Universal (przedsiębiorstwo)

Universal Spółka Akcyjna – przedsiębiorstwo powstałe w wyniku prywatyzacji dawnej Centrali Handlu Zagranicznego (CHZ) „Universal”, działające w latach 1945–2003.

Universal Spółka Akcyjna

Dawna siedziba spółki w Alejach Jerozolimskich 44. Budynek został zburzony na przełomie 2016 i 2017
Państwo	Polska
Adres	00-950 Warszawa Al. Jerozolimskie 44
Data założenia	1945
Data likwidacji	26 maja 2003
Forma prawna	spółka akcyjna
Prezes	Dariusz Przywieczerski
Nr KRS	0000010335
Położenie na mapie Warszawy Universal Spółka Akcyjna
Położenie na mapie Polski Universal Spółka Akcyjna
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Universal Spółka Akcyjna
52°13′50,1″N 21°00′46,1″E

Historia

CHZ Universal w czasach PRL był m.in. monopolistą w handlu zagranicznym towarami AGD, choć pośredniczył również w handlu szeregiem innych typów towarów. Eksportował m.in. rowery marki Romet, które w jego ofercie były sprzedawane pod marką „Universal”. Widocznym znakiem pozycji Universalu w czasach PRL było zbudowanie w 1965 na jego potrzeby wysokiego na ok. 50 m biurowca będącego centralą przedsiębiorstwa. Był on zlokalizowany pod adresem Al. Jerozolimskie 44 w Warszawie. Budynek został zburzony na przełomie 2016 i 2017, a na jego miejscu został zbudowany biurowiec Widok Towers.

Universal był pierwszą sprywatyzowaną Centralą Handlu Zagranicznego. Na warszawskiej giełdzie zadebiutował w 1992 r. Szybko stał się jedną z najbardziej zdywersyfikowanych pod względem własnościowym spółek na parkiecie i ulubieńcem drobnych inwestorów. Za akcje Universalu w szczycie hossy wiosną 1994 płacono po 67 zł, czyli o ponad 6200% więcej od ceny debiutu (1,05 zł). Niespełna siedem lat po giełdowej inauguracji kurs akcji spadł jednak poniżej złotówki. 18 maja 1999 Komisja Papierów Wartościowych i Giełd bezterminowo zawiesiła obrót akcjami Universalu, co było pierwszym w historii przypadkiem karnego wykluczenia spółki z warszawskiej giełdy. Spółka pobiła też rekord jeśli chodzi o wysokość kary (500 tys. zł), której nadano rygor natychmiastowej wykonalności. Karę nałożono za naruszenia przez spółkę obowiązku informacyjnego w sprawach umowy kredytowej z Powszechnym Bankiem Kredytowym, zastawu akcji Polsatu i zaprzestania produkcji w firmie Acanta. Spółka przez dłuższy czas unikała bankructwa, m.in. dzięki podpisaniu układu z wierzycielami o redukcji zadłużenia i sprzedaży siedziby w centrum Warszawy przy Alejach Jerozolimskich 44 za 60 mln zł. 26 maja 2003 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy ogłosił jej upadłość.

W szczytowym okresie swojego rozwoju w latach 90. Grupa Kapitałowa Universal SA składała się z ok. 65 podległych przedsiębiorstw. Universal posiadał m.in. większościowe udziały w produkującej prezerwatywy spółce Unimil, przedsiębiorstwie przetwórstwa owocowo-warzywnego Agro Universal, zakładach wytwarzających platery Hefra, przedsiębiorstwie wytwarzającym wyroby z miedzi Norblin oraz w spółce spedycyjnej Trans Universal Poland. Na początku 1991 Universal nabył za kwotę 1,7 mld starych zł od spółki Transakcja pakiet akcji banku BIG SA. Wcześniej BIG udzielił Universalowi kredytu w wysokości 300 mld starych zł, co stanowiło wówczas 87,1% kapitału własnego spółki. W 1994 roku Universal nabył 20% akcji Polsatu płacąc za nie 300 mld starych złotych.

Universalem od 1985 kierował Dariusz Przywieczerski. W końcowym okresie istnienia spółki jej prezesem był Jan Jerzy Matykiewicz.

Linki zewnętrzne

• Piotr Freulich „Poślizg na parkiecie” (Polityka)
• MSWiA – Sprawozdanie z likwidacji majątku byłej PZPR. [dostęp 2016-01-05].