Szablon:Dobry artykuł/archiwum/2015/01

Aktualnie na stronie głównej

Śmierć jak kromka chlebapolski filmowy dramat historyczny z 1994 roku w reżyserii Kazimierza Kutza, oparty na własnym scenariuszu. Film upamiętnia pacyfikację kopalni „Wujek” po wprowadzeniu stanu wojennego w 1981 roku i heroiczny bunt górników przeciwko oddziałom ZOMO oraz milicji. W rolach głównych wystąpili: Janusz Gajos, Jerzy Trela, Jerzy Radziwiłowicz oraz Mariusz Benoit. Film od samego początku napotykał problemy z dofinansowaniem i produkcją; po premierze cieszył się nikłym zainteresowaniem widowni, budził też kontrowersje pod względem inscenizacyjnego patosu oraz marginalnej reprezentacji kobiet. Część krytyków jednak chwaliła film za trafną obsadę aktorską. Śmierć jak kromka chleba odniosła też skromny sukces festiwalowy. Film wraz z upływem czasu wciąż budził skrajne emocje, lecz część filmoznawców podkreślała, że Śmierć jak kromka chleba pozostaje jednym z najważniejszych polskich filmów o stanie wojennym. Czytaj więcej…


Archiwum ekspozycji dobrych artykułów

Archiwum artykułów, które zostały umieszczone na stronie głównej w rubryce Dobry Artykuł.

2008: wrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2009: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2010: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2011: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2012: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2013: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2014: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2015: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2016: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2017: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2018: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2019: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2020: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2021: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2022: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień
2023: styczeńlutymarzeckwiecieńmajczerwieclipiecsierpieńwrzesieńpaździerniklistopadgrudzień


1 stycznia

edytuj

Słońcegwiazda centralna Układu Słonecznego, wokół której krąży Ziemia, inne planety tego układu, planety karłowate oraz małe ciała Układu Słonecznego. Słońce uformowało się około 4,567 mld lat temu na skutek kolapsu grawitacyjnego obszaru w dużym obłoku molekularnym. Składa się z gorącej plazmy utrzymywanej przez grawitację i kształtowanej przez pole magnetyczne. Jest prawie idealnie kuliste, ma średnicę około 1 392 684 km, około 109 razy większą niż Ziemia. Około trzy czwarte masy Słońca tworzy wodór, podczas gdy resztę stanowi głównie hel. Pozostałe 1,69% tworzą cięższe pierwiastki, w tym m.in. tlen, węgiel, neon oraz żelazo. Słońce długo było uznawane przez astronomów za małą i stosunkowo niewyróżniającą się gwiazdę; jednak w 2006 roku oceniano, że Słońce jest jaśniejsze niż około 85% gwiazd w Drodze Mlecznej, z których większość jest czerwonymi karłami.

2 stycznia

edytuj

Grand Prix Południowej Afryki 1967 – pierwsza eliminacja sezonu 1967 Mistrzostw Świata Formuły 1, która odbywała się od 29 grudnia 1966 roku do 2 stycznia 1967 roku. Po raz pierwszy w historii Grand Prix RPA odbywało się na torze Kyalami. Grand Prix odbywało się 10 tygodni po zamykającym sezon 1966 Grand Prix Meksyku i w związku z tym fabryczni kierowcy rywalizowali modelami z roku 1966. Pole position wywalczył Jack Brabham. Na starcie prowadzenie objął Denny Hulme. Jednakże na 61 okrążeniu, wskutek problemów z płynem hamulcowym, liderujący Hulme musiał zjechać na pit-stop, dzięki czemu prowadzenie objął rodezyjski kierowca John Love. Na siedem okrążeń przed metą Love był zmuszony uzupełnić paliwo i wówczas liderem został Pedro Rodríguez. Rodríguez zwyciężył wyścig, a na podium stanęli również John Love i John Surtees. Zwycięstwo Rodrígueza było jego pierwszym triumfem w Formule 1 i ostatnią wygraną Cooper Car Company.

3 stycznia

edytuj

Drzewołazowaterodzina płazów z rzędu bezogonowych zamieszkujących Amerykę Południową i Środkową. W przeciwieństwie do większości przedstawicieli Anura prowadzą dzienny tryb życia, a ich skóra przybiera jaskrawe barwy. Choć wszystkie dzikie drzewołazowate wytwarzają toksyny, poziom toksyczności różni się u poszczególnych gatunków, a nawet w przypadku poszczególnych populacji. Wiele gatunków uznaje się za krytycznie zagrożone. Znane są z tego, że wydzielane przez nie trujące związki służą Indianom do zatruwania strzałek do dmuchawek, jednakże na ponad 175 gatunków tylko w trzech udokumentowano takie wykorzystanie tych płazów – znaczniej częściej używana jest w tym celu roślinna kurara (dodatkowo żaden z nich nie zalicza się do rodzaju Dendrobates, zwracającego uwagę kolorem i skomplikowanymi wzorami na skórze).

4 stycznia

edytuj

Skellig Michael – skalista irlandzka wyspa położona na Oceanie Atlantyckim, 11,6 kilometra od półwyspu Iveragh w hrabstwie Kerry; około 1 kilometra na północny wschód od Skellig Michael leży druga z wysp SkelligLittle Skellig. Wyspa ma powierzchnię 0,226 km² i jako rezerwat przyrody jest własnością Ministerstwa Środowiska, Społeczności i Samorządu Lokalnego Irlandii. Status rezerwatu wyspa uzyskała w 1988 roku ze względu na znajdujące się tam kolonie i miejsca lęgowe ptaków. W 1996 roku wyspę wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO ze względu na znajdujący się na niej średniowieczny klasztor. Został on założony prawdopodobnie w VII wieku i był użytkowany do XIII wieku, kiedy to mnisi przenieśli się na stały ląd. Na Skellig Michael znajdują się także dwie latarnie morskie z XIX wieku – jedna nadal jest czynna.

5 stycznia

edytuj

Wróżki z Cottingley – seria pięciu fotografii autorstwa Elsie Wright i Frances Griffiths z Cottingley w Anglii. Fotografie przedstawiały dziewczynki w towarzystwie tańczących wróżek. Fotografie zwróciły uwagę pisarza sir Arthura Conan Doyle'a, który wykorzystał je do zilustrowania swojego artykułu o wróżkach, który został mu zlecony do bożonarodzeniowego wydania magazynu The Strand Magazine w 1920 roku. Conan Doyle, jako spirytualista, był entuzjastą fotografii i interpretował je jako wyraźne i widoczne dowody istnienia istot paranormalnych. Odbiór fotografii był diametralnie różny, niektórzy uznali fotografie za prawdziwe, a inni uważali, że zostały sfałszowane. Na początku 1980 roku Elsie i Frances przyznały, że fotografie zostały sfałszowane przy użyciu wyciętych kartonowych wróżek skopiowanych z popularnej swojego czasu książki dla dzieci, ale Frances utrzymywała, że piąta i ostatnia fotografia z serii była prawdziwa.

6 stycznia

edytuj

Skocznia narciarska im. Nelsa Nelsena – nieczynna skocznia narciarska w Parku Narodowym Mount Revelstoke niedaleko Revelstoke w Kolumbii Brytyjskiej. Obiekt został zbudowany w 1916 roku i był pierwszą stałą skocznią narciarską w Kanadzie. Do 1933 roku cztery rekordy świata w długości skoku zostały ustanowione na tej skoczni. Przestała być używana w 1939 roku, a zastąpił ją obiekt Big Bend. Big Hill zostało przebudowane do rozmiaru K-80 w 1948 roku i nazwane ku czci Nelsa Nelsena, lokalnego zawodnika, który ustanowił tutaj rekord świata w długości skoku narciarskiego. Na Nels Nelsen Hill organizowany był m.in. coroczny "Turniej Mistrzów" oraz mistrzostwa Kanady Zachodniej w 1949 roku. Znajdowała się tu również skocznia K-60 i kilka mniejszych. Ostatni rekord obiektu - 94,5 metra został ustanowiony przez Kjella Sjöberga w 1967 roku. Ostatnie duże zawody zostały tu przeprowadzone w roku 1974. Od 1975 roku skocznia nie była używana i popadła w ruinę.

7 stycznia

edytuj

Aloe Blaccamerykański wokalista R&B-soulowy, raper oraz muzyk. W 1995 roku Blacc rozpoczął współpracę z producentem hip-hopowym Aleksandrem Manfredim, z którym założył grupę Emanon. Zespół grał muzykę indie-rapową, połączoną z samplami jazzowymi. W 2003 roku Blacc rozpoczął karierę solową, wydając swój debiutancki minialbum: The Aloe Blacc EP. W 2006 roku szef wytwórni Stones Throw Records, Chris Mank, podpisał z nim kontrakt płytowy na wydanie pierwszej płyty studyjnej pt. Shine Through, która ukazała się w tym samym roku. Krążek zyskał zainteresowanie mediów oraz pozytywne oceny krytyków muzycznych i recenzentów. W 2010 roku ukazał się drugi album studyjny Blacca zatytułowany Good Things. Wydawnictwo osiągnęło duży sukces komercyjny, otrzymując certyfikat złotej płyty. W listopadzie 2013 roku premierę miał trzeci album studyjny Blacca pt. Lift Your Spirit.

8 stycznia

edytuj

Linia kolejowa nr 214 – niezelektryfikowana jednotorowa linia kolejowa łącząca Kartuzy z Somoninem. Fragment dawnej linii kolejowej Kościerzyna – Kartuzy. Powstała w 1901 roku celu połączenia obu miast transportem kolejowym. W latach 19181930 jedyna polska linia do Gdyni pozwalająca na ominięcie terytorium Wolnego Miasta Gdańsk. W marcu 2001 roku dzięki interwencji i dofinansowaniu samorządu województwa pomorskiego linia została uratowana przed likwidacją. W latach 20032010 ruch pociągów pasażerskich był zawieszony, od czerwca 2010 roku prowadzony jest ruch sezonowy na trasie Gdynia – Kartuzy – Gdynia. W przyszłości planowana jest elektryfikacji linii. Linia kolejowa nr 214 w całości znajduje się na terenie powiatu kartuskiego oraz na terenie mezoregionu Pojezierze Kaszubskie.

9 stycznia

edytuj

Iguanodonrodzaj dinozaura z grupy ornitopodów zajmujący pozycję pośrodku pomiędzy pierwszymi z szybkich, dwunożnych hipsylofodontów z jury środkowej, a hadrozaurami stanowiącymi najbardziej zaawansowane formy z kredy późnej. Do rodzaju zaliczano wiele gatunków datowanych z okresu od jury późnej do kredy późnej, zamieszkujących Europę, Azję i Amerykę Północną. Były to masywne, duże zwierzęta roślinożerne wyróżniające się dużym kolcem na kciuku służącym prawdopodobnie do obrony przed drapieżnikami, podczas gdy cztery kolejne chwytne palce używane były podczas żerowania. Nazwany w 1825 roku przez angielskiego geologa Gideona Mantella, Iguanodon był drugim nieptasim dinozaurem, któremu formalnie nadano nazwę. Wyprzedził go megalozaur. Razem z tym teropodem oraz z hileozaurem użyto go do stworzenia definicji dinozaurów.

10 stycznia

edytuj

Leonia Nastałpolska zakonnica katolicka ze Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej, mistyczka, pisarka religijna, służebnica Boża Kościoła katolickiego oraz głosicielka idei mistycznego niemowlęctwa duchowego. Wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Starej Wsi w 1925 roku, mając 22 lata. W latach 30. miała doznać objawień mistycznych Jezusa Chrystusa, podczas których miał jej zostać ukazany sposób życia polegający na pokorze i nieograniczonej ufności Bogu. Ostatnie lata, chora na gruźlicę, spędziła na leczeniu w Szczawnicy. Zmarła w styczniu 1940 roku w Starej Wsi w opinii świętości. Obecnie toczy się jej proces beatyfikacyjny.

11 stycznia

edytuj

Dynastia Tang – dynastia cesarska w Chinach, następczyni dynastii Sui i poprzedniczka Pięciu Dynastii i Dziesięciu Królestw. Została założona przez ród Li, który przechwycił władzę w czasie upadku dynastii Sui. Dynastia Tang, ze stolicą w Chang’an (dzis. Xi’an), ówcześnie największym miastem świata, jest uważana za najświetniejszy okres dawnej kultury chińskiej, równy lub przewyższający czasy wcześniejszej dynastii Han, pamiętanej jako złoty wiek kosmopolitycznej kultury. Kampanie wojenne pierwszych cesarzy zajęły terytoria większe od hanowskich, dorównując zasięgiem późniejszym dynastiom Yuan i Qing. Przeprowadzone w VII i VIII wieku dwa spisy ludności wykazały, że w cesarstwie mieszkało w zarejestrowanych gospodarstwach domowych ok. 50 milionów ludzi. Przykładowym, spośród licznych odkryć tej epoki, jest wynalazek druku całostronicowego, który przyczynił się do rozpowszechnienia wiedzy.

12 stycznia

edytuj

Chciwośćamerykański film niemy z 1924 roku w reżyserii i według scenariusza Ericha von Stroheima, oparty na na powieści McTeague: A Story of San Francisco Franka Norrisa z 1899 roku. W rolach głównych wystąpili: Gibson Gowland, ZaSu Pitts i Jean Hersholt. Von Stroheim zarejestrował ponad 85 godzin materiału filmowego i miał obsesję na punkcie dokładności. 2 letnie miesiące zajęło nakręcenie ostatniej sekwencji filmu rozgrywającej się w Dolinie Śmierci, przez co zachorowało wielu członków obsady i ekipy. Chciwość była jednym z nielicznych filmów swoich czasów nagranych wyłącznie w plenerach. Podczas powstawania Chciwości realizujący ją Goldwyn Pictures połączył się z dwiema innymi wytwórniami, tworząc Metro-Goldwyn-Mayer. Chciwość poniosła artystyczną i finansową porażkę, zanim od lat 50. XX wieku zaczęła być uznawana za jeden z najlepszych filmów wszech czasów; filmowcy i historycy podkreślali jej wpływ na liczne grono reżyserów i ich twórczość.

13 stycznia

edytuj

Space Invadersgra na automatach zaprojektowana przez Tomohiro Nishikado, wydana w 1978 roku. Jest jedną z najwcześniejszych gier typu shoot 'em up. Gra wykorzystuje grafikę dwuwymiarową. Zadaniem gracza jest niszczenie kolejnych fal kosmitów przy użyciu działka i zbieranie jak największej liczby punktów. Przy jej projektowaniu Nishikado inspirację czerpał z popularnych mediów: gry Breakout, powieści Wojna światów oraz filmu Gwiezdne wojny. Mimo, iż gra jak na współczesne standardy jest prosta, była ona jednym z prekursorów współczesnych gier komputerowych i przyczyniła się do ich przemiany z ciekawostki w światowy przemysł. Space Invaders była bardzo popularna. Wydanie gry spowodowało w Japonii krótkotrwały niedobór monet 100-jenowych. Do roku 2007 firma Taito zarobiła na tej grze 500 mln dolarów.

14 stycznia

edytuj

Düwag Wadloper – rodzina wagonów spalinowych i spalinowych zespołów trakcyjnych produkowana przez niemieckie zakłady Düwag z Düsseldorfu. W latach 1981-1983 powstało łącznie 50 pojazdów tej rodziny specjalnie dla holenderskich kolei Nederlandse Spoorwegen. Wadlopery zadebiutowały w Holandii w listopadzie 1981 roku na linii GroningenDelfzijl. Składy można było spotkać także w trakcji ukrotnionej z zespołami typu DM90, które ograniczały prędkość maksymalną kombinowanego składu do 90 km/h. Serwisowanie pojazdów miało miejsce w Groningen. Na początku XXI wieku były one eksploatowane głównie przez przewoźników prywatnych. W 2006 roku rozpoczęto wycofywanie pojazdów, a w 2008 roku ostatecznie zakończono ich eksploatację w Holandii. Liczące niespełna 30 lat pociągi postanowiono sprzedać. Wadlopery znalazły nabywców w Argentynie, Urugwaju, Rumunii oraz Polsce.

15 stycznia

edytuj

Egzekucje pod Olsztynem i Apolonką – zbiorowe egzekucje obywateli polskich przeprowadzane przez okupantów niemieckich latem 1940 roku w okolicach wsi Olsztyn oraz Apolonka nieopodal Częstochowy. Między 28 czerwca a 13 sierpnia 1940 roku Niemcy przeprowadzili trzy zbiorowe egzekucje w pobliżu Olsztyna oraz trzy kolejne pod Apolonką. Z rąk funkcjonariuszy 7. batalionu policji zginęło wówczas 87 osób. W gronie ofiar znalazło się wielu przedstawicieli polskiej elity społecznej i intelektualnej z Częstochowy i Radomska, aresztowanych w ramach tzw. Akcji AB. W czerwcu 1946 roku władze polskie przeprowadziły prace ekshumacyjno-śledcze na miejscu straceń pod Apolonką. W grudniu 1946 roku analogiczne prace miały miejsce pod Olsztynem. Odnalezione szczątki ofiar niemieckiego terroru zostały pochowane na cmentarzu Kule w Częstochowie. 12 października 1967 roku na cmentarzu w Olsztynie został odsłonięty pomnik ku czci zamordowanych.

16 stycznia

edytuj

Grzegorz (Peradze)duchowny narodowości gruzińskiej, święty mnich i męczennik prawosławny. Większą część swojej działalności duszpasterskiej i naukowej spędził w Niemczech i w Polsce, do której przybył na zaproszenie metropolity warszawskiego i całej Polski Dionizego (Waledyńskiego); wykładowca Studium Teologii Prawosławnego Uniwersytetu Warszawskiego w latach 19331939, specjalista w dziedzinie patrologii i historii monastycyzmu gruzińskiego, poliglota. Po wybuchu II wojny światowej nie skorzystał z możliwości wyjazdu z Warszawy, jaką miał jako obywatel niepolski. 5 maja 1942 roku został aresztowany przez gestapo i uwięziony na Pawiaku, a w listopadzie został zesłany do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Tam, 6 grudnia 1942 roku został zamordowany w nieznanych okolicznościach.

17 stycznia

edytuj

Traszka karpackagatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych. Zamieszkuje Karpaty i wschodnią część Sudetów. Prowadzi lądowy tryb życia, rozmnażając się w wodzie, często w niewielkich, istniejących tylko okresowo zbiornikach wodnych. Gatunek utrzymuje się także w siedliskach antropogenicznych. W zbiornikach składane są jaja, z których wylęgają się kijanki. Podobnie jak dorosłe traszki, prowadzą one drapieżny tryb życia. W drugiej połowie lipca zwierzęta osiągają dorosłość. Jest to gatunek o niewielkich zasobach w Europie Środkowej, choć na Ukrainie osiąga niekiedy znaczne zagęszczenie. W obrębie zasięgu gatunku znajdują się liczne tereny chronione. Na terenie Polski są to m.in. parki narodowe: Babiogórski, Bieszczadzki Gorczański, Magurski, Pieniński oraz Tatrzański. IUCN uznaje traszkę karpacką za gatunek najmniejszej troski.

18 stycznia

edytuj

Los Angeles Crusade – pierwsza wielka kampania ewangelizacyjna Billy'ego Grahama, przeprowadzona w Los Angeles w 1949 roku. Kampania została nagłośniona przez ogólnokrajową prasę, informowały o niej m.in. czasopisma należące do Williama Randolpha Hearsta. Trwała osiem tygodni – od 25 września do 20 listopada i przybyło na nią około 350 tysięcy ludzi. Krucjata stała się największą tego typu kampanią ewangelizacyjną w historii Kalifornii. Podczas tej kampanii nawróciło się kilka publicznych osób, wśród nich Louis Zamperini oraz Stuart Hamblen. 82% nawróconych nie należało przedtem do żadnego kościoła. Krucjata dała początek nowej kulturze religijnej w Stanach Zjednoczonych. Po jej zakończeniu Billy Graham stał się osobą znaną w Stanach Zjednoczonych.

19 stycznia

edytuj

Afulamiasto położone w Dystrykcie Północnym w Izraelu. Jest ważnym ośrodkiem przemysłowym Dolnej Galilei. Na południowy zachód od miasta przepływa rzeka Kiszon. W odległości 5 km na południowy wschód zaczynają się wzniesienia masywu górskiego Gilboa, za którym znajduje się Samaria. Z powodu swojego geograficznego położenia na strategicznym skrzyżowaniu w Dolinie Jezreel jest często nazywane stolicą Doliny Jezreel. W odległości ponad 1 km na południowy zachód od miasta znajduje się baza wojskowa Amos będąca połączona z sąsiednim lotniskiem Megiddo. Według danych Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2011 roku w Afuli żyło prawie 41,3 tys. mieszkańców, z czego 92% stanowili Żydzi.

20 stycznia

edytuj

Antyle Holenderskie na zimowych igrzyskach olimpijskich – olimpijska reprezentacja Antyli Holenderskich wystartowała na zimowych igrzyskach olimpijskich dwukrotnie – w 1988 oraz w 1992 roku. Na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1988 w Calgary, Antyle Holenderskie reprezentowało dwóch sportowców, podobnie jak cztery lata później w Albertville. Bart Carpentier Alting reprezentował ten kraj na obu igrzyskach, we wszystkich konkurencjach, w jakich Antyle Holenderskie wystawiły reprezentację. Na obu występach kraj miał swoich przedstawicieli w bobslejach, a w 1992 roku także w saneczkarstwie. Największym sukcesem reprezentantów tego kraju było zajęcie 29. miejsca przez Barta Carpentiera Altinga i Barta Drechsela w bobslejach w konkurencji dwójek mężczyzn na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1988.

21 stycznia

edytuj

Rak 650 – samochód wyścigowy, zaprojektowany i skonstruowany w 1957 roku przez Jerzego Jankowskiego pod marką Rak. Jankowski był również jego kierowcą. Samochód był napędzany przez silnik Triumph o pojemności 0,65 litra. Używany przede wszystkim w Wyścigowych Samochodowych Mistrzostwach Polski, zapewnił Jankowskiemu dwa tytuły mistrza Polski w 1958 roku. Po 1959 roku Jankowski przerobił samochód, który od 1961 roku był wystawiany jako Rak 1300. W 1963 roku wskutek pęknięcia przewodu paliwowego doszło do pożaru, który poważnie uszkodził samochód. Dalsze losy pojazdu, aż do lat 90., nie są znane. W 1996 roku samochód został odnaleziony w kurniku w jednej ze wsi pod Radomiem. W 2010 roku pojazd zakupił nowy właściciel, który wyremontował podwozie oraz planuje przywrócić pojazd do stanu oryginalnego.

22 stycznia

edytuj

Cerkiew Podwyższenia Krzyża Pańskiego w Dobratyczachprawosławna cerkiew parafialna. Obecnie działająca w Dobratyczach drewniana cerkiew pierwotnie znajdowała się najprawdopodobniej w Cycowie, zaś w latach 19561993 w Białej Podlaskiej, gdzie pełniła funkcje świątyni parafialnej. Do Dobratycz została przeniesiona po wzniesieniu w Białej Podlaskiej murowanej cerkwi Świętych Cyryla i Metodego. Jest to budowla drewniana na betonowej podmurówce, orientowana, z dwiema niewielkimi cebulastymi kopułami. W jej wnętrzu zachował się ikonostas z przełomu XIX i XX wieku, łączący elementy neorenesansowe z typowymi cechami bizantyjsko-ruskiej sztuki sakralnej. Obok cerkwi znajduje się wolnostojąca, drewniana dzwonnica, zaś naprzeciw świątyni – cmentarz prawosławny z trzema zabytkowymi nagrobkami unickimi.

23 stycznia

edytuj

Ludwig Hahn – niemiecki prawnik, oficer SS w stopniu SS-Standartenführera, zbrodniarz wojenny. W okupowanej Polsce pełnił funkcję komendanta SD i policji bezpieczeństwa na dystrykt krakowski, a następnie komendanta SD i policji bezpieczeństwa na dystrykt warszawski - w latach 19411944. Współodpowiedzialny m.in. za eksterminację krakowskiej inteligencji w ramach Akcji AB, masowe represje wobec ludności Warszawy oraz deportacje warszawskich Żydów do obozu zagłady w Treblince. W 1975 roku skazany przez zachodnioniemiecki sąd na karę dożywotniego więzienia. We wrześniu 1983 roku Hahn został zwolniony z więzienia z przyczyn zdrowotnych; zmarł w listopadzie 1986 roku.

24 stycznia

edytuj

Krajowe Eliminacje do Konkursu Piosenki Eurowizji 2004polskie selekcje do 49. Konkursu Piosenki Eurowizji, który odbył się w Abdi İpekçi Arena w Stambule, w Turcji. Finał eliminacji miał miejsce 24 stycznia 2004 roku w Studiu 5 w siedzibie Telewizji Polskiej przy ulicy Jana Pawła Woronicza 17. Koncert transmitowany był na antenie TVP1 oraz TVP Polonia od godziny 20:10. Eliminacje wygrał zespół Blue Café z utworem Love Song. Drugie miejsce zajął zespół Łzy, zaś trzecie – Marcin Rozynek. Druga edycja konkursu preselekcyjnego spotkała się z podobnym odbiorem co pierwsza, podczas której chwalono między innymi różnorodność występów oraz wysoki poziom eliminacji.

25 stycznia

edytuj

Askia Mohammed Gao – ostatni władca imperium songhajskiego, syn Askii Dauda. Objął władzę w ostatnich miesiącach 1591 roku po porażce Askii Ishaka II z wojskami marokańskimi. Część braci Mohammeda Gao, na czele z Sulejmanem zaczęła przechodzić na stronę najeźdźców. Aby zapobiec rozbiciu państwa, nowy Askia rozpoczął za pośrednictwem swojego sekretarza Bukara Lanbara negocjacje pokojowe z paszą Mahmudem. Po około czterdziestu dniach od objęcia władzy, został zwabiony w pułapkę i zabity przez Marokańczyków. Po śmierci Askii Mohammeda Gao doszło do oficjalnego podziału Songhaju na dwa zwalczające się obozy. W miejsce zabitego Mohammeda armia wybrała na stanowisko Askii uwolnionego przez Mohammeda Nuha. Udało mu się ewakuować wielu Songhajów z opanowanych przez Maroko terenów.

26 stycznia

edytuj

Afulamiasto położone w Dystrykcie Północnym w Izraelu. Jest ważnym ośrodkiem przemysłowym Dolnej Galilei. Na południowy zachód od miasta przepływa rzeka Kiszon. W odległości 5 km na południowy wschód zaczynają się wzniesienia masywu górskiego Gilboa, za którym znajduje się Samaria. Z powodu swojego geograficznego położenia na strategicznym skrzyżowaniu w Dolinie Jezreel jest często nazywane stolicą Doliny Jezreel. W odległości ponad 1 km na południowy zachód od miasta znajduje się baza wojskowa Amos będąca połączona z sąsiednim lotniskiem Megiddo. Według danych Izraelskiego Centrum Danych Statystycznych w 2011 roku w Afuli żyło prawie 41,3 tys. mieszkańców, z czego 92% stanowili Żydzi.

27 stycznia

edytuj

Antyle Holenderskie na zimowych igrzyskach olimpijskich – olimpijska reprezentacja Antyli Holenderskich wystartowała na zimowych igrzyskach olimpijskich dwukrotnie – w 1988 oraz w 1992 roku. Na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1988 w Calgary, Antyle Holenderskie reprezentowało dwóch sportowców, podobnie jak cztery lata później w Albertville. Bart Carpentier Alting reprezentował ten kraj na obu igrzyskach, we wszystkich konkurencjach, w jakich Antyle Holenderskie wystawiły reprezentację. Na obu występach kraj miał swoich przedstawicieli w bobslejach, a w 1992 roku także w saneczkarstwie. Największym sukcesem reprezentantów tego kraju było zajęcie 29. miejsca przez Barta Carpentiera Altinga i Barta Drechsela w bobslejach w konkurencji dwójek mężczyzn na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich 1988.

28 stycznia

edytuj

Rak 650 – samochód wyścigowy, zaprojektowany i skonstruowany w 1957 roku przez Jerzego Jankowskiego pod marką Rak. Jankowski był również jego kierowcą. Samochód był napędzany przez silnik Triumph o pojemności 0,65 litra. Używany przede wszystkim w Wyścigowych Samochodowych Mistrzostwach Polski, zapewnił Jankowskiemu dwa tytuły mistrza Polski w 1958 roku. Po 1959 roku Jankowski przerobił samochód, który od 1961 roku był wystawiany jako Rak 1300. W 1963 roku wskutek pęknięcia przewodu paliwowego doszło do pożaru, który poważnie uszkodził samochód. Dalsze losy pojazdu, aż do lat 90., nie są znane. W 1996 roku samochód został odnaleziony w kurniku w jednej ze wsi pod Radomiem. W 2010 roku pojazd zakupił nowy właściciel, który wyremontował podwozie oraz planuje przywrócić pojazd do stanu oryginalnego.

29 stycznia

edytuj

Papirus 39wczesny grecki rękopis Nowego Testamentu pisany na papirusie, w formie kodeksu. Paleograficznie datowany jest na III wiek, zawiera niewielkie fragmenty Ewangelii Jana. Zachowały się jedynie fragmenty kodeksu z tekstem Ewangelii. Oryginalny kodeks zawierał prawdopodobnie całą Ewangelię Jana. Tekst grecki rękopisu reprezentuje proto-aleksandryjską tradycję tekstualną. Według Bernarda Grenfella i Arthura Hunta, tekst jest pokrewny dla Kodeksu Watykańskiego. Strony papirusu są numerowane. Jest cytowany w krytycznych wydaniach greckiego tekstu Nowego Testamentu. Obecnie przechowywany jest w Artists Right Society w Nowym Jorku.

30 stycznia

edytuj

ZNTK Mińsk Mazowiecki – przedsiębiorstwo założone w 1954 roku w Mińsku Mazowieckim zajmujące się produkcją, modernizacjami i naprawami pojazdów szynowych. W 1991 roku przedsiębiorstwo wydzielono ze struktur PKP, a w roku 1996 przekształcono je w spółkę akcyjną. Od 2008 roku spółka wchodzi w skład grupy kapitałowej Pesa. Przed przejęciem spółki przez Pesę trwały w niej prace nad konstrukcją nowego trójczłonowego EZT o oznaczeniu 18WE, który miał być produkowany we współpracy z Autosanem. Na skutek kryzysu gospodarczego zakład ograniczył czas pracy, a projekt został wstrzymany. W 2012 roku zatrudnienie wynosiło 470 osób.

31 stycznia

edytuj

Jan Bieniek – polski skoczek narciarski, wicemistrz Polski na normalnej skoczni z 1969, reprezentant kraju na dwóch Turniejach Czterech Skoczni i rezerwowy zawodnik podczas Mistrzostw Świata 1970. Wicemistrz Śląska 1970. Sezon 1968/1969 był dla Bieńka najlepszym w rywalizacji krajowej. Skakał wówczas w barwach WKS Zakopane. W styczniu 1969 roku w Klasyfikacyjnym Otwartym Konkursie Skoków z okazji 50-lecia PZN w Zakopanem uplasował się na trzecim miejscu, po skokach na 64,5 m i 65,5 m. Przegrał jedynie z Józefem Gąsienicą-Danielem i Erwinem Fiedorem. W 1977 roku po raz ostatni wystartował w krajowym czempionacie – zajął 18. miejsce na skoczni dużej i 42. na normalnej. W konkursie Pucharu Beskidów w Szczyrku był 31. Pochodzi ze Szczyrku, reprezentował m.in. tamtejszy klub LKS Skrzyczne, pracował też jako trener w miejscowej Szkole Podstawowej nr 1.

  NODES
Idea 1
idea 1