Wallis Simpson
Wallis, księżna Windsoru, wcześniej Wallis Simpson, urodzona jako Bessie Wallis Warfield, primo voto Spencer, secundo voto Simpson (ur. 19 czerwca 1896 w Blue Ridge Summit w stanie Pensylwania, zm. 24 kwietnia 1986 w Paryżu) – kochanka księcia Walii i następcy tronu, później króla-cesarza Imperium Brytyjskiego Edwarda VIII, a po jego abdykacji jego żona. Po ślubie jej tytuł brzmiał Jej Łaskawość Wallis, księżna Windsoru (Her Grace Wallis, The Duchess of Windsor).
Wallis Simpson | |
księżna Windsoru | |
Jako żona | |
---|---|
Dane biograficzne | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci | |
Miejsce spoczynku | |
Ojciec |
Teackle Wallis Warfield |
Matka |
Alice Montague |
Życiorys
edytujDzieciństwo i edukacja
edytujUrodziła się w pokoju hotelowym w Square Cottage, mieszczącym się na tyłach zajazdu Monterey Inn, w letnim kurorcie Blue Ridge Summit w Pensylwanii[1]. Jej data urodzenia nie jest do końca znana, ponieważ nie sporządzono odpowiedniego aktu, jednak przyjmuje się, iż przyszła na świat 19 czerwca 1896[1]. Ze względu na późniejszy wygląd (m.in. ostre rysy twarzy, w tym męski kształt i prawie kwadratową szczękę) oraz brak miesiączkowania i bezdzietność spekuluje się, iż Simpson była biologicznym mężczyzną cierpiącym na zespół niewrażliwości na androgeny[2]. Była jedynym dzieckiem Alys „Alice” Montague i Teackle’a Wallisa Warfielda, którzy pobrali się wbrew woli ich rodzin w listopadzie 1885[3]. Rodzice nadali jej imię Bessiewallis, które w późniejszym życiu zmieniła na Wallis[4]. Jej matka prowadziła kawiarnię, a ojciec był urzędnikiem w rodzinnej firmie Continental Trust w Baltimore, ponadto cierpiał na gruźlicę i przez rozwój choroby poruszał się na wózku inwalidzkim[5].
4. Henry Mactier Warfield[6] | ||||||
2. Teackle Wallis Warfield[1] | ||||||
5. Anna Emory Warfield[7] | ||||||
1. Wallis Simspon | ||||||
6. William Montague[8] | ||||||
3. Alice Montague[1] | ||||||
7. Mary Anne Montague[8] | ||||||
Po narodzinach zamieszkała z rodzicami w pensjonacie Brexton w centrum Baltimore, a po śmierci ojca (zmarł 15 listopada 1896) przez kolejne pierwsze cztery lata mieszkała w domu babki ze strony ojca przy East Preston Street 34 w Baltimore[9]. Jej dzieciństwo w tymczasie finansował stryj Solomon Davies Warfield[10]. Następnie wraz z matką wróciła do Brexton, poza tym mieszkały także u siostry matki[11]. Jej matka kilka lat później wyszła za pilota Johna Freemana Rasina, który zmarł w 1913, a w 1925 poślubiła urzędnika Charlesa Gordona Allena, jednak już cztery lata później – 2 listopada 1929 – zmarła[12].
Uczęszczała do Miss O’Donnell’s School, następnie przeniosła się do Szkoły dla Dziewcząt Arundell, a w 1912 do elitarnej szkoły żeńskiej Oldfields, którą ukończyła w 1914[13]. W okresie nauki w Oldfields trenowała koszykówkę i jazdę konno[14].
Życie prywatne
edytujPierwsze dwa małżeństwa
edytujWe wrześniu 1916 przyjęła zaręczyny po zaledwie pięciu miesiącach znajomości, a 8 listopada 1916 wyszła za pilota i porucznika marynarki wojennej Earla Winfielda Spencera juniora[15] (1888–1940). Po ślubie zamieszkali w Pensacoli, później ze względu na charakter pracy Spencera wielokrotnie zmieniali miasto zamieszkania[16]. Zgodnie z relacjami biografów, mąż stosował wobec żony przemoc fizyczną i psychiczną, a ponadto był o nią chorobliwie zazdrosny oraz nadużywał alkoholu[17]. Z tego powodu rozstali się w 1921, jednak ich rozwód orzeczono dopiero sześć lat później, 10 grudnia 1927[18]. W międzyczasie Wallis nawiązała przelotny romans m.in. z pierwszym sekretarzem ambasady Argentyny Felipe Espilem, poza tym przez rok mieszkała w Chinach[19].
21 lipca 1928 w urzędzie stanu cywilnego w Chelsea wyszła za agenta sprzedaży Ernesta Aldricha Simpsona[20] (1897[21]–1958). Zamieszkali na West Endzie[22].
Związek z Edwardem
edytujPóźną jesienią 1930 po raz pierwszy spotkała księcia Edwarda na jednym z przyjęć[23]. W kolejnych tygodniach rodziła się między nimi coraz większa zażyłość, a jej żywe usposobienie i szczerość przypadły księciu do gustu[24]. Od maja 1934 para stała się nierozłączna[25]. Wallis darzyła kochanka słabszym uczuciem niż on ją, twierdząc, że Edward czuje do niej „młodzieńcze zauroczenie”, jednak imponowały jej drogie prezenty, które jej podarowywał[26]. Ich romans wywołał oburzenie, ponieważ Wallis była wówczas 40-letnią rozwódką i wkrótce miała uzyskać rozwód z drugim mężem[27]. W tajemnicy przed Edwardem spotykała się także ze sprzedawcą samochodów Guyem Marcusem Trundlem oraz Joachimem von Ribbentropem[28][29]. W 1936 Wallis rozwiodła się z mężem, a Edward ogłosił zamiar poślubienia Wallis, lecz kiedy parlament nie zgodził się na ślub, Edward abdykował[30][31]. W tym okresie dostawała wiele pogróżek, a żeby ukryć się przed atakami nieprzychylnej prasy i społeczeństwa, wyjechała do Cannes[32]. W grudniu 1936 premierę miała książka biograficzna pt. Her Name Was Wallis Warfield: The Life Story of Mrs. Ernest Simpson autorstwa Edwiny H. Wilson; publikacja cieszyła się dużą popularnością wśród czytelników[33].
3 czerwca 1937 Wallis i Edward pobrali się podczas prywatnej ceremonii w Chateau de Candé[34][35]. Ślubu udzielił im wielebny Robert Anderson Jardine[36]. Na uroczystości nie pojawili się przedstawiciele rodziny królewskiej, a brytyjska prasa nie odnotowała wydarzenia[34][37]. Po ślubie Wallis używała tytułu księżnej Windsoru, choć nie został on jej oficjalnie nadany przez rodzinę królewską[38]. Dopiero dwa lata przed śmiercią została przyjęta na dworze królewskim przez Elżbietę II.
W 1936 jako pierwsza kobieta została uhonorowana tytułem Człowieka Roku tygodnika „Time”. Jesienią 1939 wstąpiła do francuskiej organizacji humanitarnej Colis de Trianon, wcześniej współpracy odmówiły jej różne organizacje brytyjskie[39]. Następnie udzielała się w Sekcji Transportu Sanitarnego Francuskiego Czerwonego Krzyża, w 1940 po zamieszkaniu na Bahamach (których Edward został gubernatorem), podjęła pracę dla organizacji Daughters of the British Empire i dla tamtejszego oddziału Czerwonego Krzyża, a także założyła przychodnię dla kobiet w ciąży i dzieci oraz działała w stołówce dla brytyjskich oficerów Royal Air Force i lotników Sił Powietrznych Armii Stanów Zjednoczonych[40]. W 1942 wydała książkę kucharską pt. Some Favorite Southern Recipes of The Duchess of Windsor, a zyski z jej sprzedaży przeznaczyła na działanie Czerwonego Krzyża[41]. W 1945 powróciła z Edwardem do Francji[42]. W 1956 nakładem wydawnictwa Houghton Mifflin wydała swoje pamiętniki pt. The Heart Has Its Reasons[43].
Problemy zdrowotne i śmierć
edytujByła kobietą słabego zdrowia; w 1944 przeszła nowotwór żołądka i w 1951 nowotwór macicy, prasa donosiła także o poważnej operacji chirurgicznej, która miała przejść Wallis[44].
Po śmierci Edwarda w maju 1972 odziedziczyła po nim cały jego majątek o wartości ok. 3 mln funtów[45]. Po pogrzebie męża wróciła do Francji, gdzie przez kolejne lata wiodła spokojne, lecz samotne życie w posiadłości w Lasku Bulońskim pod Paryżem[45][46]. Popadła w alkoholizm i znacznie podupadła na zdrowiu, m.in. kilka razy w krótkim odstępie czasu trafiała do szpitala z powodu złamania stawu biodrowego lub żeber, a pod koniec 1975 zdiagnozowano u niej pęknięty wrzód bądź chorobę Leśniowskiego-Crohna[47]. W 1976 trafiła do szpitala wskutek zapaści po rozległym krwotoku jelitowym[48]. Z powodu stale pogarszającego się stanu zdrowia większość dni spędzała na wózku inwalidzkim, utraciła też zdolność mowy i przełykania oraz oślepła[49].
Zmarła 24 kwietnia 1986 w Paryżu[50]. W nabożeństwie żałobnym, które odbyło się w kaplicy Świętego Jerzego w Windsorze, uczestniczyło ok. 200 żałobników[50]. W trakcie mszy pogrzebowej ani razu nie padło imię księżnej, co było kolejnym objawem jej bojkotu w brytyjskiej rodzinie królewskiej[51]. Została pochowana obok grobu męża we Frogmore House niedaleko Windsoru[52][46].
Osobowość i wizerunek
edytujZnana była z upodobania do luksusu i rozrzutnego trybu życia[53], była także dominującą, władczą osobą[54], ale też oschłą i próżną[55]. Cechowało ją specyficzne poczucie humoru, niekiedy uznawane za płytkie[56], które nie zdobywało poklasku wśród wielu wysoko postawionych Brytyjczyków[57], jednak było pociągające dla księcia Edwarda[24].
Od 1938 wielokrotnie określana była przez prasę jedną z najlepiej ubranych kobiet na świecie[58]. Ceniła sobie projektantów, takich jak Christian Dior, Cristóbal Balenciaga, Hubert de Givenchy i Elsa Schiaparelli[59]. Chętnie nosiła spódnice odsłaniające kolana[59].
Przykładała dużą wagę do swojej figury i wagi, toteż stosowała liczne diety, a niekiedy nawet się głodziła[60]. Po wyjeździe z Bahamów miała ważyć ok. 44 kg[60].
Miała ostre, kanciaste rysy twarzy[60] i muskularne ramiona[59]. Ponoć regularnie poddawała się zabiegom liftingu twarzy[59].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Sebba 2012 ↓, s. 19.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 49–56.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 19–20.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 17–18.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 23, 27.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 22.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 22, 25.
- ↑ a b Sebba 2012 ↓, s. 23.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 22–25.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 26.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 26–27.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 32, 37, 92, 107.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 27–28, 31–33, 36.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 29.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 39–42.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 45, 63.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 44, 62, 73–74.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 64, 95.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 70, 80.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 104, 112.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 101.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 105.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 129.
- ↑ a b Sebba 2012 ↓, s. 134, 140.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 146.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 154–155.
- ↑ Marek Rybarczyk , Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 99–101, ISBN 978-83-287-2183-8 .
- ↑ Marek Rybarczyk , Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 100, ISBN 978-83-287-2183-8 .
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 157–158, 184, 350.
- ↑ Marek Rybarczyk , Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 103–104, ISBN 978-83-287-2183-8 .
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 213, 223, 237.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 240, 282.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 272.
- ↑ a b Marek Rybarczyk , Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 143, ISBN 978-83-287-2183-8 .
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 288–290.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 285, 290.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 284.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 292–293.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 321.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 321–322, 328, 341.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 373.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 352, 355, 362.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 364.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 361.
- ↑ a b Sebba 2012 ↓, s. 383.
- ↑ a b Gressor i Cook 2005 ↓, s. 91.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 384.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 385.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 385–386.
- ↑ a b Sebba 2012 ↓, s. 386.
- ↑ Marek Rybarczyk , Elżbieta II. Ostatnia taka królowa, Muza SA, 2022, s. 323, ISBN 978-83-287-2183-8 .
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 387.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 109–111, 137, 340–341.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 169.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 365.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 176.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 374.
- ↑ Sebba 2012 ↓, s. 315.
- ↑ a b c d Sebba 2012 ↓, s. 372.
- ↑ a b c Sebba 2012 ↓, s. 371.
Bibliografia
edytuj- Megan Gressor, Kerry Cook: Największe romanse wszech czasów. Bożenna Stokłosa (tłum.). Klub Dla Ciebie, 2005. ISBN 83-7404-194-3.
- Isabelle Bricard , Dynastie panujące Europy, Grażyna Schirmer (tłum.), Jacek Schirmer (tłum.), Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 336–339, ISBN 978-83-7391-767-5, OCLC 169895614 .
- Anne Sebba , Ta kobieta. Wallis Simpson, Anna Sak (tłum.), Wydawnictwo „Znak”, 2012, ISBN 978-83-240-1716-4 .
- ISNI: 0000000368633456, 0000000120858272
- VIAF: 24610698
- ULAN: 500332070
- LCCN: n50000855
- GND: 11863366X
- NDL: 00621655
- LIBRIS: ljx174v410d1wx7
- BnF: 11996401m
- SUDOC: 027457737
- SBN: CUBV163313
- NLA: 36434239
- NKC: xx0105514
- BNE: XX914465
- NTA: 070365849
- BIBSYS: 98011754
- CiNii: DA07103260
- Open Library: OL4772698A, OL1189047A
- PLWABN: 9810650272605606
- NUKAT: n2008120191
- OBIN: 38277
- J9U: 987007599008005171
- BLBNB: 000386928
- KRNLK: KAC2018I0579
- LIH: LNB:V*75505;=BI