Wikipedia

Władimir Wysocki

radziecki rosyjski aktor, pieśniarz, poeta
Zobacz też: Władimir Wysocki (admirał).

Władimir Siemionowicz Wysocki (ros. Владимир Семёнович Высоцкий; ur. 25 stycznia 1938 w Moskwie, zm. 25 lipca 1980 tamże) – rosyjski pieśniarz, bard, poeta i aktor. Śpiewał niskim, ochrypłym barytonem przy akompaniamencie gitary. W latach 1964–1980 był aktorem Teatru na Tagance.

Władimir Wysocki
Владимир Семёнович Высоцкий
Ilustracja
Władimir Wysocki (1979)
Imię i nazwisko

Władimir Siemionowicz Wysocki

Data i miejsce urodzenia

25 stycznia 1938
Moskwa

Data i miejsce śmierci

25 lipca 1980
Moskwa

Narodowość

rosyjska

Dziedzina sztuki

literatura, muzyka, film

Epoka

współczesność

Muzeum artysty

„Dom Wysockiego na Tagance” w Moskwie

podpis
Odznaczenia
Nagroda Państwowa ZSRR – 1987
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Życiorys

edytuj

Rodzina i dzieciństwo

edytuj

Urodził się 25 stycznia 1938 o godz. 9:40 w domu porodowym nr 8 przy ul. Trzeciej Mieszczańskiej 61/2 w Moskwie[1]. Był synem Niny Maksimownej Sierieginy (ur. 1912) i Siemiona Władimirowicza Wysockiego (ur. 1915)[1]. Jego matka była tłumaczką języka niemieckiego, a później kierowniczką Archiwum Naukowo-Technicznego w Instytucie Naukowo-Badawczym Przemysłu Maszynowego, zaś ojciec, który urodził się w rodzinie żydowskiej – oficerem Armii Czerwonej i naczelnikiem telegrafu na Poczcie Głównej[2][3]. Dziadek ze strony ojca – Wolf Wysocki – urodził się w Brześciu nad Bugiem i pochodził z rodziny polskich Żydów[4]. Rodzice Władimira nie byli praktykującymi chrześcijanami (ojciec był komunistą), toteż nie ochrzcili syna[5].

Pierwsze miesiące życia spędził w mieszkaniu komunalnym przy Pierwszej Mieszczańskiej nr 126 w Moskwie[6]. Był dzieckiem ciekawym świata, szybko nauczył się mówić, a jeszcze przed skończeniem dwóch lat znał i deklamował wiele wierszy[7]. Jego ojciec po wybuchu wojny wyjechał na front, a matka została sama z synem[8][9]. Kiedy w 1941 rozpoczęły się bombardowania Moskwy, wraz z synem ewakuowała się do wsi Woroncowka koło Buzułuku[9]. W 1943 wrócił z matką do Moskwy, gdzie podjął naukę w Szkole nr 273[10]. W młodości zdiagnozowano u niego wadę serca, która ustała w dorosłym życiu[11]. W 1947 wyjechał do Niemiec, gdzie na trzy lata zamieszkał z ojcem i jego drugą żoną, Jewgieniją Stiepanowną LIchołatową, w Eberswalde pod Berlinem[12]. Ukończył tam trzy klasy szkoły podstawowej, a także nauczył się gry na fortepianie i akordeonie[13][14]. W październiku 1949 wrócił do Moskwy i ponownie zamieszkał z matką i jej drugim mężem, Georgijem Bantoszem, z którym miał chłodne relacje[15]. Po dwóch miesiącach mieszkania z matką i ojczymem przeprowadził się do ojca i macochy na Bolszoj Karietnyj[16]. W 1952 wstąpił do Komsomołu, a w 1955 ukończył naukę w Szkole nr 186 w Moskwie[9] z dobrymi i bardzo dobrymi ocenami[17].

W okresie szkolnym wykazywał zainteresowanie kinem[16] i literaturą[18]. W dzieciństwie trenował akrobatykę, później uprawiał różne dyscypliny sportowe, m.in. boks i szermierkę[19]. W 1955 rozpoczął naukę gry na gitarze[20]. Mimo że chciał zostać aktorem, pod presją bliskich – rodziców i dziadka-prawnika – podjął studia na Wydziale Mechanicznym Instytutu Inżynieryjno-Budowlanego im. W. Kujbyszewa w Moskwie, jednak już po pierwszym semestrze porzucił tę uczelnię[21]. W tym czasie ponownie zamieszkał z matką[22]. Chcąc spełnić swoje marzenie o zostaniu aktorem, doskonalił swoje umiejętności na zajęciach u aktora Władimira Bogomołowa[23]. Jesienią 1956 został przyjęty do szkoły aktorskiej przy Moskiewskim Akademickim Teatrze Sztuki (MChAT) im. Maksyma Gorkiego, którą ukończył w czerwcu 1960 po występie w roli Bubnowa w spektaklu dyplomowym Na dnie[24]. Wystąpił także w innych przedstawieniach dyplomowych, m.in. jako Borkin w Iwanowie i Siggy w Złotym chłopcu[25].

Kariera zawodowa

edytuj

W okresie szkolnym napisał swoje pierwsze wiersze[18]. W trakcie studiów zaczął nagrywać swoje pierwsze piosenki, które śpiewał przy akompaniamencie gitary[26]. Pierwszy występ publiczny dał, będąc na pierwszym roku studiów, w studenckim klubie „MGU” podczas koncertu dla zagranicznych studentów[27]. Jako aktor filmowy zadebiutował jako statysta na planie filmu Wiaczesława Ordyńskiego Rówieśnicy (1959)[28]. Również w 1959 zagrał swoją pierwszą większą rolę – Porfirego Pietrowicza w Zbrodni i karze Dostojewskiego[25].

W 1960 został aktorem Teatru Dramatycznego im. Aleksandra Puszkina w Moskwie[29], w którym zagrał role epizodyczne w spektaklach: Świńskie ogonki, Cudowny kwiat, Dobranoc, Patrycjo, Trzyminutowa rozmowa, Biały lotos, Drogi życia, Trasa i Czarownica[30]. Ze względu na liczne nagany, głównie za stawianie się w pracy pod wpływem alkoholu, w 1961 zakończył pracę w teatrze[30]. W tym samym roku wystąpił jako Sofran w filmie Frunze Dowlatiana i Lwa Mirskiego Kariera Dimy Gorina (1961)[31] i zagrał w spektaklu telewizyjnym Step orła[32]. W 1962 przez około dwa miesiące pracował w Teatrze Miniatur oraz wystąpił w sztuce Dwa kolory w teatrze Sowriemiennik, lecz nie otrzymał w nim etatu[33]. Niedługo później za systematyczne łamanie kodeksu pracy (stawianie się w pracy pod wpływem alkoholu) został pozbawiony praw do pracy w zawodzie aktora[34]. W tym okresie zaprezentował publicznie swoje pierwsze autorskie pieśni, m.in. utwór „Tatuirowka” (Tatuaż)[32]. W 1963 premierę miał spektakl moskiewskiego Teatru Dramatu i Komedii Dzielnicy (reż. Piotr Formienko), w którym zostały wykorzystane piosenki Wysockiego – „Tamtego wieczora nie piłem i nie jadłem” oraz „Jestem na robocie i mam przy sobie nóż”[35]. Występował także w spektaklu Biała gorączka w klubie „MWD” oraz powrócił do Teatru Puszkina, by zagrać epizodyczną rolę w sztuce Pamiętnik kobiety, jednak wkrótce stracił pracę z powodu kolejnych przewinien związanych z nadużywaniem alkoholu[36]. W 1964 podjął pierwszą z wielu prób samobójczych[37].

W pierwszej połowie lat 60. kontynuował karierę filmową, grając epizodyczne bądź drugoplanowe role w filmach: 713 prosi o pozwolenie na lądowanie (1962), Grzesznica (1963) i Żywi i martwi (1964) Aleksandra Stolpera, Rzut karny (1963) Weniamina Dormana, Na jutrzejszej ulicy (1965) Fiodora Filippowa, Nasz dom (1965) Wasila Pronina, Kucharka Edmonda Keosiana (1965), Jestem rodem z dzieciństwa (1966) Wiktora Turowa i Sasza, Saszeńka (1966) Witalija Czetwierikowa[38][39].

 
Stanowisko Władimira Wysockiego w garderobie Teatru na Tagance

9 września 1964 rozpoczął pracę w moskiewskim Teatrze na Tagance[40], w którym był zatrudniony do końca życia[41]. Na scenie tego teatru zadebiutował 10 dni później występem w roku Drugiego Boga w spektaklu komediowym Dobry człowiek z Seczuanu[42]. Wkrótce dołączył także jako kapitan dragonów do obsady sztuki Bohaterowie naszych czasów[43]. 15 października 1964 nagrał na taśmę magnetofonową 48 swoich autorskich piosenek[44]. 20 kwietnia 1965 w moskiewskiej kawiarni „Molekuła” zagrał jeden z pierwszych koncertów przed szeroką publicznością[45]. Również w 1965 zagrał w kolejnych spektaklach Teatru na Tagance: 10 dni, które wstrząsnęły światem, Antyświaty oraz Polegli i żywi (do którego napisał kilka pieśni), a w 1966 zagrał główną rolę w sztuce Bertolta Brechta Życie Galileusza[46]. Zagrał także jedną z głównych ról w kinowym dramacie Stanisława Goworuchina i Borysa Durowa Pion (1966)[47].

Ze względu na antypolityczną i antyrządową treść swoich pieśni był cenzurowany i szykanowany przez radzieckie władze, które m.in. zakazywały publikowania jego twórczości oraz odwoływały jego występy[48]. W związku z cenzurą dawał głównie domowe koncerty, a amatorskie nagrania z jego występami cieszyły się dużym zainteresowaniem w nieoficjalnym obiegu[49]. Wysocki jednocześnie miał m.in. dostęp do paszportu, dzięki czemu miał możliwość wyjazdów za granicę na koncerty[50]. Aktorka Marina Vlady podsumowała traktowanie Wysockiego przez władze słowami: „Wołodii nie prześladowano, nie aresztowano go, nie zamknięto w łagrze, nie torturowano go, nie skazano na banicję. Łamano go jak kawałek chleba. Tak długo, dopóki sam się wreszcie nie złamał”[51]. Artystę bojkotowały także krajowe media poprzez m.in. pomijanie w relacjach telewizyjnych z wydarzeń kulturalnych, a krajowa cenzura wycinała jego pieśni lub sceny z jego udziałem z filmów[52].

W 1967 w prasie literackiej ukazały się pierwsze publikacje jego wierszy, on sam wystąpił w spektaklach Teatru na Tagance: Posłuchajcie! (zagrał główną rolę, Włodzierza Majakowskiego) i Pugaczow (wcielił się w Chłopuszę)[53][54]. Poza tym zagrał geologa Maksyma w melodramacie Kiry Muratowej Krótkie spotkania (1967) i pojawił się w filmie dokumentalnym Potrzebne pilnie piosenki (1967)[31]. 25 maja 1967 zagrał trzy koncerty w Pałacu Sportu w Kujbyszewie, za każdym razem dla liczącej 6 tys. osób publiczności[55]. Kolejne dwa sześciogodzinne koncerty w tym samym miejscu zagrał pod koniec listopada 1967[56]. Następnie zagrał kolejne większe role filmowe: porucznika Aleksandra Brusiencowa w komedii wojennej Jewgienija Kariełowa Przeciw Wranglowi/Służyli dwaj towarzysze (1968), brygadzistę flisaków Iwana Riaboja w filmie detektywistycznym Władimira Nazarowa Gospodarz tajgi (1968) i główną rolę, oficera Białej Gwardii – towarzysza Brodskiego, w slapstickowej komedii muzycznej Gennadija Połoki Interwencja (rozpowszechnioneu dopiero w 1987)[57][38]. Po odejściu Nikołaja Gubienki z Teatru na Tagance w 1968 zajął jego miejsce w spektaklach i jako pierwszy aktor teatru grał m.in. bezrobotnego lotnika Jang Suna w Dobrym człowieku z Seczuanu oraz Kiereńskiego w 10 dniach, które wstrząsnęły światem, a także występował w spektaklu poetyckim Polegli i żywi[58].

9 czerwca 1968 w gazecie „Sowietskaja Rossija” pojawił się artykuł pt. „O czym śpiewa Wysocki?”, którego autorzy – G. Muszta i A. Bondariuk – krytycznie ocenili twórczość barda i zwrócili uwagę, że w jego tekstach m.in. „dominuje zapyziałe mieszczuchostwo, wulgarność i niemoralność”, a Wysocki „śpiewa w imieniu alkoholików, złodziei, przestępców, marginesu społecznego”[59]. W odpowiedzi na ten i inne szkalujące go artykuły napisał piosenkę „Polowanie na wilki”, zaczął też tworzyć bardziej zaangażowane wiersze, porzucając jednocześnie wizerunek ulicznego grajka[60].

W 1969 pojawił się w kilku filmach: jako konspirator Nikołaj Kowalenko / Żora Bengalski w Niebezpiecznych występach Nikołaja Jungwalda-Chilkiewicza (do filmu napisał kilka pieśni[61]), politruk w Białym wybuchu Stanisława Goworuchina i Sieryj w Echu dalekich śniegów Leonida Gołownii[62][63]. W styczniu 1970 zagrał serię koncertów w Rosji, a do końca roku dał ich łącznie 30[64]. W tym samym roku wystąpił w poetyckim przedstawieniu na podstawie poezji Andrieja Wozniesienskiego[65]. W listopadzie 1971 zadebiutował tytułową rolą w Hamlecie, w którym grał przez kolejne prawie 10 lat[65]. Wystąpił w epizodycznej roli dziennikarza w filmie Aleksandra Stolpiera Czwarty (1972) i wykreował postać Vona Korena w dramacie Iosifa Chejfica Dobry zły człowiek (1973)[66][31]. W maju 1972 wziął udział w nakręceniu filmu dokumentalnego o sobie dla Telewizji Estońskiej; fragmenty produkcji wykorzystano w 1987 w czteroodcinkowym filmie dokumentalnym Eldara Riazanowa Cztery spotkania z Włodzimierzem Wysockim[67]. Również w 1972 zagrał łącznie 42 koncerty[68]. Serię występów na rosyjskich estradach kontynuował w 1973, m.in. grając w styczniu siedem koncertów w teatrze dramatycznym im. Sergo Ordżonikidze w Nowokuzniecku[69]. W tym samym roku napisał rekordową liczbę 60 utworów, a premierę miał album z nagraniami piosenek Wysockiego o wojnie[70]. Płyty z muzyką barda ukazały się także w Stanach Zjednoczonych[70].

 
Popiersie Władimira Wysockiego w Alei Sław na Skwerze Harcerskim w Kielcach

Od kwietnia do czerwca 1974 odbył zagraniczną trasę koncertową we Francji[71], gdzie nagrał francuskojęzyczne wersje swoich piosenek (za tłumaczenie odpowiadała Michèle Kahn) i wydał je na płycie[72]. Poza tym zagrał jeńca-kierowcę Sołodowa w Jedynej drodze (1974) Władzimierza Pawłowicza i Aleksego Temierina[73][31]. W 1975 zagrał kolejną serię koncertów w Rosji i wystąpił w roli Łopachina w spektaklu Teatru na Tagance Wiśniowy sad Czechowa[74] oraz zagrał w filmach: Ucieczka Mr. McKinleya Michaiła Szwiejcera i Jedyna… Iosefa Chejfica[31]. Jesienią 1975 razem z zespołem Teatru na Tagance dał serię występów w Bułgarii, gdzie w studiu „Bałkanton” nagrał płytę długogrającą na tamtejszy rynek[75].

W 1976 zagrał rolę Ibrahima Hannibala w filmie telewizyjnym Aleksandra Mitty Opowieść o tym, jak car Piotr murzyna żenił (1976)[31], a także nagrał w Montrealu swój kolejny album, został bohaterem jednego z odcinków programu 60 Minutes amerykańskiej telewizji CBS (której udzielił wywiadu) oraz napisał kilka piosenek do filmu Uzbrojomy i bardzo niebezpieczny (1977) Władimira Wajnsztoka[76]. We wrześniu tego samego roku twórcy spektaklu Hamlet – z Wysockim w tytułowej roli – otrzymali pierwszą nagrodę na 10. Belgradzkim Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym[77]. W 1977 napisał muzykę i wiersze na album z nagraniem baśni muzycznej Alicja w Krainie Czarów wydanej przez firmę płytową „Melodia” oraz wystąpił w epizodycznej roli przechodnia w filmie Márty Mészáros One dwie (Ők ketten, 1977) z Mariną Vlady[78]. Odbył także z zespołem Teatru na Tagance tournée po Francji z Hamletem, a za występy w tej sztuce otrzymał nagrodę francuskiej krytyki za najlepszy spektakl zagraniczny[79]. Oprócz tego w 1977 zagrał 50 koncertów oraz napisał kilka nowych piosenek, m.in. „Pożary”, „Rzeczka Wacza” i „Polowanie ze śmigłowców”[80]. Doczekał się także pierwszej (i jedynej) publikacji swojego wiersza w oficjalnym wydawnictwie – w almanachu Dzień poezji wydrukowany został fragment jego cyklu poetyckiego Z dziennika podróży z 1973[81].

Pod koniec lat 70. zaczął skarżyć się na poważne problemy zdrowotne i mierzył się z depresją[82][83]. W 1978 zagrał łącznie 150 koncertów w Rosji i napisał 21 nowych utworów, a za występ w filmie Dobry zły człowiek (1973) ptrzymał nagrodę za najlepszą rolę męską na festiwalu filmowym w Taorminie na Sycylii[84]. Na początku 1979 razem z Eduardem Wołodarskim napisał scenariusz filmu Wakacje po wojnie, który jednak nigdy nie został nakręcony, ale w 1987 został wydany przez Wołodarskiego w formie książki pt. „Wiedeńskie wakacje”[85].

W połowie stycznia 1979 odbył trasę koncertową po USA i Kanadzie[86]. Po powrocie do Rosji pod koniec miesiąca zagrał kilka koncertów w kraju, a 12 lutego zadebiutował w roli Swidrygajłowa w spektaklu Zbrodnia i kara w Teatrze na Tagance[87]. Od 26 kwietnia do 1 maja 1979 zagrał 19 koncertów w Iżewsku i Głazowie[88]. W lipcu 1979 odbył trasę koncertową po Azji Środkowej (m.in. Uzbekistanie i Kazachstanie), gdzie grał nawet po pięć koncertów dziennie[89]; 25 lipca podczas pobytu w Ałma-Acie lub Bucharze przeżył śmierć kliniczną[90][91]. W sierpniu wyjechał z Teatrem na Tagance na tournée do Gruzji, jednak z powodu problemów zdrowotnych zawiesił występy i wrócił do kraju[92]. W tym samym roku zagrał kapitana Gleba Żegłowa w filmie telewizyjnym Stanisława Goworuchina Miejsca spotkania nie można zmienić (1979; w Polsce był wyświetlany pt. Czarny kot[93]), który wyreżyserował ze Stanisławem Goworuchinem[94]. W tym czasie wraz z Ałłą Demidową przygotowywał się do wystawienia dwuosobowej sztuki Gra we dwoje, jednak nigdy nie doszło do jej premiery[95]. W grudniu 1979 zagrał koncert w Toronto[93]. Po powrocie do Rosji otrzymał propozycję wyreżyserowania filmu Zielony furgon (1983), do którego współtworzył scenariusz z Igorem Szewcowem; z powodu cenzury wycofał się z tego projektu, a reżyserem filmu został Aleksandr Pawłowski[96]. Od początku 1980 grał w trzech objazdowych[93] spektaklach Teatru na Tagance – w Hamlecie, Wiśniowym sadzie oraz Zbrodni i karze[97]. Podczas występów często gorzej się czuł, a za kulisami wymiotował i przyjmował zastrzyki z lekami[98]. W czerwcu przyleciał do Polski[99], gdzie z zespołem Teatru na Tagance otrzymał pierwszą nagrodę za Hamleta na Drugim Międzynarodowym Festiwalu „Warszawskie Spotkania”[100]. Wystąpił w roli Don Juana w filmie Michaiła Szwiejcera Małe dramaty (1980)[31]. W czerwcu zagrał serię koncertów w Kaliningradzie[101]. 16 lipca w Królewcu dał swój ostatni koncert dla szerokiej publiczności, a dwa dni później po raz ostatni wystąpił w Hamlecie w Teatrze na Tagance[102].

Śmierć i pogrzeb

edytuj
 
Grób Włodzimierza Wysockiego

25 lipca 1980 zmarł we śnie o godz. 4:10 nad ranem w swoim mieszkaniu przy ulicy Małej Gruzińskiej[103]. Jako przyczynę zgonu wskazano ostrą niewydolność układu krążenia[104]. 28 lipca ciało Wysockiego zostało wystawione na pożegnanie w Teatrze na Tagance[105], a następnie pochowane na Cmentarzu Wagańkowskim w Moskwie[106].

 
Znaczek pocztowy Rosji, Władimir Wysocki, 1999, 2 rub. (Michel 761, Scott 6547)

W 1987 został pośmiertnie laureatem Nagrody Państwowej ZSRR.

Charakterystyka twórczości i inspiracje

edytuj

W okresie szkolnym często śpiewał piosenki Louisa Armstronga, naśladując zachrypnięty głos artysty, który w przyszłości miał stać się i jego cechą charakterystyczną[107]. Początkowo wykonywał błatne pieśni[108], tj. utwory podwórkowe, często o tematyce nawiązującej do życia ludzi z marginesu społecznego, m.in. „Na Pierowskim bazarze” czy „Na Tichorecką pociąg rusza”[109]. Śpiewał także utwory Jewgienija Urbanskiego[107]. Do śpiewania własnych wierszy zainspirowała go twórczość Bułata Okudżawy[108][110].

Napisał ok. 1 tys. pieśni i ballad[111]. Swoje pierwsze teksty, m.in. „Napiwszy się, umrzesz pod płotem” i „Kto dziś z rana jest pijany?”, napisał z myślą o swoich przyjaciołach z okresu szkolnego[112]. W utworach Wysockiego można doszukać się wpływów wojennych i powojennych wspomnień z dzieciństwa artysty[113][102], m.in. napisał teksty o powstaniach w Warszawie, Budapeszcie i Pradze[114]. Później pisał także m.in. piosenki polityczne, a w drugiej połowie lat 70. zaczął pisać utwory o śmierci[115]. Często śpiewał piosenki romantyczne[102]. Przemysław Słowiński i Iwona Wygoda w biografii Wysockiego podsumowali, że bard śpiewał o „podstawowych kwestiach ludzkiej egzystencji”, tj. o wierności, przyjaźni, uczciwości, rywalizacji, zdradzie i zemście[116].

Pisał i śpiewał zawsze w pierwszej osobie, dzięki czemu identyfikował się z problemami różnych grup społecznych[117]. Podczas występów scenicznych nie lubił oklasków, ponieważ przeszkadzały mu w koncentracji[118].

Josif Brodski nazwał Wysockiego „największym poetą Rosji”[119]. Dr Marlena Zimna, autorka pracy habilitacyjnej o twórczości Wysockiego, podsumowała: „Poezja Wysockiego ma charakter impresjonistyczny. Rzeczywistość pokazuje on zawsze w sposób bardzo konkretny, niezwykle precyzyjny, sugestywny, subiektywny i zmysłowy. (…) potrafi wyrazić w jednym zdaniu to, do opisania czego inni pisarze potrzebowaliby co najmniej kilku stron (…) Fascynują go sytuacje skrajne, pełne napięcia, w których bohaterowie wystawieni się na ciężką próbę, gdy zagląda im w oczy śmierć, gdy krok w lewo lub w prawo może oznaczać koniec. Nic zatem dziwnego, że w poezji Wysockiego tak wiele jest utworów o górach i alpinistach, morzu i sztormach, o pełnej wewnętrznej dramaturgii rywalizacji sportowców”[120].

Upamiętnienie

edytuj

W lipcu 1981 w Teatrze na Tagance premierę miał spektakl Władimir Wysocki (reż. Jurij Lubimow)[121].

2 lipca 2005 podczas 32. Ogólnopolskich Spotkań Zamkowych „Śpiewajmy Poezję” w Olsztynie odbył się koncert pt. „Konie Narowiste – ballady i piosenki Włodzimierza Wysockiego” w reż. Jerzego Satanowskiego[122]. Zapis koncertu został wydany w czerwcu 2007 w formie albumu muzycznego pt. Konie narowiste: koncert ku pamięci Włodzimierza Wysockiego w 25. rocznicę śmierci[123].

W październiku 2005 w trakcie 42. Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie odbył się koncert pt. „Ósmy grzech” zorganizowany z okazji 25. rocznicy śmierci Wysockiego[124]. Reżyser koncertu Roman Kołakowski stworzył także spektakl Ósmy grzech – Wołodia Wysocki, który miał premierę 22 czerwca 2007 w Teatrze Syrena w Warszawie[125].

W ciągu ponad 25 lat od śmierci Wysockiego tylko w Rosji opublikowano 75 tomów utworów barda, które rozeszły się w łącznym nakładzie ponad 7 mln egzemplarzy[126]. Teksty Wysockiego zostały przetłumaczone na angielski, francuski, bułgarski, niemiecki, polski, włoski, duński, rumuński, szwedzki, czeski, fiński, kirgiski, japoński, estoński, ukraiński, wietnamski i chiński[126].

Życie prywatne

edytuj

Na pierwszym roku studiów w szkole teatralnej poznał Izę Żukową (ur. 1937; po ślubie Iza Wysocka), z którą ożenił się w maju 1958 po dwóch latach związku (niektóre źródła podają 25 kwietnia 1960 jako datę ślubu pary)[127][128]. W trakcie małżeństwa nawiązał romans z aktorką Ludmiłą Abramową (ur. 1939), którą poznał w czasie zdjęć do filmu 713 prosi o pozwolenie na lądowanie i z którą ożenił się 25 lipca 1965[129][130]. Mieli dwóch synów, Arkadija (ur. 1962) i Nikitę (ur. 1964)[131]. W trakcie trwania małżeństwa nawiązał liczne romanse, m.in. z aktorkami: Łarisą Łużyną, Tatianą Iwanienko i Mariną Vlady, którą poślubił 1 grudnia 1970[132]. Z tego związku miał troje pasierbów: Igora i Pierre’q (synów Vlady z małżeństwa z Robertem Hosseinem) oraz Władimira (syna Vlady i Jean-Claude’a Brouilleta)[133]. Z pozamałżeńskiego romansu z Tatianą Iwanienko ma córkę, Anastazję (ur. 26 września 1972)[134]. W 1977 lub 1978 nawiązał romans z młodszą o 22 lata aktorką Oksaną Afanasiewą[135].

W wieku 13 lat zaczął pić alkohol, od którego uzależnił się w dorosłym życiu[136]. Po podjęciu pierwszej próby samobójczej w 1964 odbył kurację odwykową[37]. W kolejnych latach jeszcze kilkukrotnie podejmował leczenie odwykowe w szpitalach psychiatrycznych[137]. Podczas pobytu w Instytucie Medycyny Sądowej im. Serbskiego w 1966 był poddawany przemocy psychicznej i fizycznej, a także uzależniono go od narkotyków, które zażywał już do końca życia[138]. W marcu 1969 trafił na Oddział Intensywnej Opieki Zdrowotnej w Instytucie im. Sklifosofskiego, gdzie lekarze zdiagnozowali u niego trombozę żył i podwyższone tętno[139]. W lipcu 1969 i w lipcu 1979 przeżył śmierć kliniczną[140]. Pod koniec życia uzależnił się także od leków[141].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 25.
  2. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 25, 57.
  3. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 29–31.
  4. ↑ Wojciech Jażdżewski, Skąd przychodzisz bardzie? [online], Dziennik Związkowy | Polish Daily News, 23 lutego 2008 [dostęp 2023-05-08] (pol.).
  5. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 27.
  6. ↑ Słowiński i Wygoda 2007 ↓, s. 25.
  7. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 31.
  8. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 32–35.
  9. ↑ a b c Demidowa 2016 ↓, s. 27.
  10. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 27, 30–31.
  11. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 237.
  12. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 44, 51–54.
  13. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 54.
  14. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 36.
  15. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 56–57.
  16. ↑ a b Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 59.
  17. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 86.
  18. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 42–45.
  19. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 188.
  20. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 102.
  21. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 25, 30–31, 47, 49.
  22. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 94.
  23. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 92–94, 97.
  24. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 98–100, 118.
  25. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 66.
  26. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 56.
  27. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 105.
  28. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 115.
  29. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 118, 120.
  30. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 68–69.
  31. ↑ a b c d e f g Demidowa 2016 ↓, s. 271–273.
  32. ↑ a b Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 126.
  33. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 70–73.
  34. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 143.
  35. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 75.
  36. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 143–144.
  37. ↑ a b Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 18, 144.
  38. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 271–272.
  39. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 133, 174.
  40. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 145–146, 152.
  41. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 6.
  42. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 152.
  43. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 85, 124.
  44. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 154–155.
  45. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 158.
  46. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 86, 92–93, 103–105.
  47. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 103–105, 271.
  48. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 12–13, 17–20, 139, 173–194.
  49. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 12, 137–139.
  50. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 17.
  51. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 18–19.
  52. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 13–14, 187.
  53. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 189.
  54. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 94.
  55. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 184.
  56. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 220–221.
  57. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 187.
  58. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 103.
  59. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 220–224.
  60. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 228–229, 235–237.
  61. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 213.
  62. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 288.
  63. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 272.
  64. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 296.
  65. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 111–113.
  66. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 331–332.
  67. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 330.
  68. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 332.
  69. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 336, 339.
  70. ↑ a b Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 358.
  71. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 158.
  72. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 362–363.
  73. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 365.
  74. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 371.
  75. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 375–376.
  76. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 385, 392, 395.
  77. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 395.
  78. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 407, 409.
  79. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 410–411.
  80. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 407.
  81. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 412.
  82. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 412, 414–415.
  83. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 23.
  84. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 415–417, 419.
  85. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 425–427.
  86. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 427.
  87. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 428–430.
  88. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 432.
  89. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 434.
  90. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 435–437.
  91. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 246.
  92. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 438.
  93. ↑ a b c Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 439.
  94. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 236, 271–273.
  95. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 175–177, 266.
  96. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 439, 446.
  97. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 234–235.
  98. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 23, 235, 247.
  99. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 19.
  100. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 452–453.
  101. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 454.
  102. ↑ a b c Demidowa 2016 ↓, s. 222–223.
  103. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 19–20, 460.
  104. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 460.
  105. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 248–250.
  106. ↑ Могилы знаменитостей. Высоцкий Владимир Семёнович (1938-1980).
  107. ↑ a b Demidowa 2016 ↓, s. 61.
  108. ↑ a b Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 103.
  109. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 56, 59.
  110. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 211.
  111. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 11.
  112. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 80–81.
  113. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 42.
  114. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 11, 15, 348–349.
  115. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 152, 407.
  116. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 10–11.
  117. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 204–205, 211–213.
  118. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 219.
  119. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 8.
  120. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 15.
  121. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 252, 260–261.
  122. ↑ Ogólnopolskie Spotkania Zamkowe Śpiewajmy Poezję - 2005. [w:] Leksykon Kultury Warmii i Mazur [on-line]. Centrum Edukacji i Inicjatyw Kulturalnych w Olsztynie. [dostęp 2016-08-28].
  123. ↑ Narowiste konie - Ballady i piosenki Włodzimierza Wysockiego. [w:] www.mtj.pl (dział „Wydawnictwa”) [on-line]. Agencja Artystyczna MTJ. [dostęp 2016-09-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-20)].
  124. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 150.
  125. ↑ "Ósmy grzech - Wołodia Wysocki". culture.pl. [dostęp 2024-08-03]. (pol.).
  126. ↑ a b Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 20.
  127. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 114–115.
  128. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 38.
  129. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 129–130, 162.
  130. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 29, 72–73.
  131. ↑ Demidowa 2016 ↓, s. 29.
  132. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 189–191, 319.
  133. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 195–196.
  134. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 334.
  135. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 422–423.
  136. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 57, 160, 163–169, 262, 336, 395, 455.
  137. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 167–168, 180, 214–215, 298, 333–334, 395–396, 448.
  138. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 183, 451, 456.
  139. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 268–270.
  140. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 280–281, 435–436.
  141. ↑ Słowiński i Wygoda 2008 ↓, s. 456.

Bibliografia

edytuj
  • Dawid Karapetian: Włodzimierz Wysocki. Między słowem a sławą. Wspomnienia. Ludmiła Miłowanowa (tłum.). Dom Wydawniczy Bellona, 2005. ISBN 83-11-10215-5.
  • Przemysław Słowiński, Iwona Wygoda: Nie uśmiecha się życie do wilków… Ballada o Włodzimierzu Wysockim. Wydawnictwo Videograf II, 2008. ISBN 978-83-7183-559-9.
  • Ałła Demidowa: Mój Wysocki. Jan Cichocki (tłum.). Dom Wydawniczy Bellona, 2016. ISBN 978-83-11-15515-2.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Władimir_Wysocki&oldid=75201487”
  NODES
chat 1
Intern 1
iOS 18
mac 11
multimedia 1
os 109
web 1