Szerokodzioby

Szerokodzioby
	Eurylaimidae
	Lesson, 1831
	; Przedstawiciel rodziny – szerokodziób długosterny (Psarisomus dalhousiae)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	szerokodzioby
	Typ nomenklatoryczny
	Eurylaimus Horsfield, 1821
Synonimy
	Eurylaimes Lesson, 1831;
	Eurylaimes Lesson, 1831;
Rodzaje
	7 rodzajów – zobacz opis w tekście
	7 rodzajów – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szerokodzioby^[2] (Eurylaimidae) – rodzina ptaków z rzędu wróblowych (Passeriformes). We współcześnie stosowanych ujęciach systematycznych obejmuje 8^[2] lub 9^[3] gatunków.

Zasięg występowania

Tropiki Afryki, Azji Południowej i Południowo-Wschodniej^[4]^[3]. Rodzaj Pseudocalyptomena występuje w środkowej Afryce, przedstawicieli pozostałych rodzajów można spotkać od północnych Indii i Nepalu (niższe partie Himalajów) po Filipiny, Sumatrę, Jawę i Borneo^[3].

Charakterystyka

Są to kolorowo ubarwione ptaki, żywiące się głównie owocami i owadami chwytanymi w locie, niektóre zjadają małe jaszczurki i żaby. Mają krępą budowę, szeroką głowę, szeroki i płaski dziób oraz krótkie nogi. Od pozostałych wróblowych odróżnia je budowa szyi, na którą składa się 15, a nie 14 kręgów szyjnych^[5]. Gniazdują na drzewach, składają zazwyczaj 2–3 jaja.

Systematyka

Do rodziny należą następujące rodzaje^[2]^[3]:

Pseudocalyptomena Rothschild, 1909 – jedynym przedstawicielem jest Pseudocalyptomena graueri Rothschild, 1909 – szerokodziób zielony
Psarisomus Swainson, 1837 – jedynym przedstawicielem jest Psarisomus dalhousiae (Jameson, 1835) – szerokodziób długosterny
Corydon Lesson, 1828 – jedynym przedstawicielem jest Corydon sumatranus (Raffles, 1822) – szerokodziób różowodzioby
Sarcophanops Gould, 1877
Cymbirhynchus Vigors & Horsfield, 1830 – jedynym przedstawicielem jest Cymbirhynchus macrorhynchos (J.F. Gmelin, 1788) – szerokodziób białoskrzydły
Serilophus Swainson, 1837
Eurylaimus Horsfield, 1821

Szerokodzioby najbliżej spokrewnione są z brodawnikami (Philepittidae)^[2]. W starszych ujęciach systematycznych do szerokodziobów zaliczano też rodzaje Smithornis i Calyptomena^[6], a rodzinę tę dzielono niekiedy na dwie podrodziny: Calyptomeninae obejmującą rodzaj Calyptomena, oraz Eurylaiminae, do której zaliczano pozostałe rodzaje^[7]. W oparciu o nowsze badania rodzaje Smithornis i Calyptomena wydzielono jednak do osobnej rodziny nosoczubów (Calyptomenidae)^[2]^[8]^[9].

Przypisy

↑ ^a ^b R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 260. (fr.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Eurylaimidae Lesson, 1831 - szerokodzioby - Typical Broadbills (wersja: 2023-12-30). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-15].
↑ ^a ^b ^c ^d F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): NZ wrens, Sapayoa, broadbills, asities, pittas. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-24]. (ang.).
↑ D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Asian and Grauer’s Broadbills (Eurylaimidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.euryla1.01 [dostęp 2020-10-26] (ang.).
↑ Szerokodzioby i kurtaczki. W: H. Elliot McClure: Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 379. ISBN 83-85152-34-2.
↑ Broadbills (Eurylaimidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).
↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, 1999. ISSN 0550-0842.
↑ M. Irestedt, J.I. Ohlson, D. Zuccon, M. Källersjö & P.G.P. Ericson. Nuclear DNA from old collections of avian study skins reveals the evolutionary history of the Old World suboscines (Aves, Passeriformes). „Zoologica Scripta”. 35 (6), s. 567-580, 2006. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2006.00249.x. (ang.).
↑ R.G. Moyle, R.T. Chesser, R.O. Prum, P. Schikler & A.J. Cracraft. Phylogeny and Evolutionary History of Old World Suboscine Birds (Aves: Eurylaimides). „American Museum Novitates”. 3544, s. 1-22, 2006. ISSN 0003-0082. (ang.).

Bibliografia

Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.

[les-1] R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 260. (fr.).

[Mielczarek&Kuziemko-2] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Eurylaimidae Lesson, 1831 - szerokodzioby - Typical Broadbills (wersja: 2023-12-30). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-02-15].

[ioc-3] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): NZ wrens, Sapayoa, broadbills, asities, pittas. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-24]. (ang.).

[Winkler&inni-4] D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Asian and Grauer’s Broadbills (Eurylaimidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.euryla1.01 [dostęp 2020-10-26] (ang.).

[5] Szerokodzioby i kurtaczki. W: H. Elliot McClure: Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 379. ISBN 83-85152-34-2.

[ibc-6] Broadbills (Eurylaimidae). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-16)]. (ang.).

[Mielczarek&Cichocki-7] P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, 1999. ISSN 0550-0842.

[zs35-8] M. Irestedt, J.I. Ohlson, D. Zuccon, M. Källersjö & P.G.P. Ericson. Nuclear DNA from old collections of avian study skins reveals the evolutionary history of the Old World suboscines (Aves, Passeriformes). „Zoologica Scripta”. 35 (6), s. 567-580, 2006. DOI: 10.1111/j.1463-6409.2006.00249.x. (ang.).

[amn3544-9] R.G. Moyle, R.T. Chesser, R.O. Prum, P. Schikler & A.J. Cracraft. Phylogeny and Evolutionary History of Old World Suboscine Birds (Aves: Eurylaimides). „American Museum Novitates”. 3544, s. 1-22, 2006. ISSN 0003-0082. (ang.).

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]