Turak czarnodzioby

Turak czarnodzioby
	Tauraco schuettii
	(Cabanis, 1879)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	turakowe
Rodzina	turakowate
Podrodzina	turaki
Rodzaj	Tauraco
Gatunek	turak czarnodzioby
Synonimy
	Corythaix Schüttii Cabanis, 1879;
	Corythaix Schüttii Cabanis, 1879;
Podgatunki
	T. s. emini (Reichenow, 1893); T. s. schuetti (Cabanis, 1879);
	T. s. emini (Reichenow, 1893); T. s. schuetti (Cabanis, 1879);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Turak czarnodzioby^[4] (Tauraco schuettii) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny turakowatych (Musophagidae) występującego w Centralnej Afryce. Charakterystyczne dla tego i kilku spokrewnionych z nim gatunków jest występowanie w piórach unikatowych barwników: zielonej turakowerdyny i czerwonej turacyny, niespotykanych u prawie żadnych innych zwierząt^[5].

Zasięg występowania

Główny obszar zamieszkania turaka czarnodziobego obejmuje centralną i północną część Demokratycznej Republiki Konga. Swym zasięgiem przekracza on tylko nieznacznie granice tego państwa, obejmując przygraniczne tereny Angoli, Konga, Republiki Środkowoafrykańskiej, Sudanu Południowego, Burundi, Rwandy i Tanzanii. Istnieje też populacja turaków czarnodziobych w zachodniej części Kenii^[6].

Opis gatunku

Upierzeniem przypomina bardzo turaka zielonoczubego, do którego wcześniej był zaliczany jako jeden z podgatunków^[a]^[7]. Głowa i przednia część tułowia (szyja, pierś, górna część grzbietu) zielone. Zaokrąglony czub zakończony białą kreską. Dwie białe kreski i jedna czarna znajdują się również w pobliżu oka otoczonego nagą, czerwoną skórą. Dziób barwy czarnej, od której powstała m.in. polska i angielska nazwa gatunkowa. U podgatunku T. schuettii schuettii pokrywy skrzydłowe i ogon mają opalizującą barwę granatową do fioletowej, a u podgatunku T. schuettii emini pokrywy skrzydłowe i pióra ogona opalizują w kolorze zielonym^[7]. Lotki u obydwu podgatunków są krwistoczerwone, widoczne głównie w locie. Skrzydła stosunkowo krótkie i zaokrąglone, ogon długi, przystosowany do manewrowania wśród gałęzi. Lata słabo, za to zręcznie skacze i wspina się wśród koron drzew. Charakterystyczny, donośny głos tego turaka to „kuah-kuah-kuah”^[8].

Średnie wymiary

Długość ciała wynosi około 40 cm (wraz z długim ogonem). Masa ciała w granicach 199–272 g^[8].

Biotop

Różnorodne leśne siedliska na wysokości od 500 do 2800 m n.p.m.^[7]

Pożywienie

Owoce, pąki, liście i kwiaty drzew. W okresie lęgowym dietę uzupełniają też drobne stawonogi^[8].

Rozmnażanie

Do gniazda (zbudowanego z patyków w formie platformy) samica składa zwykle 2 jaja wysiadywane przez obydwoje rodziców. Para ptaków solidarnie broni również swego terytorium i wychowuje potomstwo^[8].

Podgatunki

Wyróżniono dwa podgatunki T. schuettii^[1]^[2]^[9]:

turak górski^[4] (T. schuettii emini) – wschodnia część areału, począwszy od wschodniej części Demokratycznej Republiki Konga, gdzie współwystępuje z drugim podgatunkiem i na wschód oraz północ od jej granic^[2],
turak czarnodzioby^[4] (T. schuettii schuettii) – zachodnia część areału: głównie centralna i zachodnia część Demokratycznej Republiki Konga po granice Angoli. Na wschodzie swego zasięgu występowania spotykany wraz z drugim podgatunkiem^[2].

Status

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje turaka czarnodziobego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Trend liczebności populacji uznaje się za stabilny^[3].

Uwagi

↑ Razem z turakami: ostroczubym, niebieskozielonym, żółtodziobym, długoczubym oraz koroniastym.

Z tym tematem związana jest kategoria: Taksony opisane przez Coenraada Jacoba Temmincka.

Przypisy

↑ ^a ^b Tauraco schuettii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Black-billed Turaco (Tauraco schuetti). IBC: The Internet Birds Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-19)]. (ang.).
↑ ^a ^b Tauraco schuettii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Musophaginae Lesson, 1828 - turaki (wersja: 2020-05-27). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-20].
↑ Pod red. Przemysława Busse: Mały słownik zoologiczny. Ptaki T.II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 304. ISBN 83-214-0043-4.
↑ Tauraco schuetti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-14] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Black-billed Turaco. Turacos.org. [dostęp 2012-02-20]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Black-billed Turacos. Avian Web. [dostęp 2012-02-20]. (ang.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-20]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[7] Razem z turakami: ostroczubym, niebieskozielonym, żółtodziobym, długoczubym oraz koroniastym.

[itis-1] Tauraco schuettii, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[IBC-2] Black-billed Turaco (Tauraco schuetti). IBC: The Internet Birds Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-19)]. (ang.).

[iucn-3] Tauraco schuettii, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Musophaginae Lesson, 1828 - turaki (wersja: 2020-05-27). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-20].

[Busse-5] Pod red. Przemysława Busse: Mały słownik zoologiczny. Ptaki T.II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 304. ISBN 83-214-0043-4.

[IUCNmap-6] Tauraco schuetti, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-14] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).

[turacos-8] Black-billed Turaco. Turacos.org. [dostęp 2012-02-20]. (ang.).

[Aweb-9] Black-billed Turacos. Avian Web. [dostęp 2012-02-20]. (ang.).

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-20]. (ang.).

[4]

[5]

[1]

[2]

[3]

[6]

[a]

[7]

[8]

[9]