Stanisław Wrzaliński

Stanisław Wrzaliński
	pułkownik piechoty
Pełne imię i nazwisko	Stanisław Mikołaj Wrzaliński
Data i miejsce urodzenia	21 sierpnia 1882 ; Płock
Data i miejsce śmierci	4 stycznia 1950 ; Wentorf
	Przebieg służby
Lata służby	1918–1931
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Wojsko Polskie
Formacja	Armia Wielkopolska
Jednostki	59 Pułk Piechoty Wielkopolskiej; 11 Dywizja Piechoty; 5 Brygada Ochrony Pogranicza; Ministerstwo Spraw Wojskowych; 30 Dywizja Piechoty
Stanowiska	dowódca pułku piechoty; dowódca piechoty dywizyjnej; dowódca brygady; ; szef biura; dowódca dywizji piechoty
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa: Bitwa o Bobrujsk; wojna polsko-bolszewicka: Wyprawa kijowska; bitwa warszawska 1920; bitwa o Mińsk Mazowiecki; bitwa nad Niemnem;
Późniejsza praca	Prezydent Miasta Gniezna
	Odznaczenia

Stanisław Mikołaj Wrzaliński (ur. 21 sierpnia 1882 w Płocku, zm. 4 stycznia 1950 w Wentorf) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, uczestnik walk o niepodległość Polski w I wojnie światowej oraz wojnie polsko-bolszewickiej, prezydent Gniezna w latach 1934–1936.

Życiorys

Stanisław Wrzaliński w czasie I wojny światowej służył w Armii Rosyjskiej. Za służbę w Armii Rosyjskiej uzyskał szereg wysokich odznaczeń rosyjskich^[1]. W 1917 r. przeszedł do tworzących się oddziałów polskich w Rosji – I Korpusu Polskiego. W listopadzie 1918 r. uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w Warszawie i tworzeniu oddziałów wojska polskiego w stolicy a następnie w podobnych działaniach w Wielkopolsce i na Pomorzu^[1].

23 marca 1919 przejął od płk. Wacława Przeździeckiego dowództwo 5 pułku Strzelców Wielkopolskich, który 17 stycznia 1920 przemianowany został na 59 pułk piechoty wielkopolskiej. 25 maja 1919 wyznaczony został na stanowisko szefa sztabu Dowództwa Frontu Północnego. W następnym miesiącu powrócił do swojego pułku, którym pod jego nieobecność dowodził rtm. Ignacy Mielżyński. W czerwcu 1920 przebywał w szpitalu. 6 sierpnia 1920 przekazał dowództwo 59 pp kapitanowi Marcelemu Cerkiewiczowi, a sam objął dowodzenie XXIX Brygadą Piechoty. Uczestniczył w walkach z bolszewikami m.in. na Ukrainie, Białorusi a także w bitwie warszawskiej i bitwie nad Niemnem.

3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 116. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[2]. W latach 1923–1924 był dowódcą piechoty dywizyjnej 11 Dywizji Piechoty w Stanisławowie. Następnie przeniesiony został do dyspozycji II wiceministra spraw wojskowych po czym objął dowództwo 5 Brygady Ochrony Pogranicza. Z dniem 28 maja 1926 roku przeniesiony został z KOP i przydzielony do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu^[3]. W lipcu 1928 roku wyznaczony został na stanowisko pełniącego obowiązki szefa Biura Uzupełnień Ministerstwa Spraw Wojskowych^[4]. Później został zatwierdzony na tym stanowisku. Pełniąc służbę w Stanisławowie i Warszawie pozostawał oficerem nadetatowym 49 pułku piechoty Strzelców Kresowych. 8 października 1929 wyznaczony został na stanowisko dowódcy 30 Dywizji Piechoty w Kobryniu^[5]. 13 października 1931 roku zwolniony został ze stanowiska dowódcy dywizji. Zastąpił go płk dypl. Emil Krukowicz-Przedrzymirski. Z dniem 31 grudnia 1931 przeniesiony został w stan spoczynku.

Decyzją MSW został mianowany na stanowisko Prezydenta Gniezna, którą to funkcję pełnił w latach 1934–1936

2 lipca 1943 wysłał z Wrocławia list do Himmlera, w którym zgłaszał się "wraz ze swoimi ludźmi" (...mit meinen Landsleute Polen) do walki z bolszewizmem. Jego pismo pozostało bez odpowiedzi^[6]

Aresztowany przez Niemców, po II wojnie światowej nie mógł wrócić do kraju. Zmarł w obozie dla ludności polskiej w Wentorf^[1].

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921)^[7]
Krzyż Niepodległości
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1929)^[8]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Piotr Hojka, Pułkownik Stanisław Wrzaliński 1882–1950 [w:] „Powstańcy Wielkopolscy”, Poznań 2013.
↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 21.
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 29 z 26.07.1926 r.
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 11 z 24.07.1928 r.
↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 20 z 23.12.1929 r.
↑ Jarosław Gdański, Na progu kolaboracji. Mieli walczyć za III Rzeszę, „Polityka” nr 34 (2617) z 25 sierpnia 2007, „Polityka. Pomocnik Historyczny” nr 3(8), s. 3–10.
↑ Dekret Wodza Naczelnego L. 2976 z 13 maja 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 825
↑ M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu organizacji wojska”.

Bibliografia

Roczniki oficerskie z 1923, 1924 i 1928.
Dzienniki Personalne Ministra Spraw Wojskowych z 1929 i 1931.
Jednodniówka w 10 rocznicę istnienia 58 Pułku Piechoty Wielkopolskiej, Drukarnia Kujawska Sp. A. Inowrocław 1929.
praca zbiorowa „Encyklopedia Gniezna i Ziemi Gnieźnieńskiej”, Towarzystwo Miłośników Gniezna, 2011.
Hojka Piotr, Pułkownik Stanisław Wrzaliński 1882–1950 [w:] „Powstańcy Wielkopolscy”, Poznań 2013.

[autonazwa1-1] Piotr Hojka, Pułkownik Stanisław Wrzaliński 1882–1950 [w:] „Powstańcy Wielkopolscy”, Poznań 2013.

[2] Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922 roku, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 21.

[3] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 29 z 26.07.1926 r.

[4] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 11 z 24.07.1928 r.

[5] Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 20 z 23.12.1929 r.

[6] Jarosław Gdański, Na progu kolaboracji. Mieli walczyć za III Rzeszę, „Polityka” nr 34 (2617) z 25 sierpnia 2007, „Polityka. Pomocnik Historyczny” nr 3(8), s. 3–10.

[7] Dekret Wodza Naczelnego L. 2976 z 13 maja 1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 825

[8] M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu organizacji wojska”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]