The Tall Ships’ Races

The Tall Ships’ Races, dawniej Cutty Sark Tall Ships’ Races – zlot żaglowców przeważnie połączony z regatami oraz imprezami okolicznościowymi, organizowany przez Sail Training Association mające propagować ideę wychowania młodzieży na pokładach wielkich żaglowców.

The Tall Ships’ Races

Rodzaj	załogowe, etapowe
Akwen	Ocean Atlantycki, Morze Północne, Morze Bałtyckie, Morze Śródziemne
Trasa	różna, z portu do portu
Klasy jednostek	Jednostki żaglowe (żaglowce, jachty)
Organizator	Sail Training Association
Sponsor	Cutty Sark (do 2003) Miasto Szczecin (2010-2014)
Pierwsza edycja	1938
Ostatnia edycja	2023
Start	Den Helder
Meta	Arendal
Etapy	4
Aktualny zwycięzca	STS Fryderyk Chopin Capitan Miranda
Strona internetowa

The Tall Ships’ Races (dawniej Cutty Sark Tall Ships’ Races), proporczyki z kolejnych finałów.

Historia

Z inicjatywy szwedzkiego kapitana Arnolda Schumburga już w 1938 roku w Sztokholmie spotkało się ok. 20 żaglowców. Ten zlot uważa się za pierwszą nieoficjalną jeszcze The Tall Ships’ Races. Pomysł ten miał największy oddźwięk w krajach leżących nad Bałtykiem, powołano, zatem do życia Związek Północnoeuropejskich Statków Szkolnych, w którego skład wchodziły: Szwecja, Dania, Estonia, Finlandia, Niemcy, Norwegia, Polska.

Początki

Inicjatywa kapitana Arnolda Schumburga przetrwała czasy II wojny światowej. W latach 50. brytyjski prawnik Bernard Morgan zaproponował zgromadzenie żaglowców w jednym miejscu i zorganizowanie dla nich regat, jesienią 1954 roku zawiązany został Międzynarodowy Komitet Regatowy, a w lipcu 1956 roku rozegrano pierwsze regaty. Impreza okazała się tak dużym sukcesem, że jednorazowo zwołany Komitet postanowiono przekształcić w stałą organizację. Sformułowano i zatwierdzono statut organizacji o nazwie Sail Training Association (STA). Właśnie tej organizacji powierzono organizację kolejnych regat.

Od spotkania w roku 1956 w Dartmouth – Torbay i mecie w Lizbonie, zloty odbywają się co rok, a dla dużych żaglowców co dwa lata. Za każdym razem gospodarzem finału jest inny port i inne państwo. Trasa wiedzie przez różne państwa i porty aż do portu finałowego.

Popularność zlotów stale rosła. Pozwoliło to na zorganizowanie w roku 1964 regat przez Atlantyk na trasie: Plymouth – Lizbona – Bermudy. Brało w nich udział 15 jednostek. Po dotarciu floty na Bermudy dołączyły do niej jeszcze inne jednostki i cała flota nie ścigając się pożeglowała do Nowego Jorku.

Czasy Cutty Sark Tall Ships’ Races

Amerigo Vespucci w nowojorskim porcie, finał 1976.

Od początków lat '70, regaty zyskiwały tak dużą popularność, że zaczęto organizować je coroczne. Tall Ships (Tall Ships’ Races) zostały przekształcone w 1972 w Cutty Sark Tall Ships’ Races (sponsor – whisky Cutty Sark, z wyjątkiem roku 1979); od 2003 powrócono do nazwy The Tall Ships’ Races. W 1973 roku zaniechano wcześniejszej zasady organizowania regat wyłącznie w lata parzyste. Główne regaty (major-regatta) miały być organizowane nadal w lata parzyste, ale przeplatane „minor-regatta” (regatami mniejszej rangi) w latach nieparzystych.

1972 to pierwszy rok, kiedy miała miejsce wymiana załóg między żaglowcami z różnych krajów. Podobnie jak to dzieje się do dzisiaj, wyścigi rozdzielono wtedy etapem towarzyskim „Cruise in Company”, podczas którego żaglowce nie ścigały się. Dla Polski rok ten był szczególny, gdyż w regatach wziął udział polski żaglowiec, wygrywając od razu regaty na trasie Solent-Skaw. Był nim Dar Pomorza – żaglowiec szkolny Wyższej Szkoły Morskiej. Spowodowało to przyznanie Polsce prawa organizowania zlotu żaglowców w 1974 roku. Dzięki temu port w Gdyni po raz pierwszy w historii gościł flotę żaglowców w dniach 18–21 lipca 1974 roku.

W roku 1976 Amerykanie obchodzili 200-lecie swojego kraju. STA postanowiła zatem wysłać flotę żaglowców do Stanów Zjednoczonych, aby uświetniła rocznicę uchwalenia Deklaracji Niepodległości. Miało to ogromne znaczenie dla przyszłości regat, gdyż po raz pierwszy w ich obsługę włączyły się amerykańskie media. Paradę żaglowców na rzece Hudson w Nowym Jorku oglądało około pięciu milionów osób.

Kolejne lata przyniosły dalszy wzrost prestiżu i popularności zlotów. Sukces z roku 1976 uczynił z nich wydarzenie międzynarodowe, a miasta portowe zabiegające o prawo goszczenia floty żaglowców musiały oczekiwać w coraz dłuższej kolejce.

Kolejne regaty transatlantyckie zorganizowane zostały w roku 1984. Okazją była tym razem 450 rocznica podróży Jacques’a Cartiera, jednego z pierwszych nawigatorów, który dotarł do Kanady. Regaty transatlantyckie, choć świetnie zorganizowane, zapisały tragiczną kartę w dziejach STA. Po wyjściu z Bermudów zatonął angielski żaglowiec Marques. Katastrofę przeżyło 9 marynarzy z 29 osobowej załogi. 8 osób zostało uratowanych przez załogę Zawiszy Czarnego.

The Tall Ships’ Races, Cherbourg, 2005

Rok 1985 z założenia był rokiem mniejszych regat, jednak do udziału w nich zgłosiła się rekordowa liczba 111 jednostek. Siłą rzeczy zaniechano więc podziału i począwszy od roku 1989 najważniejsze trofea regatowe przyznawane są corocznie.

W 1988 roku Australia obchodziła 200-lecie osadnictwa i zwrócono się więc do STA o pomoc w zaplanowaniu i przygotowaniu regat. Wiele jednostek europejskich pożeglowało więc dookoła świata, aby uświetnić australijskie święto, między innymi żaglowiec szkolny Wyższej Szkoły Morskiej Dar Młodzieży. Ci, którzy nie mogli płynąć na antypody, spotkali się na Morzu Bałtyckim Warto tutaj wspomnieć, że do tego czasu STA dysponowała już metodą określania wartości współczynników wyrównawczych jednostek startujących w regatach. Rok później nagrodę Cutty Sark Trophy zdobył okręt Marynarki Wojennej RP „Iskra”.

W roku 1992, z okazji 500 rocznicy odkrycia Ameryki przez Krzysztofa Kolumba, zorganizowano kolejne regaty transatlantyckie. Żaglowce gościły podczas tych regat w Kadyksie, Portoryko, Nowym Jorku, Bostonie i Liverpoolu. Dla jednostek, które nie chciały pokonywać oceanu, zorganizowano regaty na Bałtyku. Żaglowce odwiedziły wtedy ponownie Polskę, w Gdyni odbył się finał.

W lipcu 1997 roku dla uczczenia 1000-lecia Gdańska STA przygotowała zlot w porcie gdańskim.

The Tall Ships’ Races, Szczecin, 2007

Kolejne regaty transatlantyckie pod nazwą „Tall Ships 2000” odbyły się w roku 2000, zorganizowano je dla uczczenia wejścia w trzecie tysiąclecie. Dla jednostek, które nie mogły pozwolić sobie na długi rejs przez Atlantyk, zorganizowana została mniejsza impreza na Bałtyku, podczas której żaglowce odwiedziły w lipcu Gdańsk, startując z tego portu do regat.

Ostatnie lata

W 2003 roku po raz czwarty w historii regat zlot trafił do polskiego portu. Gospodarzem startu do regat była Gdynia, żaglowce przebywały w porcie od 19 do 22 lipca. Zlot zgromadził 87 jednostek, w tym 12 żaglowców rejowych, z 2677 osobami na pokładach. Szacowana ilość widzów, którzy odwiedzili zlot wynosiła 1,2 mln.

Złoty jubileusz, czyli 50-lecie regat wielkich żaglowców przypadł na 2006 rok. Przygotowano trasę z Saint-Malo, Francja przez Morze Północne i Zatokę Biskajską, do Torbay, Lizbony w Portugalii, Kadyksu w Hiszpanii z metą w Antwerpii w Belgii.

Następny zlot żaglowców (The Tall Ships’ Races/Operation Sail 2007) był podzielony na dwie edycje: śródziemnomorską i bałtycką. W pierwszej na trasie z Alicante do Genui wygrał holenderski żaglowiec Stad Amsterdam. Jedynym polskim żaglowcem była STS Pogoria, która zajęła 7. miejsce zdobywając jednocześnie nagrodę specjalną za organizację trzeciej edycji „Fizyki pod żaglami”. W edycji bałtyckiej TSR 2007 finał odbył się w polskim porcie w dniach 4–7 sierpnia 2007 w Szczecinie.

W roku 2009 żaglowce na rozpoczęcie regat zawinęły do portu w Gdyni w dniach 2–5 lipca.

W roku 2013 i 2017 organizatorem finału regat ponownie był Szczecin.

Obecnie plany i trasy regat przygotowywane są z minimum czteroletnim wyprzedzeniem, kolejka portów gotowych do przyjęcia żaglowców i jachtów oraz zorganizowania przy tej okazji imprez towarzyszących jest bardzo liczna.

Kalendarium

• 1938 – pierwsze regaty The Tall Ships’ Races (nieoficjalne)
• 1956 – pierwsze regaty po II wojnie światowej The Tall Ships’ Races (Tall Ships)
• 1972
  • Cutty Sark Scots Whisky (Bery Bros.& Co.) rozpoczyna sponsorowanie, regaty zmieniają oficjalną nazwę na: Cutty Sark Tall Ships’ Races, lecz stara, skrócona nazwa jest często używana
  • Dar Pomorza wygrywa regaty
• 1980 – Dar Pomorza wygrał regaty
• 1982 – Dar Młodzieży wygrał regaty
• 1992 – Polska organizatorem
• 2000, 5–8 lipca – zlot w Gdańsku u stóp Westerplatte
• 2003 – ostatni raz pod nazwą Cutty Sark Tall Ships’ Races regaty odbyły się w Gdyni, ponieważ sponsor wycofał się.
• 2007 – Polska po raz kolejny organizatorem (4–7 sierpnia, Szczecin)
• 2009 – 2–5 lipca zlot żaglowców (regaty The Tall Ships’ Races 2009 w Gdyni – The Tall Ships’ Races)
• 2012 – STS Fryderyk Chopin wygrał regaty
• 2013 – 2–6 sierpnia zlot żaglowców (finał regat The Tall Ships’ Races 2013 w Szczecinie)
• 2017 – 5–8 sierpnia zlot żaglowców (finał regat The Tall Ships’ Races 2017 w Szczecinie
• 2019, 2022, 2023 – STS Fryderyk Chopin wygrał regaty

Zasady

Mir (Klasa „A”) w Cherbourgu, finał 2005

Same zloty The Tall Ships’ Races składają się z dwóch etapów regatowych „Race1” i „Race2” (wyścigi dzielą się na etapy towarzyskie tzw. „Cruise in Company”, podczas którego istnieje możliwość wymiany części załóg) w których jednostki ścigają się w klasach:

• Klasa „A” – największe żaglowce – o długości powyżej 40 m
• Klasa „B” – żaglowce średniej wielkości o tradycyjnym ożaglowaniu – 9,14<CA<40m
• Klasa „C” – Jachty morskie bez spinakera – 9,14<CA<40m
• Klasa „D” – Jachty morskie ze spinakerem – 4,14<CA<40m

Obowiązuje system: Race 1 → Cruise in Company → Race 2

Wyścigi dzieli jeden etap towarzyski „Cruise in Company”, podczas którego istnieje możliwość wymian między załogami, w czym chętnie biorą udział młodzi ludzie.

Załogi muszą składać się z minimum 50% osób w wieku od 16 do 25 lat.

Finały The Tall Ships’ Races

The Tall Ships’ Races – Finały

L.p. (Edycja)	Patronat	Rok	Gospodarz zlotu	Trasa regat	Zwycięzca	STI Friendship Trophy
0		1938	Sztokholm (nieoficjalne)	do Sztokholmu
1	•	1956	Lizbona	Torbay – Lizbona	Wielka Brytania Moyana
2		1958	Las Palmas	Brest – La Coruña – Las Palmas
3	•	1960	Oslo • Neapol	Oslo – Ostenda • Cannes – Neapol
4		1962	Rotterdam	Torbay – Rotterdam
5		1964	Lizbona	Plymouth – Lizbona
6		1965	Cherbourg	Southsea – Cherbourg
7		1966	Den Helder	Southsea – Cherbourg – Falmouth – Skaw – Den Helder
8		1967	Cherbourg	Southsea – Cherbourg
9	•	1968	Göteborg • Cherbourg	Göteborg – Christiansand – Harwich – Southsea – Cherbourg
10		1969	Cherbourg	Weymouth – Saint-Malo – Southsea – Cherbourg
11		1970	Plymouth
12		1971	Saint-Malo
13		1972	Skaw		Polska Dar Pomorza
14		1973	Firth of Clyde
15	•	1974	Gdynia • Portsmouth	Kopenhaga – Gdynia • Dartmouth – La Coruña – Saint-Malo – Portsmouth	ZSRR Towariszcz
16		1976	Nowy Jork		Deutsche Marine Gorch Fock II
17		1977	Firth of Clyde	Solent – Le Harve – Firth of Clyde
18		1978	Oslo	Göteborg – Great Yarmouth – Oslo
19		1979	Wyspa Man	Fowey – Wyspa Man
20		1980	Amsterdam	Kilonia – Karlskrona – Frederikshavn – Amsterdam	Polska Pogoria • Polska Dar Pomorza
21		1981	Ostenda	Great Yarmouth – Ostenda
22		1982	Southampton	Falmouth – Lizbona – Vigo – Southampton	Polska Dar Młodzieży
23		1983	Saint-Malo	Travemünde – Karlskrona – Weymouth – Saint-Malo
24		1984		Saint-Malo – Las Palmas – Hamilton – St. George – Halifax – Quebec
25		1985	Zeebrugge	Bremerhaven – Chatham – Zeebrugge
26		1986	Göteborg	Newcastle – Bremerhaven – Larvik – Göteborg
27		1987	Cherbourg
28		1988	Kopenhaga	Karlskrona – Helsinki – Mariehamn – Kopenhaga
29	• •	1989	Travemünde	Londyn – Hamburg – Malmö – Travemünde	Marynarka Wojenna Iskra
30		1990	Zeebrugge	Plymouth – La Coruña – Bordeaux – Zeebrugge		Dania Jens Krogh
31		1991	Delfzijl	Milford Haven – Cork – Belfast – Aberdeen – Delfzijl		Asgard II
32		1992	Gdynia	Karlskrona – Kotka – Tallinn – Gdynia		Szwecja Gladan
33		1993	Esbjerg	Newcastle – Bergen – Larvik – Esbjerg		Norwegia Colin Archer
34		1994	Saint-Malo	Weymouth - La Coruña - Porto - Saint-Malo		Hiszpania Marineda
35		1995	Zeebrugge	Edynburg - Bremerhaven – Frederikshavn - Amsterdam - Zeebrugge		Holandia Urania
36	•	1996	Neapol • Kopenhaga	Genua – Palma – Neapol • Rostock – Sankt Petersburg – Turku – Kopenhaga		Oman Shabab Oman
37		1997	Göteborg	Aberdeen – Trondheim – Stavanger – Göteborg		Niemcy Esprit
38		1998	Dublin	Falmouth – Lizbona – Vigo – Dublin		Armada de México Cuauhtémoc
39		1999	Aalborg	Saint-Malo – Greenock – Lerwick – Aalborg		Polska Pogoria
40	•	2000	Gdańsk • Amsterdam	Gdańsk – Helsinki – Mariehamn – Sztokholm – Flensburg • Southampton – Genua – Bermudy – Boston – Halifax – Amsterdam	Wielka Brytania Jolie Brise	Armada de México Cuauhtémoc
41		2001	Esbjerg	Antwerpia – Ålesund – Bergen – Esbjerg		Oman Shabab Oman
42		2002	Portsmouth	Alicante – Malaga - La Coruña – Santandeer - Portsmouth		Francja Tante Fine
43		2003	Travemünde (Lubeka)	Gdynia – Turku – Ryga – Travemünde (Lubeka)		Rosja Mir
44		2004	Cuxhaven	Antwerpia – Aalborg – Stavanger – Cuxhaven	Rosja Khersones	Rosja Mir
45		2005	Santander	Waterford - Cherbourg - Newcastle - Fredrikstad - Torbay - Santander	Norwegia Christian Radich	Oman Shabab Oman
46		2006	Antwerpia	Saint-Malo – Torbay – Lizbona – Kadyks – La Coruña – Antwerpia	Rosja Mir	Hiszpania Juan de Langara
47	•	2007	Genua • Szczecin	Alicante – Barcelona – Tulon – Genua • Århus – Sztokholm – Kotka – Szczecin	Holandia Stad Amsterdam • Norwegia Christian Radich	Ekwador Guayas • Wielka Brytania Lord Nelson
48		2008	Den Helder	Liverpool – Måløy – Bergen – Den Helder	Norwegia Christian Radich	Oman Shabab Oman
49	•	2009	Kłajpeda • Belfast	Gdynia – Sankt Petersburg – Turku – Kłajpeda • Vigo – Teneryfa – Hamilton – Charleston – Boston – Halifax – Belfast	Norwegia Christian Radich •	Polska Sharki •
50		2010	Hartlepool	Antwerpia – Aalborg – Kristiansand – Hartlepool	Norwegia Christian Radich • Norwegia Wyvern	Oman Shabab Oman
51		2011	Cuxhaven	Waterford – Greenock – Lerwick – Stavanger – Cuxhaven	N/A	Wielka Brytania Wylde Swan
52		2012	Dublin	Saint-Malo – Lizbona – Cadiz – A Coruna – Dublin	Polska STS Fryderyk Chopin	N/A
53		2013	Szczecin	Århus – Helsinki – Riga – Szczecin	Polska Dar Szczecina	Oman Shabab Oman
54		2014	Esbjerg	Harlingen – Fredrikstad – Bergen – Esbjerg	Polska Kapitan Głowacki	Polska STS Fryderyk Chopin
55		2015	Aalborg	Belfast – Ålesund – Kristiansand – Aalborg	Norwegia Liv	Polska STS Fryderyk Chopin
56		2016	A Coruña	Antwerpia – Lizbona – Kadyks – A Coruña	Wielka Brytania Jolie Brise	Polska STS Fryderyk Chopin
57		2017	Szczecin	Halmstad – Kotka – Turku – Kłajpeda – Szczecin	Wielka Brytania Royalist	Oman Oman Shabab II
58		2018	Harlingen	Sunderland – Esbjerg – Stavanger – Harlingen	Rosja Mir	Holandia SY Eendracht II
59		2019	Århus	Aalborg – Fredrikstad – Bergen – Aarhus	Polska STS Fryderyk Chopin	Oman Shabab Oman
60		2020	Dunkierka (wirtualnie)	Lizbona – Kadyks – A Coruña – Dunkierka (wirtualnie)	N/A	N/A
61	–	2021	Regaty zostały odwołane z powodu pandemii COVID-19.
62		2022	Aalborg	Esbjerg – Harlingen – Antwerpia – Aalborg	Polska STS Fryderyk Chopin	Oman Shabab Oman
63		2023	Arendal	Den Helder – Hartlepool – Fredrikstad – Lerwick – Arendal	Polska STS Fryderyk Chopin	Urugwaj Capitan Miranda

Zobacz też

• The Tall Ships’ Races 2010
• The Tall Ships’ Races 2009
• The Tall Ships’ Races 2007
• The Tall Ships’ Races 2003

Linki zewnętrzne

• Strona Sail Training Association (ang.)
• Zlot Żaglowców Szczecin 2013 (ang.)