Wettynowie
Wettynowie (Wettinowie, Wettyni, niem. Wettiner) – dynastia niemiecka wywodząca się z dzisiejszej Saksonii-Anhaltu. Panowała w Miśni, Saksonii oraz w księstwach Turyngii. Jej przedstawiciele zasiadali także na tronie w Warszawie (elektorowie August II Mocny, August III Sas jako królowie Polski i wielcy książęta Litwy oraz król Saksonii Fryderyk August I jako książę warszawski). W 1423 Wettinowie uzyskali wraz z księstwem sasko-wittenberskim godność elektora Rzeszy, a całość ich posiadłości zaczęto określać historyczną nazwą Saksonia. W 1485 nastąpił podział dynastii na dwie linie: ernestyńską (starszą), elektorską panującą w Wittenberdze i w znacznej części Turyngii oraz albertyńską (młodszą), panującą w Miśni i płn. Turyngii[1].
Boczną, ernestyńską linią dynastii jest rodzina Koburgów (Coburg), znana także jako dynastia sasko-koburska. Nazwa wzięła się od nazwy księstwa Saksonii-Coburg-Gotha (Sachsen-Coburg-Gotha), gdzie panowali. Koburgowie zasiadają na tronie belgiskim (od 1831), od 1901 r. dzierżą tron brytyjski (od 1917 pod nazwiskiem Windsor), wcześniej zaś rządzili w Portugalii (w latach 1837–1910 pod nazwiskiem poprzedniej dynastii Bragança) i Bułgarii (w latach 1908–1946).
Początki dynastii
edytujProtoplastą rodu był żyjący w XI wieku Thimo, hrabia Wettinu. Jego syn Konrad Wielki w 1123 został margrabią Miśni. Henryk III Dostojny (prawnuk Konrada, zm. 1288) przejął w 1249 tytuł landgrafa Turyngii. Prawie dwieście lat później w 1423 Fryderyk IV Kłótnik został księciem saskim na Wittenberdze, a zarazem elektorem Rzeszy Niemieckiej.
W XV wieku ród podzielił się na dwie linie. Ich założycielami byli dwaj wnukowie Fryderyka I: Ernest oraz Albert, którzy podzielili między siebie Saksonię. Tytuł elektora był do 1547 dziedziczony w linii ernestyńskiej. Później został im odebrany i przekazany młodszej linii albertyńskiej.
Linia ernestyńska
edytujW następnych stuleciach linia uległa licznym podziałom. W ten sposób powstały osobne księstwa, m.in.: Saksonia-Weimar, Saksonia-Eisenach (rządząca tam linia wygasła w 1741), Saksonia-Coburg-Gotha (linia wygasła w 1825), Saksonia-Coburg-Saalfeld. Najbardziej znana jest linia z Saksonii-Coburg-Gotha, znana powszechnie pod nazwą Koburgów. Do 1918 książęta ernestyńscy władali w księstwach: Saksonia-Weimar, Saksonia-Altenburg, Saksonia-Coburg-Gotha i Saksonia-Meiningen i Hildburghausen i Saksonia-Hildburghausen.
Koburgowie
edytujKsiążę Leopold z Saksonii-Coburg-Gotha (młodszy brat księcia Coburga Ernesta I) został w 1831 wybrany królem Belgów. Jego prapraprawnuk, Filip I jest obecnie panującym (siódmym) w Belgii.
Bratanek Leopolda I, Albert (młodszy syn Ernesta I) w 1840 ożenił się z królową brytyjską Wiktorią. Ich wnuk Jerzy V w czasie I wojny światowej zmienił nazwisko rodziny na Windsor, gdyż miano Wettynowie za bardzo kojarzyło się z wrogą dla Wielkiej Brytanii II Rzeszą. Panująca w latach 1952–2022 Elżbieta II (wnuczka Jerzego V) była piątym, ostatnim Koburgiem na tronie brytyjskim. Zgodnie z dekretami Elżbiety II z 1952 i 1960 jej dzieci z małżeństwa z księciem Edynburga Filipem formalnie noszą nazwiska Windsor (m.in. Karol III, obecny król Zjednoczonego Królestwa) lub Mountbatten-Windsor, pozostając członkami rodziny Windsorów[2][3], lecz faktycznie są już przedstawicielami dynastii Glücksburgów (młodszej linii Oldenburgów) ze względu na pochodzenie księcia Filipa z greckiej linii tej dynastii.
Inny bratanek Leopolda belgijskiego, Ferdynand, w 1836 ożenił się z królową Portugalii Marią II da Gloria z dynastii Bragança. Ich potomkowie utrzymali nazwisko Bragança i panowali w Portugalii do 1910. Ostatni król z tej linii Manuel II Patriota zmarł bezpotomnie w 1932.
Bratanek Ferdynanda portugalskiego, także o imieniu Ferdynand, został w 1887 wybrany księciem Bułgarii. W 1908 przyjął tytuł króla (w Bułgarii używano tytułu car). Linia ta panowała do 1946, kiedy to rodzina cara Symeona II (miał wówczas zaledwie dziewięć lat) została zmuszona przez komunistów do opuszczenia kraju. Symeon II powrócił do kraju po obaleniu rządów komunistów. W latach 2001–2005 był szefem rządu bułgarskiego.
Linia albertyńska
edytuj
W 1498 młodszy syn Alberta, Fryderyk, został wybrany na wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego. Jego bratanek Maurycy w 1547 przejął tytuł elektora saskiego.
W 1697 elektor Fryderyk August I został wybrany w elekcji mniejszościowej władcą Rzeczypospolitej. Przyjął imię Augusta II i do historii przeszedł z przydomkiem Mocny. Jego syn Fryderyk August II po śmierci ojca w 1733 także został wybrany władcą Polski i Litwy w elekcji mniejszościowej. Przyjął imię Augusta III. Unia Saksonii z Rzecząpospolitą trwała do 1763.
Konstytucja 3 Maja w art. VII gwarantowała dziedziczenie przez przedstawicieli dynastii saskiej tronu polskiego począwszy od Fryderyka Augusta III – z braku męskiego potomstwa tron odziedziczyć miał po nim jego zięć za zgodą Stanów zgromadzonych córce jego dobrany, (...) zachowując przy narodzie prawo, żadnej preskrypcji podpadać nie mogące, wybrania do tronu drugiego domu, po wygaśnięciu pierwszego. Rozbiory i upadek Rzeczypospolitej przekreśliły te plany.
Podczas wojen napoleońskich elektor Fryderyk August III przyjął w 1806 tytuł króla Saksonii i imię Fryderyka Augusta I. W następnym roku z nadania Napoleona został księciem warszawskim (panował nad Wisłą do 1815). Tron w Saksonii Wettynowie utracili w 1918.
Królowie Saksonii
edytuj| # | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas rządów | Rodzice | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Fryderyk August I elektor Saksonii |
|
23 grudnia 1750 Drezno |
5 maja 1827 Drezno |
1795–1827 | Fryderyk Krystian Wettyn (1722–1763) Maria Antonina Wittelsbach (1724–1780), c. Karola Alberta, elektora bawarskiego |
| 2 | Antoni Wettyn król Saksonii |
|
27 grudnia 1755 |
6 czerwca 1836 Pillnitz |
1827–1836 | Fryderyk Krystian Wettyn (1722–1763) Maria Antonina Wittelsbach (1724–1780), c. Karola Alberta, elektora bawarskiego |
| 3 | Fryderyk August II Wettyn król Saksonii |
|
18 maja 1797 Drezno |
9 sierpnia 1854 Brennbichel – Karrösten |
1836–1854 | Maksymilian Wettyn Karolina Burbon, c. Ferdynanda, księcia Parmy |
| 4 | Jan Wettyn król Saksonii |
|
12 grudnia 1801 Drezno |
29 października 1873 Drezno |
1854–1873 | Maksymilian Wettyn Karolina Burbon, c. Ferdynanda, księcia Parmy |
| 5 | Albert I Wettyn król Saksonii |
|
23 kwietnia 1828 Drezno |
19 czerwca 1902 Sibyllenort |
1873–1902 | Jan Wettyn Amelia Augusta Wittelsbach, c. Maksymiliana Józefa, księcia Bawarii |
| 6 | Jerzy I Wettyn król Saksonii |
|
8 sierpnia 1832 Drezno |
15 października 1904 Pillnitz |
1902–1904 | Jan Wettyn Amelia Augusta Wittelsbach, c. Maksymiliana Józefa, księcia Bawarii |
| 7 | Fryderyk August III Wettyn król Saksonii |
|
25 maja 1865 Drezno |
18 lutego 1932 Sibyllenort |
1904–1918 | Jerzy I Wettyn Maria Anna, c. Miguela I, króla Portugalii |
Głowa rodu Wettynów linii albertyńskiej
edytuj| # | Imię | Urodzony | Zmarł | Czas pełnienia funkcji | Rodzice | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 8 | Fryderyk August III Wettyn król Saksonii |
|
25 maja 1865 Drezno |
18 lutego 1932 Sibyllenort |
1918–1932 | Jerzy I Wettyn Maria Anna, c. Miguela I, króla Portugalii |
| 9 | Fryderyk Krystian II Wettyn margrabia Miśni |
|
31 grudnia 1893 Drezno |
9 sierpnia 1968 Samedan |
1932–1968 | Fryderyk August III Luiza, c. Ferdynanda IV, wielkiego księcia Toskanii |
| 10 | Maria Emanuel Saski margrabia Miśni |
31 stycznia 1926 Prüfenig |
23 lipca 2012 | 1968–2012 | Fryderyk Krystian II Elżbieta Helena, c. Alberta, księcia Thurn und Taxis | |
| 11 | Albert Józef margrabia Miśni |
|
30 listopada 1934 Bamberg |
6 października 2012 | 2012 | Fryderyk Krystian II Elżbieta Helena, c. Alberta, księcia Thurn und Taxis |
| 12 | Michał Jerzy[4] głowa rodu Wettynów linii wielkich książąt Saksonii Weimar-Eisenach |
15 listopada 1946 Bamberg |
od 2012 | Karol August, głowa rodu Wettynów linii wielkich książąt Saksonii Weimar-Eisenach Elżbieta, c. bar. Othmara von Wangenheim-Winterstein | ||
| 13 | Aleksander I Wettyn margrabia Miśni książę Saksonii |
12 lutego 1953 | od 2012 | Robert de Afif
Maria Anna Wettyn c. Fryderyka Krystiana II Wettyna |
Genealogia
edytujElektorzy Saksonii, książęta Saksonii-Altenburg, Gotha, Weimar, Eisenach, Jena, Weimar-Eisenach
edytuj| Ernest 1441–1486 elektor Saksonii | Elżbieta Wittelsbach 1443–1484 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Krystyna 1461–1521 | Jan II 1455–1513 król Danii | Fryderyk III 1463–1525 elektor Saksonii | Ernest 1464–1513 arcybiskup Magdeburga | Albrecht 1467–1484 arcybiskup Moguncji | Małgorzata Askańska 1494–1521 | Jan 1468–1532 elektor Saksonii | Zofia Meklemburska 1481–1503 | Małgorzata 1469–1528 | Henryk II 1468–1532 książę Lüneburga | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jan Fryderyk I 1503–1554 elektor Saksonii | Sybilla Jülich-Kleve-Berg 1512–1554 | Maria 1515–1583 | Filip I 1515–1560 książę Pomorza | Jan Ernest 1521–1553 książę Saksonii-Coburg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Agnieszka Heska 1527–1555 | Jan Fryderyk I 1529–1595 elektor Saksonii | Elżbieta Wittelsbach 1540–1594 | Jan Wilhelm 1530–1573 książę Saksonii-Weimar | Dorota Wittelsbach 1544–1592 | Jan Fryderyk III 1538–1565 książę Saksonii-Gotha | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Anna Wettyn 1567–1613 | Jan Kazimierz 1564–1633 książę Saksonii-Coburg | Małgorzata Brunszwicka 1573–1643 | Elżbieta Mansfield 1565–1596 | Jan Ernest 1566–1638 książę Saksonii-Eisenach | Krystyna Heska 1578–1658 | Zofia Wirtemberska 1563–1590 | Fryderyk Wilhelm I 1562–1602 książę Saksonii-Weimar | Anna Maria Wittelsbach 1575–1643 | Jan 1570–1605 książę Saksonii- Weimar-Jena | Dorota Maria Anhalcka 1574–1617 | Maria 1571–1610 opatka Quedlinburgu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jan Filip 1597–1639 książę Saksonii-Altenburg | Elżbieta Brunszwicka 1593–1650 | Fryderyk 1599–1625 książę Saksonii-Altenburg | Jan Wilhelm 1600–1632 książę Saksonii-Altenburg | Fryderyk Wilhelm II 1603–1669 książę Saksonii-Altenburg | Magdalena Sibylla Wettyn 1617–1668 | Dorota 1581–1645 opatka Quedlinburgu | Dorota 1601–1675 | Albert IV 1599–1644 książę Saksonii-Eisenach | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Joanna Magdalena 1656–1686 | Jan Adolf I 1649–1697 książę Saksonii-Weissenfels | Fryderyk Wilhelm III 1657–1672 książę Saksonii-Altenburg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jan Ernest I 1594–1626 książę Saksonii-Weimar | Fryderyk 1596–1622 | Wilhelm 1598–1662 książę Saksonii-Weimar | Eleonora Dorota Anhalt-Dessau 1602–1664 | Ernest I Pobożny 1601–1671 książę Saksonii-Gotha | Elżbieta Zofia 1619–1680 | Fryderyk Wilhelm 1603–1619 | Bernard 1604–1639 landgraf Turyngii | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Koburgowie | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jan Ernest II 1627–1683 książę Saksonii-Weimar | Krystyna Elżbieta ze Szlezwika-Holsztynu 1638–1679 | Adolf Wilhelm 1632–1668 książę Saksonii-Eisenach | Maria Elżbieta Brunszwicka 1638–1687 | Jan Jerzy I 1634–1686 książę Saksonii-Eisenach | Johannetta Sayn-Wittgenstein 1632–1701 | Bernard II 1638–1678 książę Saksonii-Jena | Maria Szarlotta de la Trémoille 1632–1682 | Dorota Maria 1641–1675 | Maurycy 1619–1681 książę Saksonii-Zeitz | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wilhelm Ernest 1662–1728 książę Saksonii-Weimar | Jan Ernest III 1664–1707 książę Saksonii-Weimar | Zofia Augusta Anhalt-Zerbst 1663–1694 | Wilhelm August 1668–1671 książę Saksonii-Eisenach | Jan Jerzy II 1665–1691 książę Saksonii-Eisenach | Zofia Szarlotta Wirtemberska 1671–1717 | Jan Wilhelm III 1666–1729 książę Saksonii-Eisenach | Amelia Nassau-Dietz 1655–1695 | Charlotta Maria 1669–1703 | Jan Wilhelm 1675–1690 książę Saksonii-Jena | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Eleonora Wilhelmina Anhalt-Köthen 1696–1726 | Ernest August I 1688–1748 książę Saksonii-Weimar i Saksonii-Eisenach | Zofia Szarlotta Hohenzollern 1713–1747 | Wilhelm Henryk 1691–1741 książę Saksonii-Eisenach | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ernest August II 1737–1758 wielki książę Saksonii-Weimar-Eisenach | Anna Amalia Brunszwicka 1739–1807 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karol August 1757–1828 wielki książę Saksonii-Weimar-Eisenach | Luiza Hessen-Darmstadt 1757–1830 | Fryderyk Ferdynand 1758–1793 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karol Fryderyk 1783–1853 wielki książę Saksonii-Weimar-Eisenach | Maria Romanowa 1786–1859 | Karol Bernard 1792–1862 | Ida Wettyn 1794–1852 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karol Aleksander 1818–1901 wielki książę Saksonii-Weimar-Eisenach | Zofia Holenderska 1824–1897 | Edward 1823–1902 | Augusta Katarzyna Gordon-Lennox 1827–1904 | Hermann 1825–1901 | Augusta Wirtemberska 1826–1898 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karol August 1844–1894 wielki książę Saksonii-Weimar-Eisenach | Paulina Augusta 1852–1904 | Wilhelm 1853–1924 | Gerta Isenburg-Büdingen 1863–1945 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wilhelm Ernest 1876–1923 wielki książę Saksonii-Weimar-Eisenach | Feodora Wettyn 1890–1972 | Hermann 1886–1964 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karol August 1912–1988 | Elżbieta Wangenheim-Winterstein 1912–2010 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Michał ur. 1946 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Książęta Saksonii-Gotha-Altenburg, Coburg, Meiningen, Römhild, Eisenberg, Hildburghausen
edytuj| Ernest I 1601–1671 książę Saksonii-Gotha | Elżbieta Zofia 1619–1680 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fryderyk I 1646–1691 książę Saksonii- Gotha-Altenburg | Magdalena Sybylla Wettyn 1648–1681 | Albert V 1648–1699 książę Saksonii-Coburg | Maria Elżbieta Brunszwicka 1638–1687 | Maria Jadwiga Hesse-Darmstadt 1647–1680 | Bernard I 1649–1706 książę Saksonii-Meiningen | Elżbieta Eleonora Brunszwicka 1658–1729 | Henryk 1650–1710 książę Saksonii-Römhild | Maria Elżbieta Hesse-Darmstadt 1656–1715 | Chrystian 1653–1707 książę Saksonii-Eisenberg | Krystyna Wettyn 1659–1679 | Ernest 1655–1715 książę Saksonii-Hildburghausen | Zofia Henrietta Waldeck 1662–1702 | Zofia Jadwiga Wettyn 1660–1686 | Jan Ernest IV 1658–1729 książę Saksonii- Coburg-Saalfeld | Szarlotta Joanna Waldeck-Pyrmont 1664–1699 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fryderyk II 1676–1732 książę Saksonii- Gotha-Altenburg | Magdalena Augusta Anhalt-Zerbst 1679–1740 | Ernest August 1677–1678 | Fryderyk Wilhelm 1679–1746 książę Saksonii-Meiningen | Antoni Ulryk 1687–1763 książę Saksonii-Meiningen | Szarlotta Amalia Hesse-Philippsthal 1730–1801 | Ernest Fryderyk I 1681–1724 książę Saksonii-Hildburghausen | Zofia Erbach-Erbach 1683–1742 | Józef Fryderyk 1702–1787 | Christian Ernst 1683–1745 książę Saksonii- Coburg-Saalfeld | Książęta Coburg-Saafeld i Gotha Królowie Wielkiej Brytanii i Belgów | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ernest Ludwik I 1672–1724 książę Saksonii-Meiningen. | Dorota Maria 1674–1713 | Ernest Fryderyk II 1707–1745 książę Saksonii-Hildburghausen | Karolina von Erbach-Fürstenau 1700–1758 | Ludwik Fryderyk 1710–1759 | Krystyna z Holsztynu- Sonderburg-Plön 1713–1778 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Fryderyk III 1699–1772 książę Saksonii- Gotha-Altenburg | Ludwika Dorota 1710–1767 | Jan August 1704–1767 | Jan Adolf 1721–1799 | Ernest Ludwik II 1709–1729 książę Saksonii-Meiningen | Karol Fryderyk 1712–1743 książę Saksonii-Meiningen | Ernest Fryderyk III 1727–1780 książę Saksonii-Hildburghausen | Ernestyna Augusta 1740–1786 | Eugeniusz 1730–1795 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ernest II 1745–1804 książę Saksonii- Gotha-Altenburg | Szarlotta 1751–1827 | Karol Wilhelm 1754–1782 książę Saksonii-Meiningen | Luiza Stolberg-Gedern 1764–1834 | Jerzy I 1761–1803 książę Saksonii-Meiningen | Luiza Eleonora Hohenlohe-Langenburg 1763–1837 | Fryderyk 1763–1834 książę Saksonii-Hildburghausen | Charlotta Mecklenburg-Strelitz 1769–1818 | Krystyna Zofia 1761–1790 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| August 1772–1822 książę Saksonii- Gotha-Altenburg | Ludwika Szarlotta z Meklemburgii-Schwerin 1779–1801 | Fryderyk IV 1774–1825 książę Saksonii- Gotha-Altenburg | Adelajda 1792–1849 | Wilhelm IV 1765–1837 król Wielkiej Brytanii i Hanoweru | Ida 1794–1852 | Karol Bernard 1792–1862 | Bernard II 1800–1882 książę Saksonii -Meiningen-Hildburghausen | Maria Fryderyka Hessen-Kassel 1804–1888 | Książęta Saksonii-Altenburg | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ludwika Dorota 1800–1831 | Ernest I 1784–1844 książę Saksonii -Coburg-Gotha | Jerzy II 1826–1914 książę Saksonii -Meiningen-Hildburghausen | Karolina Hohenzollern 1831–1855 | Augusta 1843–1919 | Maurycy 1829–1907 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bernard III 1851–1928 książę Saksonii -Meiningen-Hildburghausen | Charlotta Hohenzollern 1860–1919 | Maria Elżbieta 1853–1923 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Feodora 1890–1972 | Wilhelm Ernest 1876–1923 książę Saksonii- Weimaru-Eisenach | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Carowie Bułgarii, królowie Portugalii, książęta Saksonii-Coburg-Saalfeld i Gotha
edytuj| Zofia Jadwiga Wettyn 1660–1686 | Jan Ernest IV 1658–1729 książę Saksonii- Coburg-Saalfeld | Szarlotta Joanna Waldeck-Pyrmont 1664–1699 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Christian Ernst 1683–1745 książę Saksonii- Coburg-Saalfeld | Zofia Wilhelmina 1693–1727 | Fryderyk Antoni 1692–1744 książę Schwarzburg-Rudolstadt | Franciszek Jozjasz 1697–1764 książę Saksonii- Coburg-Saalfel | Anna Zofia 1700–1780 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ernest Fryderyk 1724–1800 książę Saksonii- Coburg-Saalfeld | Zofia Brunszwicka 1724–1802 | Charlotta Zofia 1731–1810 | Ludwik 1725–1778 książę Mecklenburgii- Schwerin | Fryderyka Karolina 1735–1791 | Karol 1736–1806 książę Brandenburgii- Ansbach | Fryderyk Jozjasz 1737–1815 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Franciszek 1750–1806 książę Saksonii- Coburg-Saalfeld | Augusta Reuss-Ebersdorf 1757–1831 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Antonina 1779–1824 | Aleksander Fryderyk 1771–1833 książę Wirtembergii | Julia 1781–1860 | Konstanty Romanow 1779–1831 | Ernest I 1784–1844 książę Saksonii- Coburg-Gotha | Ludwika 1800–1831 | Ferdynand 1785–1851 | Maria Antonina Koháry 1797–1862 | Wiktoria 1786–1861 | Edward August 1767–1820 książę Kentu | Leopold I 1790–1865 król Belgii | Ludwika Maria Orleańska 1812–1850 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ernest II 1818–1893 książę Saksonii- Coburg-Gotha | Aleksandra Badeńska 1820–1904 | Ferdynand II 1816–1885 król Portugalii | Maria II 1819–1853 królowa Portugalii | August 1818–1881 | Klementyna Orleańska 1817–1907 | Wiktoria 1819–1901 królowa Wielkiej Brytanii | Albert 1819–1861 | Królowie Belgów | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Piotr V 1837–1861 król Portugalii | Stefania 1837–1859 | Ludwik I 1838–1889 król Portugalii | Maria Pia Sabaudzka 1847–1911 | Jan 1840–1861 książę Beja | Maria Anna 1843–1884 | Jerzy I 1902–1904 król Saksonii | Antonia Maria 1845–1913 | Leopold 1835–1905 Hohenzollern-Singmaringen | Ferdynand I 1861–1948 car Bułgarii | Maria Ludwika Burbon-Parmeńska 1870–1899 | Królowie Wielkiej Brytanii | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Karol I 1863–1908 król Portugalii | Amelia Orleańska 1865–1951 | Alfons 1865–1920 książę Porto | Borys III 1894–1943 car Bułgarii | Joanna Sabaudzka 1907–2000 | Cyryl 1895–1945 | Eudoksja 1898–1985 | Nadeżda 1899–1958 | {{{AB}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ludwik Filip 1887–1908 książę Braganza | Manuel II 1889–1932 król Portugalii | Augusta 1890–1966 | Maria Ludwika ur. 1933 | Karol Leningen 1928–1990 | Symeon II ur. 1937 car Bułgarii | Margarita Gómez- Acebo y Cejuela ur. 1935 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kardam II 1962–2015 książę Tyrnowa | Mirian Ungria y Lopez | Cyryl ur. 1964 książę Presławia | Rosario Nadal y Fuster-Puigdorfila | Kubrat ur. 1965 książę Panagjuriszte | Carla Maria Royo- Villanova y Urrestarazu | Konstantyn-Asen ur. 1967 książę Widynia | Maria Garcia de Rasilla y Gorazar | Kalina ur. 1972 | Antonio Muñoz Valcarcela ur. 1958 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Borys ur. 1997 | Beltran ur. 1999 | Mafalda ur. 1994 | Olympia ur. 1995 | Tassilo ur. 2002 | Mirko ur. 1995 | Lucas ur. 1997 | Tirso ur. 2002 | Umberto ur. 1999 | Sofia ur. 1999 | Symeon Hassen Valcarcela ur. 2007 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Królowie Belgii
edytuj| Charlotta Hanowerska 1796–1817 księżna Walii | Leopold I 1790–1865 król Belgów | Ludwika Maria Orleańska 1812–1850 | Arcadia Claret zm. 1897 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| syn ur. i zm. 1817 | Ludwik Filip 1833–1834 | Maria Henrietta Hbsburg 1836–1902 | Leopold II 1835–1909 król Belgów | Blanche Delacroix 1883–1948 | Filip 1837–1905 hrabia Flandrii | Maria Luiza Hohenzollern-Sigmaringen 1845–1912 | Maria Charlotta 1840–1927 | Maksymilian I 1832–1867 cesarz Meksyku | Jerzy Fryderyk 1849–1904 baron von Eppinghoven | Artur Meyer 1852–1940 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Luiza 1858–1924 | Filip 1844–1921 książę Koháry | Leopold 1859–1869 książę Brabantu | Rudolf Habsburg 1858–1889 | Stefania 1864–1945 | Elemér Lónyay 1863–1946 | Klementyna 1872–1955 | Lucjan Durrieux 1906–1984 | Filip Durrieux 1907–1914 | Baldwin 1869–1891 | Henrietta 1870–1948 | Emmanuel 1872–1931książę Vendôme | Józefina 1870–1871 | Józefina 1872–1958 | Karol 1868–1919 książę Hohenzollern- Sigmaringen | Albert I 1875–1934 król Belgów | Elżbieta Wittelsbach 1876–1965 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Astryda Bernadotte 1905–1935 | Leopold III 1901–1983 król Belgów | Lilian Baels 1916–2002 księżna de Réthy | Karol 1903–1983 hrabia Flandrii | Jacqueline Peyrebrune ur. 1921 | Maria Józefa 1906–2001 | Humbert II 1904–1983 król Włoch | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Jan ur. 1921 | Józefina Szarlotta 1927–2005 | Fabiola de Mora y Aragón 1928–2014 | Baldwin I 1930–1993 król Belgów | Paola Ruffo di Calabria ur. 1937 | Albert II ur. 1934 król Belgów | Aleksander 1942–2009 | Léa Wohlman ur. 1951 | Paul Drucker 1938–2008 | Maria Krystyna ur. 1951 | Jean-Paul Gourgues ur. 1941 | Maria Esmeralda ur. 1956 | Salvador Moncada ur. 1944 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Filip I ur. 1960 | Matylda d’Udekem d’Acoz ur. 1973 | Astrid ur. 1962 | Wawrzyniec Habsburg-Este ur. 1955 | Wawrzyniec ur. 1963 | Claire Coombs ur. 1974 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elżbieta ur. 2001 księżna Brabancji | Gabriel ur. 2003 | Emmanuel ur. 2005 | Eleonora ur. 2008 | Amadeusz ur. 1986 | Maria Laura ur. 1988 | Joachim ur. 1991 | Luiza ur. 1995 | Letycja ur. 2003 | Ludwika ur. 2004 | Mikołaj ur. 2005 | Emeryk ur. 2005 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Królowie Wielkiej Brytanii
edytuj| Wiktoria 1819–1901 królowa Wielkiej Brytanii | Albert 1819–1861 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wiktoria 1840–1901 | Fryderyk III 1831–1888 cesarz Niemiec | Edward VII 1841–1910 król Wielkiej Brytanii | Aleksandra Duńska 1844–1925 | Alicja 1843–1878 | Ludwik IV Heski 1837–1892 wielki książę Hesji | Alfred 1844–1900 książę Saksonii -Coburg-Gotha | Maria Romanowa 1853–1920 | Helena 1846–1923 | Chrystian 1831–1917 książę Szlezwika-Holsztynu | Ludwika 1848–1939 | John Campbell 1845–1914 książę Argyll | Artur 1850–1942 książę Connaught | Luiza Hohenzollern 1860–1917 | Leopold 1853–1884 książę Albany | Helena Waldeck-Pyrmont 1861–1922 | Beatrycze 1857–1944 | Henryk Battenberg 1858–1896 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Albert 1864–1892 książę Clarence | Maria Teck 1867–1953 | Jerzy V 1865–1936 król Wielkiej Brytanii | Maud 1869–1938 | Haakon VII 1872–1957 król Norwegii | Wiktoria 1868–1935 | Maria 1875–1938 | Ferdynand I 1865–1927 król Rumunii | Wiktoria Melita 1876–1936 | Cyryl Romanow 1876–1938 | Beatrycze 1884–1966 | Alfons 1886–1975 książę Galliera | Małgorzata 1882–1920 | Gustaw VI Adolf 1882–1973 król Szwecji | Artur 1883–1938 książę Connaught | Karol Edward 1884–1954 książę Saksonii -Coburg-Gotha | Wiktoria Adelajda ze Szlezwika-Holsztynu 1885–1970 | Alicja 1883–1981 | Aleksander 1874–1957 hrabia Athlone | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Edward VIII 1894–1972 król Wielkiej Brytanii | Wallis Simpson 1896–1986 | Jerzy VI 1895–1952 król Wielkiej Brytanii | Elżbieta Bowes-Lyon 1900–2002 | Maria 1897–1965 | Henryk Lascelles 1882–1947 hrabia Harewood | Henryk 1900–1974 książę Gloucester | Alicja Montagu-Douglas-Scott 1901–2004 | Jerzy 1902–1942 książę Kentu | Marina Grecka 1906–1968 | Jan 1905–1919 | Sybilla 1908–1972 | Gustaw 1906–1947 książę Västerbotten | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elżbieta II 1926–2022 królowa Wielkiej Brytanii | Filip 1921–2021 książę Edynburga | Małgorzata 1930–2002 | Antoni Armstrong-Jones 1930–2017 hrabia Snowdon | William 1941–1972 | Ryszard ur. 1944 książę Gloucester | Birgitte van Deurs ur. 1947 | Edward ur. 1935 książę Kentu | Katharine Worsley ur. 1933 | Aleksandra ur. 1936 | Angus Ogilvy 1928–2004 | Michał ur. 1942 | Marie Christine von Reibnitz ur. 1945 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Aleksander ur. 1974 hrabia Ulsteru | Claire Booth ur. 1977 | Davina ur. 1977 | Garry Lewis ur. 1970 | Róża ur. 1980 | Jerzy ur. 1962 hrabia St Andrews | Sylwana Tomaselli ur. 1957 | Helena ur. 1964 | Timothy Taylor ur. 1963 | Mikołaj ur. 1970 | Paola Doimi de Lupis de Frankopan ur. 1969 | Fryderyk ur. 1979 | Sophie Winkleman | Gabriela ur. 1981 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Xan ur. 2007 lord Culloden | Cosima ur. 2010 | Edward ur. 1988 lord Downpatrick | Marina ur. 1992 | Amelia ur. 1995 | Albert ur. 2007 | Leopold ur. 2009 | Ludwik ur. 2014 | Maud ur. 2013 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Encyklopedia szkolna. Historia, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1993, s. 662.
- ↑ House of Windsor (Apr 9, 1952), [w:] Royal Styles and Titles of Great Britain: Documents, heraldica.org, 9 kwietnia 1952 [dostęp 2022-09-19].
- ↑ House of Windsor (Feb 8, 1960), [w:] Royal Styles and Titles of Great Britain: Documents, heraldica.org, 8 lutego 1960 [dostęp 2022-09-19].
- ↑ D. A. Willis, The Descendants of King George I of Great Britain, Baltimore: Clearfield Company, 2002, s. 457–458.
Wybrana literatura
edytuj- Jacek Staszewski, August II Mocny, Ossolineum, Wrocław–Warszawa–Kraków 1998, ISBN 83-04-04387-4.
- Jacek Staszewski, August III Sas, wyd. 2 uzup., Ossolineum, Wrocław 2010, ISBN 978-83-04-05034-1.
- Jacek Staszewski, Wettynowie, w: Dynastie Europy, red. A. Mączak, wyd. 3 zm., Ossolineum, Wrocław 2009, ISBN 978-83-04-04853-9.
- Jacek Staszewski, Wettynowie, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn 2005, ISBN 83-87643-24-6.
- Encyklopedia Szkolna. Historia, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1993, ISBN 83-02-04927-1, s. 662.
Linki zewnętrzne
edytuj- Genealogia dynastii w: M.Marek Genealogy.Eu