Troilus i Criseyda
Troilus i Criseyda (ang. Troilus and Criseyde) – poemat epicki w 5 księgach autorstwa angielskiego poety Geoffreya Chaucera, napisany w drugiej połowie czternastego wieku.
Charakterystyka ogólna
edytujTroilus i Criseyda jest dziełem obszernym, liczącym – jak podaje Przemysław Mroczkowski, znawca dorobku Chaucera – 8229 wersów[1]. Poza tym poemat jest utworem skończonym i dopracowanym, podczas gdy inne prace poety – jak Opowieści kanterberyjskie – pozostały fragmentaryczne[2].
Forma
edytujPoemat został napisany strofą królewską, czyli zwrotką siedmiowersową rymowaną ababbcc[3], która została przez Chaucera wprowadzona do poezji angielskiej i w tym dziele użyta po raz pierwszy na tak wielką skalę[4].
Treść
edytujPoemat Chaucera należy do nurtu epiki miłosnej. Rzecz dzieje się w Troi. Trojański książę Troilus, syn króla Priama i brat Hektora, otwarcie kpi sobie z miłości i zostaje za to ukarany przez boga miłości nieodpartym uczuciem do Criseydy. Troilus, by zbliżyć się do ukochanej, korzysta z pomocy jej wuja, Pandara. Młodzi zaczynają pisać do siebie listy. Wreszcie dochodzi do ich spotkania. Miłość pozornie zwycięża. Jednak nad nowym związkiem ciąży fatum. Ojciec Criseydy, Kalchas, prorok trojański, który przeszedł na stronę Greków, proponuje wymianę córki za wziętego do niewoli rycerza Antenora. Criseyda obiecuje Troilusowi, że ucieknie z greckiego obozu, gdy tam dotrze. Jednak wśród Greków poznaje oczarowanego nią Diomedesa i zostaje jego kochanką. W liście wysłanym do Troi zrywa z Troilusem. Wzgardzony wojownik rzuca się w wir walki i ginie jak bohater, a jego dusza uchodzi do nieba[5].
Inspiracja
edytujTemat swojego dzieła Chaucer zaczerpnął z poematu Giovanniego Boccaccia Filostrato. Juliusz Kydryński twierdzi, że „Chaucer prześcignął Boccaccia niepomiernie, wzbogacając swój poemat o całą jego treść moralną i filozoficzną, a zwłaszcza o niezwykle pogłębioną charakterystykę bohaterów[6].”
Przekład
edytujPoemat Chaucera przełożył w całości Maciej Słomczyński, zachowując model strofy ababbcc. Dwie zwrotki[7] przetłumaczył też na potrzeby swojej Antologii liryki angielskiej 1300–1950 Jerzy Pietrkiewicz[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Zobacz Przemysław Mroczkowski, Historia literatury angielskiej. Zarys, Wrocław 1981, s. 76.
- ↑ Przemysław Mroczkowski, o.c., s. 76.
- ↑ Joseph Berg Esenwein, Mary Eleanor Roberts, The art of versification. Revised edition, Springfield, 1921, s. 111.
- ↑ Juliusz Kydryński, Posłowie, [w:] Geoffrey Chaucer, Troilus i Criseyda, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978, s. 333–334.
- ↑ Przemysław Mroczkowski, o.c., 75-76.
- ↑ Juliusz Kydryński, o.c., s. 330.
- ↑ Wiktor Jarosław Darasz, Mały przewodnik po wierszu polskim, Kraków, 2003, s. 149.
- ↑ Jerzy Pietrkiewicz, Antologia liryki angielskiej 1300–1950, London 1958, Warszawa 1987, 1997.