglądów i prac serwisowych. Podłoga na całej długości pojazdu miała być niska, w związku z czym silnik umieszczono w tzw. zabudowie wieżowej. Jednostkę napędową początkowo stanowił silnik DAF, jednak w egzemplarzu prezentowanym podczas targów IAA we Frankfurcie nad Menem w 2000 r. zamontowano silnik MAN D-0836 LOH1 o pojemności 6,87 dm³ i mocy 206 kW (280 KM) spełniający normę emisji spalin Euro 3. W nowej wersji instalację elektryczną oparto na magistrali CAN[3].

W pierwszym roku produkcji sprzedano łącznie 55 sztuk Urbino 15. Pierwszymi odbiorcami tego modelu w 2000 r. były Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie oraz Komunikacja miejska w Lublinie. Najwięcej Urbino 15 I generacji trafiło jednak do prywatnego przedsiębiorstwa Connex, które obsługiwało linie miejskie na terenie Warszawy. W 2000 r. sprzedano także jeden egzemplarz Urbino 15 do czeskiego przewoźnika DPO z Ostrawy. Był to pierwszy autobus marki Solaris zakupiony przez zagranicznego przewoźnika. Zakup poprzedzony był testami wytrzymałościowymi autobusu na torze Tatra w Kopřivnicy, gdzie w warunkach drogowych potwierdzono wcześniejsze symulacje komputerowe dotyczące wytrzymałości pojazdu[1][3].

II generacja (2002–2005)

edytuj
 
Solaris Urbino 15 II generacji z 2005 r. należący do PKM Gliwice
 
Solaris Urbino 15 z 2005 r. w Ostrawie
 
Widok na tył autobusu II generacji w Czeskich Budziejowicach (rok prod. 2004)

W 2002 r. wprowadzono nową, drugą generację autobusów Solaris Urbino 15. Był to model przejściowy pomiędzy pojazdami pierwszej a trzeciej generacji. Zmieniono lekko wzornictwo pojazdu, wprowadzono niewielkie zmiany w układzie wnętrza, a także usprawnienia techniczne. Autobusy Urbino 15 II generacji trafiły m.in. do Warszawy, Gliwic, Jaworzna, Ostrawy i Pilzna[3][5].

W 2004 r. podczas targów Transexpo w Kielcach, obok premiery III generacji 12-metrowej wersji Urbino, a także Urbino 12 w wersji low entry, miała miejsce prezentacja pierwszego autobusu Solaris z napędem na gaz CNG – Solaris Urbino 15 CNG. Umieszczenie butli na gaz na dachu autobusu wymusiło zmiany w konstrukcji ramy pojazdu. Napęd stanowił silnik E 2876 LUH01 o mocy 228 kW (310 KM) i maksymalnym momencie obrotowym 1 250 Nm. Pierwszy egzemplarz gazowego Urbino 15 trafił do słowackich Koszyc[1][3].  

III generacja (2005–2018)

edytuj
 
Solaris Urbino 15 III generacji przed faceliftingiem należący do PKM Sosnowiec
 
Solaris Urbino 15 III po faceliftingu generacji w Aarhus
 
Solaris Urbino 15 należący do czeskiego przewoźnika Veolia Transport

W 2005 r., wraz z wprowadzeniem nowej odsłony autobusów z rodziny Solaris Urbino, rozpoczęto produkcję Urbino 15 III generacji. Wprowadzone zmiany były znacznie większe, niż miało to miejsce w przypadku poprzedniej generacji. Zmieniono design przedniej i tylnej ściany, nadano im bardziej dynamiczny kształt. Zmodyfikowano też nadkola i wnętrze pojazdu. Wprowadzono jednostki napędowe DAF i Iveco spełniające normę emisji spalin Euro 3 lub Euro 4, jednocześnie rezygnując z silników MAN[3][6][7].

W 2008 r. miała miejsce prezentacja Urbino New Edition – faceliftingu autobusów z rodziny Urbino. Wprowadzono niewielkie zmiany stylistyczne oraz drobne usprawnienia techniczne[8]. W tym samym roku podczas targów Autotec w Brnie Solaris zaprezentował niskowejściowy model Solaris Urbino 15 LE (ang. low entry). Jest to wersja przeznaczona głównie dla przewoźników na trasach podmiejskich[9]. W 2010 r. przedstawiono niskowejściową wersję Urbino 15 z napędem gazowym – Urbino 15 CNG. Autobus ten szczególnie popularny stał się w krajach skandynawskich. W pierwszym roku produkcji sprzedano 230 szt. Urbino 15 LE CNG, co stanowiło ok. 20% całkowitej sprzedaży autobusów Solaris[4][10].

W 2014 r. Solaris zaprezentował IV generację rodziny Urbino[1], nie przedstawiono jednak nowej odsłony modelu Urbino 15. Równolegle z nową generacją, produkowano autobusy III generacji. Na początku 2018 r. poinformowano, że od tego roku nastąpi wygaszenie produkcji poprzedniej generacji, a model Urbino 15 nie będzie już produkowany w związku ze spadającym zainteresowaniem klientów[11]. Ostatnie sztuki piętnastometrowych Urbino trafiły w maju 2018 r. do MPK Legnica[12].

Konstrukcja

edytuj
Dane techniczne autobusów Solaris Urbino 15 oraz modeli pochodnych (wg stanu z 2013 r.)
III generacja (stan na: 2013) IV generacja (stan na: 2020)
Urbino 15 Urbino 15 CNG Urbino 15 LE Urbino 15 LE CNG Trollino 15 Urbino 15 LE electric
Dane podstawowe:
Długość [mm] 14590 14890
Wysokość [mm] 2850[a] 3400 3000[a] 3250 3490[c] 3465
Szerokość [mm] 2550
Rozstaw osi [mm] 6800/1690 7000/1690
Zwis przedni/tylny [mm] 2700/3400 2750/3450
Średnica zawracania [m] ok. 24 ?
Masa własna [kg] 12 700÷15 500 13 300÷15 600 12 700÷15 500 ?
Dopuszczalna masa całkowita [kg] 24 000 25 000 24 000 25 000
Podwozie i układ jezdny:
Oś przednia ZF RL 75 EC lub
ZF RL 85 A 		oś niezależna ZF
Oś napędowa ZF AV 132 oś portalowa ZF
Oś wleczona ZF RL 85 A oś wleczona ZF (opcjonalnie sterowana aktywnie)
Układ hamulcowy ABS, EBS, ASR, hamulec postojowy, hamulec przystankowy, retarder ABS, EBS, ASR, hamulec postojowy, hamulec przystankowy ABS, EBS, ASR, hamulec postojowy, hamulec przystankowy, opcja: ESC
Układ poziomujący zawieszenie ECAS II z przyklękiem z prawej strony (podnoszenie o ok. 60 mm, opuszczanie o ok. 70 mm)
Układ kierowniczy ZF Servocom 8098 RB Servocom lub Hema
Układ napędowy:
Silnik 1) DAF MX11 240 (240 kW)
2) DAF MX11 271 (271 kW) 		Cummins ISLG8.9E6 320 (239 kW) DAF MX11 271 (271 kW) Cummins ISLG8.9E6 320 (239 kW) 1) Cegelec TV Europulse asynchroniczny 6-polowy (175 kW)
2) Medcom ANT 175-600 asynchroniczny 6-polowy (175 kW)
3) Škoda BlueDrive asynchroniczny 6-polowy (250 kW) 		ZF CeTrax (300 kW)
Zbiornik paliwa [l] 250 lub 350 butle kompozytowe 6 lub 7×214 300 butle kompozytowe 6 lub 7×214
Zbiornik Ad-Blue [l] 50 50
Skrzynia biegów 1) Voith Diwa 6
2) ZF Ecolife
Układ centralnego smarowania centralny punkt smarny na smar stały lub układ Vogel KFBS1 na smar półpłynny centralny punkt smarny na smar stały lub opcja: na smar półpłynny
Elektryka oparta na magistrali CAN-Bus
Nadwozie i wnętrze:
Wysokość wnętrza [mm] 2370 ? ? 2370 ?
Wysokość wejścia [mm] 1. i 2. drzwi: 320
3. drzwi: 340 		320 lub 360[d] 1. i 2. drzwi: 320
3. drzwi: 340 		360
Układ drzwi 1-2-0
2-2-0
1-2-2
2-2-2 		1-2-0
1-2-1
2-2-0
2-2-1 		1-2-0
2-2-0
1-2-2
2-2-2 		1-2-0
1-2-1
2-2-0
2-2-1
Rampa inwalidy przy drugich drzwiach, ręczna przy drugich drzwiach
Liczba miejsc siedzących do 50+1[b] do 49+1[b] do 65+1[b] do 64+1[b] do 50+1[b] do 65+1[b]
Klimatyzacja miejsca pracy kierowcy Tak Tak Tak Tak Tak Tak
Klimatyzacja przestrzeni pasażerskiej Opcja Opcja Opcja Opcja Opcja Opcja
Ogrzewanie grzejniki konwektorowe, dmuchawy 2-stopniowe nagrzewnice elektryczne 1-stopniowe opcjonalnie ogrzewanie wodne, grzejniki konwektorowe lub dmuchawy 2-stopniowe klimatyzacja z funkcją grzania pompą ciepła
Układ dodatkowego ogrzewania Spheros (Webasto) lub
Piec na biopaliwo Eberspächer 		Spheros (Webasto) Spheros (Webasto) lub
Piec na biopaliwo Eberspächer 		Spheros (Webasto)
Źródła [2] [2] [13] [13] [14] [15][16]

Konstrukcje powstałe na bazie Solarisa Urbino 15

edytuj

Solaris Trollino 15/Škoda 28Tr Solaris

edytuj
Osobny artykuł: Solaris Trollino.
 
Wileńskie Trollino 15 II generacji
 
Solaris Trollino 15 III generacji w Ostrawie
 
Škoda 28Tr Solaris w Pardubicach

W 2003 r., po pozytywnych doświadczeniach z konstrukcją trolejbusów o długości 12 i 18 m, Solaris zaprezentował model 15-metrowy Trollino 15 oparty na konstrukcji Urbino 15 II generacji. Był to pierwszy trolejbus o tej długości na świecie. Prototyp powstał w zakładach DPO Ostrawa we współpracy z czeskimi producentami Cegelec i ČKD Pragoimex odpowiedzialnymi za napęd oraz osprzęt elektryczny. Trollino 15 II generacji trafiły na ulice Ostrawy oraz Wilna[3][17].

Wraz z wprowadzeniem III generacji autobusów miejskich Urbino 15, wdrożono do produkcji nową generację trolejbusów Trollino 15. Od 2008 r. czeskie przedsiębiorstwo Škoda Electric pod nazwą Škoda 28Tr Solaris produkowało trolejbusy oparte na konstrukcji Trollino 15, jednak z własnym napędem i instalacją elektryczną. Produkcję Trollino 15 zakończono wraz z wycofaniem z oferty modelu Urbino 15. Łącznie powstało 80 pojazdów tego typu, które trafiły na Litwę oraz do Czech[3][17][11].

Solaris Urbino 15 CNG

edytuj
 
Bratysławski Solaris Urbino 15 CNG III generacji

Równolegle obok premiery III generacji autobusów z rodziny Urbino w 2014 r. miała miejsce premiera pierwszego autobusu Solaris napędzanego sprężonym gazem ziemnym – Solaris Urbino 15 CNG. Napęd pojazdu stanowił silnik E 2876 LUH01 o mocy 228 kW (310 KM) i maksymalnym momencie obrotowym 1 250 Nm. Gaz był magazynowany w 6 butlach kompozytowych na dachu pojazdu o łącznej pojemności 1 200 dm³. Rozwiązanie takie wymusiło na projektantach przekonstruowanie całego dachu. Pierwszym odbiorcą gazowych Urbino 15 był przewoźnik miejski z Koszyc[3]. W późniejszych latach Urbino 15 CNG III generacji trafiło także do Bratysławy i Sewilli[18][19].

Solaris Urbino 15 LE (CNG/electric)

edytuj
Osobny artykuł: Solaris Urbino 15 LE.
 
Solaris Urbino 15 LE w Austrii
 
Solaris Urbino 15 LE CNG należący do Veolia Transport Sverige
 
Wnętrze niskowejściowego Urbino 15

W 2008 r. podczas targów Autotec w Brnie Solaris zaprezentował model Solaris Urbino 15 LE, który dołączył do oferowanego wcześniej autobusu niskowejściowego Urbino 12 LE. Pojazd został zaprojektowany głównie z myślą o trasach podmiejskich o większej liczbie pasażerów. Napęd Urbino 15 LE, w odróżnieniu od silnika w zabudowie wieżowej w modelu niskopodłogowym, stanowił leżący silnik DAF PR 265 o mocy 265 kW (360 KM), a później DAF MX11 o mocy 271 kW (368 KM). W 2010 r. w ofercie pojawił się niskowejściowy model napędzany gazem CNG – Solaris Urbino 15 LE CNG. Został on zaprojektowany z myślą o dużym zapotrzebowaniu na tego typu autobusy na terenie krajów skandynawskich. W pierwszym roku produkcji sprzedano 230 sztuk autobusów tego typu, z czego wszystkie trafiły do Szwecji i Norwegii, głównie do przedsiębiorstwa Veolia[3][9][13]. Za taki wynik sprzedaży Solaris otrzymał w 2011 r. nagrodę „Junior polskiego eksportu”[10][20].

W styczniu 2020 r. zostało ogłoszone wprowadzenie na rynek wersji elektrycznej autobusu w ramach IV generacji rodziny Urbino[21]. Premiera niskowejściowego modelu Urbino 15 LE electric miała miejsce w październiku 2020 r[16]. Autobus ten jest oferowany w dwóch klasach: klasa I przeznaczona jest dla ruchu miejskiego, a klasa II różniąca się nieco wyposażeniem wnętrza – dla ruchu międzymiastowego. Autobus może pomieścić od 51 do 65 pasażerów na miejscach siedzących. Urbino 15 LE electric powstał głównie z myślą o krajach skandynawskich, stąd możliwość wyposażenia pojazdu m.in. w zestaw długich świateł, automatycznie załączone światła i wycieraczki, doświetlanie zakrętów, piasecznicę, czy system wykrywający pieszych i rowerzystów Mobileye Shield +. Autobus wyposażono w baterie Solaris High Power lub Solaris High Power + o pojemności do 470 kWh, co zapewnia zasięg ok. 250–350 km na jednym ładowaniu[22][16].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ a b c Wysokość pojazdu bez klimatyzacji
  2. ↑ a b c d e f g W zależności od układu wnętrza, układu drzwi i wyposażenia dodatkowego
  3. ↑ Wysokość całkowita ze złożonym pantografem. Wysokość pojazdu bez nadbudowy na dachu to 2850 mm
  4. ↑ W zależności od rozmiaru kół

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e Historia – Solaris Bus & Coach S.A. [online], solarisbus.com [dostęp 2019-03-14] (pol.).
  2. ↑ a b c Solaris Bus & Coach S.A., Urbino, Katalog produktowy, 2013 (pol.).
  3. ↑ a b c d e f g h i j k Zbigniew Rusak, Solaris Urbino - 15 lat rynkowego sukcesu [online] [dostęp 2019-03-09].
  4. ↑ a b Solaris. Power of Enthusiasm, Broszura informacyjna Solaris Bus & Coach S.A., 2013 (pol.).
  5. ↑ Marcin Stiasny: Atlas autobusów. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2008. ISBN 978-83-920757-4-5.
  6. ↑ Kortrijk 2005: Solaris – specjalista od wyzwań [online], infobus.pl, 10 grudnia 2005 [dostęp 2019-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-14] (pol.).
  7. ↑ Sosnowiec: Pierwsze Solarisy Urbino 15 III już na trasie [online], infobus.pl, 3 września 2006 [dostęp 2019-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-14] (pol.).
  8. ↑ Solaris w drodze do IV generacji Urbino [online], inforail.pl, 10 marca 2009 [dostęp 2019-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-13] (pol.).
  9. ↑ a b AUTOTEC 2008: Solaris Bus & Coach (2) [online], infobus.pl, 24 czerwca 2008 [zarchiwizowane z adresu 2014-08-10] (pol.).
  10. ↑ a b Solaris Urbino 15 LE CNG – Juniorem Eksportu [online], motoryzacja.wnp.pl [dostęp 2019-03-14] (pol.).
  11. ↑ a b Solaris na rok 2018: trzy premiery i trzy wygaszenia [FILM] [online], infobus.pl, 9 lutego 2018 [dostęp 2019-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-08-26] (pol.).
  12. ↑ Jedne z ostatnich piętnastek Solarisa w Legnicy [online], infobus.pl, 12 maja 2018 [dostęp 2019-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-14] (pol.).
  13. ↑ a b c Solaris Bus & Coach S.A., Urbino Low Entry, Katalog produktowy, 2013 (pol.).
  14. ↑ Solaris Bus & Coach S.A., Trollino, Katalog produktowy, 2013 (pol.).
  15. ↑ Solaris Urbino 15 LE electric. Katalog produktowy 2020/2021 [online], solarisbus.com [dostęp 2020-12-30] (pol.).
  16. ↑ a b c Solaris prezentuje autobus Urbino 15 LE electric. Światowa premiera [online], transport-publiczny.pl, 20 października 2020 [dostęp 2020-12-30] (pol.).
  17. ↑ a b Marcin Połom, Bohdan Turżański, Doświadczenia Solaris Bus & Coach S.A. w produkcji trolejbusów [online], 2011 [dostęp 2019-03-12].
  18. ↑ Solaris Urbino 15 CNG – Fotogaleria transportowa [online], phototrans.eu [dostęp 2019-03-14] (pol.).
  19. ↑ Pierwsze Solarisy pojadą do Sewilli [online], infobus.pl [dostęp 2019-03-14] (pol.).
  20. ↑ Solaris Urbino 15 LE CNG Juniorem polskiego eksportu [online], infobus.pl, 9 czerwca 2011 [dostęp 2019-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-14] (pol.).
  21. ↑ Debiut 2020: Solaris Urbino 15 LE electric [online], infobus.pl, 27 stycznia 2020 [dostęp 2020-02-10] (pol.).
  22. ↑ Urbino 15 LE electric [online], solarisbus.com [dostęp 2020-12-30] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Solaris_Urbino_15&oldid=73432003”
  NODES