Velence (jezioro)
Velence (węg. Velencei-tó) – jezioro pochodzenia tektonicznego położone w środkowej części Węgier (komitat Fejér).
| |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Lokalizacja | |
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
26 km² |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Hydrologia | |
| Rodzaj jeziora | |
Położenie na mapie Węgier  | |
 47°12′30″N 18°36′00″E/47,208333 18,600000
| |
Położenie i charakterystyka
edytujJezioro Velence leży na przedłużeniu Balatonu w kierunku północno-wschodnim, na równinie Mezőföld, u południowych podnóży wzgórz Velence. Jego długość wynosi 10,8 km, szerokość – 3,3 km, powierzchnia – 26 km², przeciętna głębokość – 1,6 m, maksymalna głębokość – 2,0 m. Kilka kilometrów na zachód leży miasto Székesfehérvár. Północnym brzegiem jeziora przebiega autostrada M7, południowym – droga krajowa nr 7 i linia kolejowa.
Wody jeziora Velence są bogate w sole mineralne i wykazują pewne właściwości lecznicze. Nizinny, południowy brzeg jeziora, obfituje w piaszczyste plaże, zaś woda jeziora latem szybko się nagrzewa, osiągając nawet 26-28 °C. Te warunki spowodowały, że jezioro Velence jest centrum turystycznym i rekreacyjnym. Na południowym brzegu leżą liczne kurorty i kąpieliska, z których największe to Gárdony i Agárd. W mieście Velence działa muzeum rybołówstwa.
Przyroda
edytujJezioro Velence jest w fazie zanikania. Jest bardzo płytkie, w dużej części porośnięte trzciną i szuwarami. Osobliwością jeziora są pływające wyspy tworzone przez zbite dywany roślin wodnych. Jezioro jest ostoją osiadłego ptactwa i miejscem odpoczynku dla ptaków wędrownych. W celu ochrony ptaków w południowej części jeziora, niemal całkowicie zarośniętej szuwarami, utworzono rezerwat przyrody. Nie przeszkadza to przemysłowej eksploatacji trzciny.
Historia
edytujNa pagórkowatym północnym brzegu, we wsi Pákozd, odkryto osiedle z epoki brązu. Na górującym nad tą wsią wzgórzu Mészeg stoi pomnik upamiętniający zwycięstwo węgierskich powstańców nad wojskami habsburskimi 29 września 1848 w bitwie pod Pákozd i muzeum tej bitwy, otoczone arboretum, oraz kaplica-pomnik żołnierzy armii węgierskiej poległych na froncie wschodnim podczas II wojny światowej (Honvéd-emlékmu).
W 1984 rozegrano tu żeglarskie Mistrzostwa świata w Klasie Cadet[1].
Nazwa
edytujNazwa jeziora – Velence znaczy po węgiersku „Wenecja” – pochodzi od weneckich rzemieślników, osiedlonych w tej okolicy przez króla Macieja Korwina.