Stanisław Ptaszycki
Stanisław Ptaszycki (ur. 12 kwietnia 1853 w Kuzowie, zm. 20 grudnia 1933 w Warszawie) – polski historyk, historyk literatury polskiej, wydawca, archiwista.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
12 kwietnia 1853 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
20 grudnia 1933 |
| Zawód, zajęcie |
polski historyk i historyk literatury |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujUrodził się w rodzinie szlacheckiej, szkołę średnią ukończył w Wilnie. W 1877 skończył studia na wydziale Historyczno-Filologicznym Uniwersytetu Petersburskiego. Następnie podjął pracę jako asystent przy katedrze filologii słowiańskiej, równolegle pracując w latach 1879–1912 jako nauczyciel języka rosyjskiego i łaciny w petersburskich prywatnych gimnazjach. W Petersburgu został też zatrudniony jako tłumacz-archiwista i opiekun Metryki Litewskiej w Ministerstwie Sprawiedliwości. Wykładał także w wileńskim seminarium duchownym. Po wybuchu I wojny światowej uczestniczył w pracach Polskiego Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny.
Po odzyskaniu niepodległości wrócił do Polski, gdzie został współorganizatorem Uniwersytetu Lubelskiego (późniejszego KUL): piastował tu stanowisko profesora, dziekana Wydziału Humanistycznego, dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej, następnie był profesorem nauk pomocniczych historii na Uniwersytecie w Wilnie.
W latach 1918–1926 był dyrektorem Archiwum Państwowego w Lublinie, potem objął stanowisko naczelnego dyrektora Wydziału Archiwów Państwowych w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Był bardzo aktywny na różnych polach: uczestniczył w pracach rewindykacyjnych materiałów wywiezionych do Rosji, prowadził kursy archiwalne, był pierwszym redaktorem czasopisma „Archeion”.
Autor ponad 130 publikacji, przede wszystkim „Encyklopedii nauk pomocniczych historii i literatury polskiej” (wyd. 1919 i 1922) oraz inwentarza Metryki Litewskiej (wyd. 1887). W swoich opracowaniach poruszał różnorodną tematykę, m.in. dzieje literatury polskiej, historię Litwy, drukarstwa i bibliotek, w swoim dorobku ma też liczne recenzje i omówienia.
Był członkiem licznych towarzystw naukowych, uczestnikiem wielu zjazdów i konferencji.
Udzielał się w pracy społecznej: jeszcze w Petersburgu był kuratorem taniej kuchni dla polskiej młodzieży z ramienia Towarzystwa Dobroczynności i Zarządu Kościoła św. Katarzyny oraz prezesem Towarzystwa Polskiej Macierzy Szkolnej.
Żonaty z Zofią Wyrzykowską (zm. 1906), miał z nią syna Stanisława (ur. 1892, w okresie międzywojennym konsul RP w Pile i Opolu).
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu w Bielsku Podlaskim.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1927)[1]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[2]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1933)[3]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1928)
- Krzyż „Pro fide et Ecclesia in Russia merito” (1931)
- Krzyż Kawalerski Orderu św. Grzegorza Wielkiego (Watykan, 1920)
Dzieła
edytuj- Encyklopedja nauk pomocniczych historji i literatury polskiej (1921).
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 245 „za długoletnią i owocną pracę na polu naukowem”.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 36.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 278 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
Bibliografia
edytuj- Słownik biograficzny archiwistów polskich, t. I 1918–1984, Warszawa–Łódź 1988.
- Dariusz Matelski, Stanisław Ptaszycki (1853–1933). Wspomnienie, „Gazeta Wyborcza Poznań”, nr 15 (4529) z 19 stycznia 2004, s. 8.
Linki zewnętrzne
edytuj- Publikacje S. Ptaszyckiego w Federacji Bibliotek Cyfrowych
- Prace Stanisława Ptaszyckiego w serwisie Polona.pl