Utamisz
Abu Musa Utamisz (arab. اوتامش، اتامش; zm. 6 czerwca 863 roku w Samarrze) – turecki oficer wojskowy kalifatu Abbasydów, a po objęciu urzędu przez kalifa Al-Musta’ina wezyr.
| oficer | |
| Miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 czerwca 863 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
860-863 |
| Siły zbrojne |
Pułk tureckich Abbasydów |
| Późniejsza praca | |
Życiorys
edytujUtamisz urodził się w Iraku[1]. Jego ojciec nazywał się prawdopodobnie Chatrakin i bratankiem Bugha al-Kabira[1]. Utamisz został przydzielony do służby Al-Muntasira, najstarszego syna i dziedzica Al-Mutawakkila[2]. Wspólnie nawiązali silną więź[3] i był znany jako "sahib Al-Muntasir"[4].
Utamisz odegrał kluczową rolę w próbach pozyskania lojalności Turków w armii przez Al-Muntasira, co spowodowało wrogość między Al-Mutawakkilem, a Al-Muntasirem. Arabski pisarz historyczny Al-Jakubi stwierdza, że Utamisz był jednym z oficerów, którzy zamordowali Al-Mutawakkila w grudniu 861 roku, chociaż nie potwierdzają tego inne relacje z tego incydentu[4][5].
Po śmierci Al-Muntasira w czerwcu 862 roku oficerowie Utamisz, Bugha al-Kabir i Bugha al-Szarabi spotkali się, aby wybrać nowego kalifa. Ahmad ibn al-Chasib al-Dżardżara’i zorganizował spotkanie w armii, aby zaakceptowali kogokolwiek, na kogo się zdecydują, i wyraził zgodę, gdy grupa wybrała Al-Musta’ina , wnuka Al-Mu’tasima. Został on sekretarzem nowego kalifa, podczas gdy Utamisz został wezyrem[6].
W ciągu pierwszego roku panowania Al-Musta’in Utamisz cieszył się pełną kontrolą nad kalifem i jego sprawami[7]. Dominacja Utamisza nad rządem wkrótce sprawiła, że narobił sobie wrogów w armii i biurokracji. On i kilku innych urzędników okradło skarbiec. 4 czerwca 863 roku Turcy wymaszerowali ze swoich kwater w Samarra i ruszyli w kierunku Pałacu Jausak przeciwko Utamiszowi. Wezyr próbował szukać schronienia u Al-Musta’ina, ale mu odmówiono; dwa dni później wojska wkroczyły do pałacu i pojmały Utamisza. Utamisz został zabity 6 czerwca 863 roku, a jego rezydencja splądrowana[8][9][10].
Życie prywatne
edytujUtamisz był w związku z kobietą o imieniu Najla[3]. Miał również dziecko o imieniu Musa[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Gordon 2001 ↓, s. 94, 223-225.
- ↑ Al-Masudi 1873 ↓, s. 273.
- ↑ a b c Gordon 2001 ↓, s. 94.
- ↑ a b Al-Jakubi 1883 ↓, s. 601-602.
- ↑ Gordon 2001 ↓, s. 89.
- ↑ Al-Tabari i Yar-Shater 2007 ↓, s. 1-2, 13, 25, 91, 289, 604.
- ↑ Saliba 1985 ↓, s. 12.
- ↑ Saliba 1985 ↓, s. 12-13.
- ↑ Gordon 2001 ↓, s. 94-95.
- ↑ Al-Jakubi 1883 ↓, s. 606.
Bibliografia
edytuj- Ahmad al-Baladuri: The Origins of the Islamic State, Part I. Wyd. 1-2. T. 68. Nowy Jork: Columbia University, 1916. [dostęp 2024-11-19]. (ang.).
- Al-Jakubi: Tārīkh. T. 2. Brill, 1883. [dostęp 2024-11-19]. (arab.).
- Al-Masudi: Les Prairies D'Or, Tome Septieme. Oxford University, 1873. [dostęp 2024-11-19]. (fr.).
- Abu Ja'far Muhammad ibn Jarir Al-Tabari, Ehsan Yar-Shater: The History of Al-Ṭabarī. T. 40. Nowy Jork: State University of New York Press, 2007. ISBN 978-0-7914-7251-4. [dostęp 2024-11-19]. (ang.).
- George Saliba: The History of al-Ṭabarī, Volume XXXV: The Crisis of the ʿAbbāsid Caliphate: The Caliphates of al-Mustaʿīn and al-Muʿtazz, A.D. 862–869/A.H. 248–255. Nowy Jork: State University of New York Press, 1985, seria: SUNY Series. ISBN 978-0-87395-883-7. [dostęp 2024-11-19]. (ang.).
- Domonique Sourdel: Le Vizirat Abbaside de 749 à 936 (132 à 224 de l'Hégire) Vol. I. Damaszek: Institut français de Damas, 1959. OCLC 489875099. [dostęp 2024-11-19].
- Matthew Gordon: The Breaking of a Thousand Swords: A History of the Turkish Military of Samarra (A.H. 200–275 / 815–889 C.E.). Albany: 2001, s. 91. ISBN 0-7914-4795-2. [dostęp 2024-11-19]. (ang.).
- Karl Vilhelm Zetterstéen, Clifford Edmund Bosworth: Al-Musta'in. W: Clifford Edmund Bosworth, Emeri van Donzel, Wolfhart Heinrichs, Charles Pellat: The Encyclopaedia of Islam, Second Edition. T. VII: Mif–Naz. Lejda: Brill, 1993. ISBN 978-90-04-09419-2. (ang.).