Stanisław Dygat

Stanisław Dygat
Imię i nazwisko	Stanisław Ludwik Dygat
Data i miejsce urodzenia	5 grudnia 1914 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	29 stycznia 1978 ; Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	literatura piękna
	Ważne dzieła
	Jezioro Bodeńskie; Pożegnania; Podróż;
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Stanisław Ludwik Dygat (ur. 5 grudnia 1914 w Warszawie, zm. 29 stycznia 1978 tamże) – polski autor powieści i opowiadań, felietonista, dramaturg oraz scenarzysta filmowy.

W swojej twórczości polemizował z polską tradycją romantyczną. Jest w polskiej prozie powojennej jednym z przedstawicieli nurtu prześmiewczo-rozrachunkowego.

Życiorys

Był wnukiem powstańca 1863 Ludwika Dygata i synem architekta Antoniego Dygata. Ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Reja^[1]. Studiował architekturę i filozofię.

Współpracował z pismami: „Kuźnica”, „Twórczość” i „Przegląd Kulturalny”. Zadebiutował w 1946 powieścią Jezioro Bodeńskie, w której można odnaleźć autobiograficzną inspirację (w 1939 Dygat z uwagi na francuskie obywatelstwo został internowany w obozie dla cudzoziemców nad Jeziorem Bodeńskim), a stanowiącą swoisty rozrachunek z Polską przedwojenną. Powieść ta została w 1986 przeniesiona na ekran przez Janusza Zaorskiego. Sfilmowano również kolejną powieść Dygata, której tematem są przemiany ustrojowe w powojennej Polsce – wydane w 1948 Pożegnania (1958, reż. Wojciech Jerzy Has). W 1967 Janusz Morgenstern nakręcił film Jowita, ekranizację powieści Dygata pt. Disneyland.

Był kierownikiem literackim w gdańskim Teatrze Wybrzeże^[2].

Zajmował się twórczością przekładową, przetłumaczył na język polski m.in. Wieczór Trzech Króli (1951)^[3] Williama Shakespeare'a oraz Króla Edypa Sofoklesa.

Był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej^[4], z której wystąpił w listopadzie 1957 w proteście przeciwko odmówieniu przez władze zgody na wydawanie miesięcznika „Europa”. W styczniu 1976 był jednym z sygnatariuszy Memoriału 101, skierowanego do Komisji Sejmowej przeciwko planowanym zmianom w konstytucji^[5].

Jeden z parków warszawskiego Mokotowa nosi od 2009 imię Stanisława Dygata (Park Stanisława Dygata w Warszawie). Imię Dygata nosi również jedna z ulic warszawskiego Żoliborza i jedna z ulic w Malborku.

Życie prywatne

Był w związku małżeńskim z Władysławą Nawrocką i Kaliną Jędrusik^[6]. Z pierwszą żoną miał córkę Magdę^[6], która napisała wspomnienia o ojcu w książce Rozstania. Jego siostra Maria Danuta Lutosławska (wcześniej Bogusławska), z domu Dygat, była żoną polskiego kompozytora Witolda Lutosławskiego.

Zmarł na atak serca^[7]^[8]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (aleja zasłużonych, grób 100)^[9].

Grób Stanisława Dygata i Kaliny Jędrusik na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Odznaczenia

Wybrana twórczość

Powieści

1946 – Jezioro Bodeńskie
1948 – Pożegnania
1958 – Podróż
1965 – Disneyland
1968 – Karnawał
1973 – Dworzec w Monachium

Opowiadania i felietony

1949 – Pola elizejskie
1957 – Słotne wieczory
1958 – Różowy kajecik
1959 – Rozmyślania przy goleniu
1973 – W cieniu Brooklynu
1979 – Kołonotatnik
1983 – Gucin

Dramaty

1946 – Zamach (wraz z Tadeuszem Brezą)
1950 – Nowy Świętoszek (wraz z Janem Kottem)

Ekranizacje

Z tym tematem związana jest kategoria: Filmowe adaptacje utworów Stanisława Dygata.

Przypisy

↑ Kalendarz warszawski 1 X – 31 XII 1986 r.. „Kronika Warszawy”. 3–4 (71–72), s. 242, 1986.
↑ „Życie na Gorąco” 2010, nr 44, s. 30–31.
↑ Stanisław Dygat · Repozytorium polskich przekładów Williama Shakespeare’a w XX i XXI wieku: zasoby, strategie tłumaczenia i recepcja [online], xx.polskiszekspir.uw.edu.pl [dostęp 2024-09-23] .
↑ Jarosław Iwaszkiewicz, Dzienniki, t. III 1964-1980, oprac. i przypisy Agnieszka i Robert Papiescy, Radosław Romaniuk, wstęp Andrzej Gronczewski, Warszawa 2011, s. 46.
↑ Errata do biografii. Stanisław Dygat. Rzeczpospolita, 2009-03-12. [dostęp 2015-05-07].
↑ ^a ^b IwonaI. Kienzler IwonaI., Uwodzicielki, skandalistki i seksbomby PRL, Bellona SA, 2015, s. 53–54, ISBN 978-83-11-13845-2 .
↑ Jacek Szczerba: Co ja, Jezus Chrystus jestem?. wysokieobcasy.pl, 2012-10-15. [dostęp 2015-05-07].
↑ Ryszarda L. Pelc: Magda Dygat o swoim ojcu Stanisławie i jego związku z Kaliną Jędrusik – jej macochą. [dostęp 2010-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-20)].
↑ Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW DYGAT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .
↑ Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, T. 2, pod red. J. Czachowskiej, A. Szałagan. Warszawa: WSiP, 1994, s. 233. ISBN 83-02-05446-1.
↑ Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 13, 1939.

Bibliografia

Zdzisław Skwarczyński: Stanisław Dygat. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976. (Seria: Portrety Współczesnych Pisarzy Polskich).

Linki zewnętrzne

Strona o Dygacie (pol.)
Stanisław Dygat w bazie filmpolski.pl
Stanisław Dygat – utwory w bibliotece Polona

[1] Kalendarz warszawski 1 X – 31 XII 1986 r.. „Kronika Warszawy”. 3–4 (71–72), s. 242, 1986.

[2] „Życie na Gorąco” 2010, nr 44, s. 30–31.

[3] Stanisław Dygat · Repozytorium polskich przekładów Williama Shakespeare’a w XX i XXI wieku: zasoby, strategie tłumaczenia i recepcja [online], xx.polskiszekspir.uw.edu.pl [dostęp 2024-09-23] .

[4] Jarosław Iwaszkiewicz, Dzienniki, t. III 1964-1980, oprac. i przypisy Agnieszka i Robert Papiescy, Radosław Romaniuk, wstęp Andrzej Gronczewski, Warszawa 2011, s. 46.

[5] Errata do biografii. Stanisław Dygat. Rzeczpospolita, 2009-03-12. [dostęp 2015-05-07].

[:01-6] IwonaI. Kienzler IwonaI., Uwodzicielki, skandalistki i seksbomby PRL, Bellona SA, 2015, s. 53–54, ISBN 978-83-11-13845-2 .

[7] Jacek Szczerba: Co ja, Jezus Chrystus jestem?. wysokieobcasy.pl, 2012-10-15. [dostęp 2015-05-07].

[8] Ryszarda L. Pelc: Magda Dygat o swoim ojcu Stanisławie i jego związku z Kaliną Jędrusik – jej macochą. [dostęp 2010-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-08-20)].

[9] Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAW DYGAT, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-02] .

[10] Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, T. 2, pod red. J. Czachowskiej, A. Szałagan. Warszawa: WSiP, 1994, s. 233. ISBN 83-02-05446-1.

[11] Odznaczenia. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 13, 1939.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]