Sosna Waligóra
Sosna Waligóra – ponad 160-letni okaz sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris) rosnący przy drodze krajowej nr 32 w pobliżu Sulechowa, na terenie Leśnictwa Klępsk w obrębie Nadleśnictwa Sulechów. Objęte ochroną jako pomnik przyrody. Jest jednym ze 102 tego typu obiektów znajdujących się na terenie gminy Sulechów.
 pomnik przyrody ustanowiony 30 grudnia 1982 / 19 maja 2006
| |
 Sosna Waligóra | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Nazwa systematyczna | |
| Obwód |
527 cm |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie Polski  | |
 52°05′32,3″N 15°40′14,7″E/52,092306 15,670750
| |
Sosna Waligóra jest drugą pod względem grubości pnia sosną w Polsce (najgrubszą jest Sosna Rzepicha). W roku 2002, w ramach konkursu „Najgrubsze drzewo w Polsce”, organizowanego przez Przegląd Leśniczy, została uznana za najgrubszą ze zgłoszonych sosen.
Położenie
edytujSosna rośnie około 1,5 kilometra na wschód od Sulechowa[1], przy drodze gruntowej 50 metrów na południe od drogi krajowej nr 32[2], na terenie leśnictwa Klępsk w obrębie nadleśnictwa Sulechów[3].
Drzewo znajduje się przy trasie dwóch szlaków turystycznych gminy Sulechów: zielonego szlaku pomników przyrody gminy Sulechów o długości 44 km[4] i czarnego szlaku południowego o długości 10,5 km[5]. Do pomnikowego drzewa prowadzi także leśna ścieżka dydaktyczna „Do Waligóry”[1]. Ponadto obok Waligóry przechodzi także szlak rowerowy „Wolność jest w naturze”[6].
Charakterystyka
edytuj
Sosna Waligóra powstała najprawdopodobniej ze zrośnięcia się co najmniej dwóch drzew[a][7]. Prawdopodobnie początkowo rosło ono na skraju lasu i pola, na co wskazywać ma jego pokrój – pole to po II wojnie światowej zostało zalesione, w związku z czym sosna rośnie obecnie w głębi lasu[8].
Gruby odziomek drzewa rozgałęzia się na wysokości około 2 metrów[b][7]. Z jednego pnia wyrasta osiem powyginanych konarów, które tworzą rozłożystą koronę. Konary zabezpieczone są stalowymi linami[9]. Sosna Waligóra nazwę zawdzięcza swojemu pokrojowi. Obwód drzewa mierzony przy powierzchni ziemi wynosi 527 cm, pierśnica sosny ma 620 cm[10][11], wysokość 23 m, a wiek około 160 lat[c][12]. Sosna otoczona jest niewielkim, drewnianym ogrodzeniem[13].
Przez długi czas Sosna Waligóra była uznawana za najgrubszą sosnę w Polsce, jednak z powodu zmiany metodyki pomiarów obecnie zajmuje drugie miejsce, a za najgrubszą sosnę w Polsce uznaje się Sosnę Rzepichę, rosnącą w tym samym nadleśnictwie[14] (drzewo to ma 568 cm obwodu[15]).
Historia
edytujDla wyeksponowania sosny w 1998 roku powstała leśna ścieżka dydaktyczna „Do Waligóry” mierząca 3,4 kilometra i zawierająca 18 stanowisk dydaktycznych[5].
W roku 2002 drzewo było najgrubszą sosną zgłoszoną do konkursu „Najgrubsze drzewo w Polsce”, organizowanego przez Przegląd Leśniczy[13].
W 2004 roku wyznaczono trasy siedmiu szlaków turystycznych gminy Sulechów, z których dwa przechodzą koło Sosny Waligóry[16].
Podstawę prawną dla ochrony pomnikowej drzewa stanowi decyzja wojewody lubuskiego Marka Asta z dnia 19 maja 2006 roku[12]. Drzewo ma jednak dłuższą tradycję ochrony – jako pomnik przyrody (sosna bez nazwy własnej o obwodzie wówczas 620 cm) wymieniona została na liście pomników przyrody w gminie Sulechów w 1990 roku[17], a początek jego ochrony prawnej w formie pomnika przyrody miał miejsce na przełomie 1982 i 1983 roku za sprawą zarządzenia wojewody zielonogórskiego z dnia 30 grudnia 1982 roku[18].
W czerwcu 2013 roku kilkadziesiąt metrów od Sosny Waligóry otwarto „miejsce postoju”, pełniące funkcję wypoczynkową i postojową, a także edukacyjną (poprzez umieszczone w tym miejscu tablice informacyjne), które pomieścić może od kilku do kilkunastu samochodów[19][20].
W 2015 roku Lasy Państwowe, w ramach akcji „Wolność jest w naturze”, wyznaczyły szlak rowerowy, którego początek i koniec znajdują się w pobliżu Sosny Waligóry[6].
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Podaje tak oficjalna strona miasta Sulechów, z kolei według RDLP w Zielonej Górze drzewo mogło powstać ze zrośnięcia nawet 7 pni.
- ↑ Część źródeł podaje, że pierśnica drzewa ma 625 cm.
- ↑ Wiek drzewa jest jedynie szacowany, według niektórych źródeł może mieć około 170 lat.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Lubuskie informator turystyczny. lotur.eu. s. 81, 137. [dostęp 2011-07-29]. (pol.).
- ↑ Tadeusz Czwałga: Przyroda gminy Sulechów. Świebodzin-Sulechów: Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników, 1998, s. 11. ISBN 83-87846-03-1.
- ↑ Sosna „Waligóra”. regiopedia.pl, 2009-02-05. [dostęp 2011-07-29]. (pol.).
- ↑ Marek Maćkowiak: Szlak Pomników Przyrody. sulechow.pl. [dostęp 2011-08-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-28)]. (pol.).
- ↑ a b Marek Maćkowiak: Szlak Południowy. sulechow.pl. [dostęp 2011-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-28)]. (pol.).
- ↑ a b Wolność jest w naturze. gazetalubuska.pl, 2015-09-10. [dostęp 2015-12-02].
- ↑ a b Pomniki przyrody. sulechow.pl. [dostęp 2011-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-11)]. (pol.).
- ↑ Marek Maciantowicz: Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Zielonej Górze. Przewodnik turystyczny. Oficyna Wydawnicza FOREST, 2015, s. 9. ISBN 978-83-60450-78-9.
- ↑ Leon Okowiński: Środowisko geograficzno-przyrodnicze gminy Sulechów. Sulechów: ZM Druk Zenon Makowski, 2002, s. 100. ISBN 83-917045-1-3.
- ↑ Rekordy przyrodnicze Polski i Europy. lodz.lasy.gov.pl. [dostęp 2011-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-04)]. (pol.).
- ↑ Gmina Sulechów – sport i turystyka. ziemialubuska.pl. [dostęp 2011-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (pol.).
- ↑ a b Plan urządzenia lasu Nadleśnictwa Sulechów na okres od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2019 r. Program ochrony przyrody. bip.lasy.gov.pl, 2010-11-22. s. 86–87. [dostęp 2011-07-29]. (pol.).
- ↑ a b Koncepcja szlaków rowerowych w Euroregionie „Sprewa – Nysa – Bóbr”. euroregion-snb.pl. s. 94. [dostęp 2011-07-29]. (pol.).
- ↑ Dariusz Chajewski: Tajemnicze i niezwykłe miejsca w naszych lasach: Tutaj są najgrubsze drzewa. gazetalubuska.pl, 2011-04-12. [dostęp 2011-07-29]. (pol.).
- ↑ Sosna zwyczajna. mlodziez.erys.pl. [dostęp 2011-07-29]. (pol.).
- ↑ Marek Maćkowiak: Szlaki turystyczne gminy Sulechów. sulechow.pl. [dostęp 2011-07-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-11)]. (pol.).
- ↑ Stanisław Król: Województwa gorzowskie i zielonogórskie. Warszawa: Liga Ochrony Przyrody, 1990, s. 146, seria: Nasza przyroda.
- ↑ Formularz danych dla pomnika przyrody. crfop.gdos.gov.pl. [dostęp 2017-03-15].
- ↑ Aleksander Winnicki: Atrakcyjne udostępnianie lasu. zielonagora.lasy.gov.pl, 2013-06-10. [dostęp 2013-06-19]. (pol.).
- ↑ Eugeniusz Kurzawa: Atrakcyjny leśny postój pod Sulechowem. gazetalubuska.pl, 2013-06-17. [dostęp 2013-06-19]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Leon Okowiński: Środowisko geograficzno-przyrodnicze gminy Sulechów. Sulechów: ZM Druk Zenon Makowski, 2002. ISBN 83-917045-1-3.
- Tadeusz Czwałga: Przyroda gminy Sulechów. Świebodzin-Sulechów: Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników, 1998. ISBN 83-87846-03-1.