Pierwszy okres funkcjonowania patriarchatu

edytuj
Pełny tytuł Portret Hierarcha Okres pełnienia urzędu Uwagi
od do
Nikodem (Skrebnicki) 1 września 1742 2 lutego 1745
 
Teodozjusz (Jankowski) 10 marca 1745 22 kwietnia 1750
 
Sylwester (Kulabka) 25 kwietnia 1750 17 kwietnia 1761
 
Efrem (Chwostow) luty 1612 26 grudnia 1613 Metropolita kazański, locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego[1].
Jonasz (Archangielski) 26 grudnia 1613 24 czerwca 1619 Metropolita sarski i podoński, locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego. Pełnił obowiązki do powrotu metropolity Filareta (Romanowa), który jako ojciec cara Michała I miał objąć urząd patriarchy[1].
 
Filaret (Romanow) 24 czerwca 1619 1 października 1633 Wybrany na urząd przez sobór biskupów zgodnie z życzeniem cara Michała I[2]. Wcześniej, w 1608, przebywając w obozie Dymitra Samozwańca II, niekanonicznie tytułował się patriarchą, w opozycji do legalnego zwierzchnika Kościoła - Hermogena[3].
 
Joazaf styczeń 1634 28 listopada 1640 Wybrany na urząd przez cara, z grona trzech wskazanych przez sobór kandydatów. Jego wybór był formalnością, gdyż już wcześniej jako na swojego następcę wskazywał na niego zmarły patriarcha Filaret[4].
 
Józef (Djakow) 27 marca 1642 15 kwietnia 1652 Wybrany na urząd drogą losowania, z sześciu kandydatów wskazanych przez cara z grona uczestników uświęconego soboru[5].
 
Nikon (Minin) 25 lipca 1652 12 grudnia 1666 Najprawdopodobniej wybrany na urząd przez sobór biskupów, z poparciem cara[6]. W 1658, skonfliktowany z carem, ogłosił rezygnację z urzędu patriarchy i wycofał się do monasteru Nowe Jeruzalem. Decyzji tej nie potwierdził Sobór Lokalny ani Sobór Biskupów, toteż Nikon tytularnie pozostawał patriarchą, chociaż nie sprawował związanych z tym urzędem obowiązków, które pełnił w zastępstwie metropolita rostowski Jonasz[7]. W 1664 wrócił do Moskwy i zamierzał podjąć ich wykonywanie na nowo. Car Aleksy I był już jednak zdecydowanie mu przeciwny i nie dopuścił do tego, doprowadzając do zwołania w 1666 soboru z udziałem zwierzchników starożytnych patriarchów prawosławnych, który oficjalnie pozbawił Nikona wszystkich godności kościelnych[8]. W 1682 Nikon został pośmiertnie zrehabilitowany[9].
 
Joazaf 31 stycznia 1667 17 lutego 1672 Wybrany na urząd przez sobór moskiewski, który pozbawił wszystkich godności kościelnych jego poprzednika Nikona[10].
 
Pitirim 7 lipca 1672 19 kwietnia 1673 Wybrany na urząd przez uświęcony sobór[11]
 
Joachim (Sawiołow) 26 lipca 1674 17 marca 1690 Wybrany przez uświęcony sobór[1].
 
Adrian 24 sierpnia 1690 16 października 1700 Wybrany przez sobór biskupów[12].
 
Stefan (Jaworski) 16 grudnia 1701 1722 Metropolita riazański, locum tenens Patriarchatu Moskiewskiego, następnie przewodniczący Świątobliwego Synodu Rządzącego[13].
  1. a b c D. Połozniew: Russkaja Prawosławnaja Cerkow w XVII wiekie. W: Prawosławnaja Encikłopiedija. T. RPC. Moskwa: Cerkowno-Naucznyj Centr "Prawosławnaja Encikłopiedija", 2000, s. 92-93. ISBN 5-89572-005-6.
  2. A. Andrusiewicz: Dzieje wielkiej smuty. Katowice: Śląsk, 1999, s. 367. ISBN 83-7164-070-6.
  3. A. Andrusiewicz: Carowie i cesarze Rosji. Warszawa: 2001, s. 106-107. ISBN 83-7311-126-3.
  4. A. Andrusiewicz: Carowie i cesarze Rosji. Warszawa: 2001, s. 122-125. ISBN 83-7311-126-3.
  5. Pietruszko W.: Russkaja Cerkow w patriarszestwo Josifa. Czast' 1. pravoslavie.ru. [dostęp 2012-02-01]. (ros.).
  6. Sergiej Łobaczew: Patriarch Nikon. Petersburg: Isskustwo SPB, 2003, s. 105-107. ISBN 5-210-01561-0.
  7. hieromnich Tichon (Polanski): Putieszestwije w istoriju russkich monastyriej. Moskwa: Russkoje Słowo, 2002, s. 229-231. ISBN 5-94853-009-4.
  8. Sergiej Łobaczew: Patriarch Nikon. Petersburg: Isskustwo SPB, 2003, s. 224-226. ISBN 5-210-01561-0.
  9. Sergiej Łobaczew: Patriarch Nikon. Petersburg: Isskustwo SPB, 2003, s. 265-266. ISBN 5-210-01561-0.
  10. Sergiej Łobaczew: Patriarch Nikon. Petersburg: Isskustwo SPB, 2003, s. 224-226. ISBN 5-210-01561-0.
  11. Pascal P.: Avvakum et les débuts du raskol. Paris-The Hague: Mouton & Co, 1963, s. 458.
  12. Heller M.: Historia Imperium Rosyjskiego. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 310. ISBN 978-83-05-13522-1.
  13. Стефан (Яворский)
  NODES
chat 4