Wiewiórolotkowate

Wiewiórolotkowate
	Anomaluridae
	P. Gervais, 1849
	; Przedstawiciel rodziny – wiewiórolotka srebrzysta (Anomalurus beecrofti)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	wiewiórolotkowe
Rodzina	wiewiórolotkowate
	Typ nomenklatoryczny
	Anomalurus Waterhouse, 1842
Synonimy
	Anomaluri Waterhouse, 1842; Anomalurina P. Gervais, 1849; Anomaluri: Brandt, 1855; Anomalurini: Lilljeborg, 1866; Anomaluroidea: Gill, 1872; Anomaluridae: Gill, 1872; Anomalurinae: Alston, 1875; Anomalurini: Winge, 1887; Idiuridae G.S. Miller & Gidley, 1918; Idiurinae: G.S. Miller & Gidley, 1918; Anomaluroidae: Ellerman, 1940;
Rodzaje
	5 rodzajów (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	5 rodzajów (w tym 3 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiewiórolotkowate^[10], wiewiórolotki^[11] (Anomaluridae) – rodzina ssaków z infrarzędu wiewiórolotkowych (Anomaluromorphi) w obrębie rzędu gryzoni (Rodentia).

Zasięg występowania

Są latającymi ssakami występującymi w lasach tropikalnych i subtropikalnych zachodniej i centralnej Afryki^[12]^[13].

Charakterystyka

Wiewiórolotki są ssakami nocnymi. Śpią w dziuplach nawet 35 metrów nad ziemią. Wyglądem przypominają wiewiórki, mają mniej puszysty ogon z szeregiem łusek na spodniej stronie u jego nasady. Łuski te pomagają zwierzęciu wspinać się po korze drzew, tak jak alpinistyczne raki. Przenoszenie się z drzewa na drzewo lotem ślizgowym umożliwiają fałdy skórne po bokach ciała, pomiędzy kończynami. Fałdy te u wiewiórolotek sięgają do stawów łokciowych, a nie do nadgarstków, jak ma to miejsce u wiewiórek latających. Gryzonie te mogą również biegać po gałęziach. Niewiele wiadomo o biologii wiewiórolotek, ale wydaje się, że żyją one pojedynczo lub w parach, choć najmniejsi przedstawiciele rodzaju karłolotka (o wadze ok. 20 gramów) żyją w koloniach liczących nawet do 100 osobników^[14]. Wiewiórolotki zjadają owoce, nasiona, liście, orzechy i inne części roślin. W skład ich diety wchodzą również owady. W ciągu nocy mogą pokonywać w poszukiwaniu pokarmu kilka kilometrów a na dzień powracają do swoich kryjówek. Samice prawdopodobnie rodzą jedno do trzech młodych i mają dwa mioty w ciągu roku. Młode, co jest niezwykłe, rodzą się owłosione, widzą od urodzenia, są stosunkowo duże i dość aktywne.

Systematyka

Do rodziny należą następujące występujące współcześnie rodzaje^[15]^[12]^[10]:

Anomalurus Waterhouse – wiewiórolotka
Idiurus Matschie, 1894 – karłolotka

Opisano również rodzaje wymarłe^[16]^[17]:

Argouburus Marivaux, Adnet, Benammi, Tabuce & Benammi, 2017 – jedynym przedstawicielem był Argouburus minutus Marivaux, Adnet, Benammi, Tabuce & Benammi, 2017
Paranomalurus Lavocat, 1973^[18]
Shazurus Sallam, Seiffert & Simons, 2010 – jedynym przedstawicielem był Shazurus minutus Sallam, Seiffert & Simons, 2010

Zobacz też

Uwagi

↑ Pisownia oryginalna.
↑ Typ nomenklatoryczny: Idiurus Matschie, 1894.

Przypisy

↑ ^a ^b P. Gervais: Dictionnaire universel d’histoire naturelle: résumant et complétant tous les faits présentés par les encyclopédies, les anciens dictionnaires scientifiques, les Oeuvres complètes de Buffon, et les meilleurs traités spéciaux sur les diverses branches des sciences nautrelles; donnant la description des etres et des divers phénomènes de la nature, l’étymologie et la définition des noms scientifiques, et les principales applications des corps organiques et inorganiques à l’agriculture, à la médecine, aux arts industriels, etc. T. 11. Paris: MM. Renard, 1848, s. 203. (fr.).
↑ G.R. Waterhouse. Descriptions of New Species of Quadrupeds collected by Mr. Fraser at Fernando Po. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 10, s. 127, 1842. (ang.).
↑ J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6^e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 298, 1855. (niem.).
↑ W. Lilljeborg: Systematisk öfversigt af de gnagande däggdjuren, glires. Uppsala: Kongl. Akad. boktryckeriet, 1866, s. 40. (szw.).
↑ ^a ^b T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 21, 1872. (ang.).
↑ E.R. Alston. On Anomalurus, its structure and position. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1875, s. 95, 1875. (ang.).
↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilian. Med Udsigt over Gnavernes indbyrdes Slægtskab. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1887, s. 108. (duń.).
↑ ^a ^b G.S. Miller & J.W. Gidley. Synopsis of the supergenerie groups of rodents. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 8, s. 442, 1918. (ang.).
↑ J.R. Ellerman: The families and genera of living rodents. Cz. 1: Family Muridae. London: British Museum, 1941, s. 535. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 284–285. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Zygmunt Kraczkiewicz: Ssaki. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 314. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Anomaluridae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-28].
↑ M.J. Delany: Gryzonie (w:) Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 218. ISBN 83-85152-34-2.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-29]. (ang.).
↑ L. Marivaux, S. Adnet, M. Benammi, R. Tabuce & M. Benammi. Anomaluroid rodents from the earliest Oligocene of Dakhla, Morocco, reveal the long-lived and morphologically conservative pattern of the Anomaluridae and Nonanomaluridae during the Tertiary in Africa. „Journal of Systematic Palaeontology”. 15 (7), s. 550, 2016. DOI: 10.1080/14772019.2016.1206977. (ang.).
↑ H.M. Sallam, E.R. Seiffert & E.L. Simons. A highly derived anomalurid rodent (Mammalia) from the earliest Late Eocene of Egypt. „Palaeontology”. 53 (4), s. 804, 2010. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2010.00962.x. (ang.).
↑ R. Lavocat. Les rongeurs du Miocène d’Afrique Orientale. Miocène inférieur. „Memoires et Travaux de l’Institut de Montpellier de l’Ecole Pratique des Hautes Etudes”. 1, s. 173, 1973. (fr.).

[3] Pisownia oryginalna.

[9] Typ nomenklatoryczny: Idiurus Matschie, 1894.

[ger-1] P. Gervais: Dictionnaire universel d’histoire naturelle: résumant et complétant tous les faits présentés par les encyclopédies, les anciens dictionnaires scientifiques, les Oeuvres complètes de Buffon, et les meilleurs traités spéciaux sur les diverses branches des sciences nautrelles; donnant la description des etres et des divers phénomènes de la nature, l’étymologie et la définition des noms scientifiques, et les principales applications des corps organiques et inorganiques à l’agriculture, à la médecine, aux arts industriels, etc. T. 11. Paris: MM. Renard, 1848, s. 203. (fr.).

[wat-2] G.R. Waterhouse. Descriptions of New Species of Quadrupeds collected by Mr. Fraser at Fernando Po. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 10, s. 127, 1842. (ang.).

[bra-4] J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6^e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 298, 1855. (niem.).

[lil-5] W. Lilljeborg: Systematisk öfversigt af de gnagande däggdjuren, glires. Uppsala: Kongl. Akad. boktryckeriet, 1866, s. 40. (szw.).

[gill-6] T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 21, 1872. (ang.).

[als-7] E.R. Alston. On Anomalurus, its structure and position. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1875, s. 95, 1875. (ang.).

[win-8] H. Winge: Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilian. Med Udsigt over Gnavernes indbyrdes Slægtskab. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1887, s. 108. (duń.).

[Miller&Gidley-10] G.S. Miller & J.W. Gidley. Synopsis of the supergenerie groups of rodents. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 8, s. 442, 1918. (ang.).

[ell-11] J.R. Ellerman: The families and genera of living rodents. Cz. 1: Family Muridae. London: British Museum, 1941, s. 535. (ang.).

[Cichocki&inni-12] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 284–285. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[kracz-13] Zygmunt Kraczkiewicz: Ssaki. Wrocław: Polskie Towarzystwo Zoologiczne - Komisja Nazewnictwa Zwierząt Kręgowych, 1968, s. 81, seria: Polskie nazewnictwo zoologiczne.

[Burgin&inni-14] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 314. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-15] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Family Anomaluridae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-02-28].

[16] M.J. Delany: Gryzonie (w:) Encyklopedia. Zwierzęta. Warszawa: Elipsa, 1999, s. 218. ISBN 83-85152-34-2.

[mdd-17] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-29]. (ang.).

[mar&inni-18] L. Marivaux, S. Adnet, M. Benammi, R. Tabuce & M. Benammi. Anomaluroid rodents from the earliest Oligocene of Dakhla, Morocco, reveal the long-lived and morphologically conservative pattern of the Anomaluridae and Nonanomaluridae during the Tertiary in Africa. „Journal of Systematic Palaeontology”. 15 (7), s. 550, 2016. DOI: 10.1080/14772019.2016.1206977. (ang.).

[sal&inni-19] H.M. Sallam, E.R. Seiffert & E.L. Simons. A highly derived anomalurid rodent (Mammalia) from the earliest Late Eocene of Egypt. „Palaeontology”. 53 (4), s. 804, 2010. DOI: 10.1111/j.1475-4983.2010.00962.x. (ang.).

[lav-20] R. Lavocat. Les rongeurs du Miocène d’Afrique Orientale. Miocène inférieur. „Memoires et Travaux de l’Institut de Montpellier de l’Ecole Pratique des Hautes Etudes”. 1, s. 173, 1973. (fr.).

[10]

[11]

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[b]

[8]

[9]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]