Tytus Liwiusz

Tytus Liwiusz
Titus Livius
Data i miejsce urodzenia	59 p.n.e. ; Patavium
Data i miejsce śmierci	17 n.e. ; Rzym
Zawód, zajęcie	nauczyciel, pisarz, historyk
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Titus Livius (ur. 59 p.n.e., zm. 17 n.e.) – rzymski historyk pochodzący z miasta Patavium (dziś Padwa). Autor monumentalnego dzieła o historii Rzymu.

Życiorys

Liwiusz był z wykształcenia nauczycielem retoryki. Około roku 30 p.n.e. przeniósł się z Padwy do Rzymu. Mimo pochodzenia z zamożnej rodziny nie zajął się zwykłą dla Rzymian działalnością polityczną, nie sprawował urzędów, nie zasiadał w Senacie. Całe życie zajmował się nauczaniem retoryki i pisaniem^[1].

Ab urbe condita

Osobny artykuł: Ab urbe condita (Liwiusz).

Ab Urbe condita, 1714

Jedyną spuścizną Liwiusza jest dzieło historyczne opisujące wydarzenia od założenia tego miasta aż do roku 9 p.n.e. Dzieło zatytułowane było Od założenia Miasta (łac. Ab Urbe condita libri CXLII) i miało objętość 142 woluminów, które powstawały i były kolejno wydawane w latach od 26 p.n.e. aż do 17 n.e. (a więc przez ponad 40 lat). Z tej liczby zachowało się około jednej czwartej. Są to:

księgi I-X
księgi XXI-XLV
fragment księgi XCII
dwa fragmenty księgi CXX
wyciągi (skróty) z ksiąg: XI-XX, XXXVII-XL, XLVI-CXXXV, CXXXVIII-CXLII
wyciągi z ksiąg XLVIII-LV
streszczenia (tzw. periochae) prawie wszystkich ksiąg, oprócz dwóch (CXXXVI i CXXXVII)
nieliczne fragmenty zachowane u innych autorów i na papirusach^[2].

W pracy wykorzystywał Liwiusz dostępne prace historyków greckich i rzymskich, dokumenty urzędowe Senatu, korespondencję dyplomatyczną, dokumenty wojskowe i tym podobne, zaginione dziś, materiały źródłowe. Z tego powodu dzieło Liwiusza pozostaje do dziś jednym z kluczowych źródeł do poznania historii Rzymu i państw ościennych.

To właśnie Tytus przekazał legendę o Romulusie i Remusie, legendarnych założycielach Rzymu.

Był pisarzem o nastawieniu retorycznym. Dzieje rzymskie relacjonował przez pryzmat zwycięstw i bohaterstwa Rzymian. Jego sympatie polityczne skłaniały się ku rządom oligarchii senatorskiej i z tego punktu widzenia przedstawiał najdawniejsze dzieje Rzymu. W okresie wczesnej młodości wyraźnie sympatyzował z „optymatami” (zwolennicy rządów senatu) przeciwko „popularom” (stronnictwo reform społecznych i politycznych).

Upamiętnienie

W dwutysięczną rocznicę śmierci Tytusa Liwiusza w 2017 roku Włochy wyemitowały okolicznościową monetę o nominale 2 euro. Na monecie przedstawiono popiersie historyka zaczerpnięte z dzieła Lorenza Morettiego Laresego^[3].

Przypisy

↑ R. Piekarski, Liwiusz, [w:] Encyklopedia polityczna, t. 2: Myśl polityczna starożytności. Od najdawniejszych czasów do narodzenia Chrystusa, red. J. Bartyzel, Radom 2009, s. 369.
↑ R. Piekarski, Liwiusz, [w:] Encyklopedia polityczna, t. 2: Myśl polityczna starożytności. Od najdawniejszych czasów do narodzenia Chrystusa, red. J. Bartyzel, Radom 2009, s. 369-370.
↑ Nowa strona narodowa obiegowych monet euro (2017/C 111/09). eur-lex.europa.eu, 2017-04-08. [dostęp 2024-01-15]. (pol.).

Bibliografia

"Ab Urbe condita" w The Latin Library
Livius.org: Livy. livius.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. - o jego życiu i dziele
Ab Urbe condita. staff.amu.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. przedmowa
Księgi I – VI. [dostęp 2014-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-08-04)].
Księgi XXVIII–XXXIV
Księgi XLI–XLV
Tytus Liwiusz – dzieła w bibliotece Polona

[1] R. Piekarski, Liwiusz, [w:] Encyklopedia polityczna, t. 2: Myśl polityczna starożytności. Od najdawniejszych czasów do narodzenia Chrystusa, red. J. Bartyzel, Radom 2009, s. 369.

[2] R. Piekarski, Liwiusz, [w:] Encyklopedia polityczna, t. 2: Myśl polityczna starożytności. Od najdawniejszych czasów do narodzenia Chrystusa, red. J. Bartyzel, Radom 2009, s. 369-370.

[3] Nowa strona narodowa obiegowych monet euro (2017/C 111/09). eur-lex.europa.eu, 2017-04-08. [dostęp 2024-01-15]. (pol.).

[1]

[2]

[3]