Wilhelm Windelband
Wilhelm Windelband (ur. 11 maja 1848 w Poczdamie, zm. 22 października 1915 w Heidelbergu) – filozof niemiecki, przedstawiciel neokantyzmu i założyciel tak zwanej szkoły badeńskiej[1].
Życiorys
edytujWindelband był synem pruskiego urzędnika[2]. Studiował medycynę i nauki przyrodnicze, historię i filozofię w Jenie, Berlinie i w Getyndze. Doktoryzował się pod kierunkiem Hermanna Lotzego w 1870 na podstawie pracy pod tytułem Die Lehren vom Zufall. W 1870 roku zgłosił się na ochotnika do wojska i wyruszył na wojnę francusko-niemiecką. Habilitował się w 1873 roku zaraz po powrocie z wojska na podstawie pracy Über die Gewißheit der Erkenntnis. W 1876 roku został powołany na Uniwersytet w Zurychu. W 1877 roku przeniósł się na Uniwersytet Ludwika-Alberta we Fryburgu. W 1882 został następcą Ottona Liebermanna na Uniwersytecie w Strasburgu. W 1903 roku przeniósł się na Uniwersytet Karla-Ruprechta w Heidelbergu, gdzie pracował do śmierci.
Poglądy
edytujWindelband starał się przede wszystkim odgraniczyć nauki przyrodnicze od nauk humanistycznych (nauki o kulturze). Nauki przyrodnicze postępują „nomotetycznie”, tzn. opisują przedmiot za pomocą ogólnych praw. Nauki o kulturze mają natomiast do czynienia z jednorazowym, indywidualnym i jednostkowym przedmiotem, dlatego postępują zgodnie z metodą „idiograficzną”.
Windelband polemizuje z pragmatyczną koncepcją prawdy[3]. Definicja utożsamiająca prawdę z jej użytecznością jest jego zdaniem jednocześnie zbyt szeroka i za wąska. Fałsz może być bardzo użyteczny i skuteczny a prawda bardzo bezużyteczna i nieefektywna. Windelband opowiada się za absolutną wartością prawdy.
Dzieła wybrane
edytuj- Präludien (1884)
- Lehrbuch der Geschichte der Philosophie (1892)
- Geschichte und Naturwissenschaft (Straßburger Rektoratsrede 1894)
- Platon (1900)[4]
- Erneuerung des Hegelianismus (Heidelberger Akademie-Vortrag, 1910)
- Die Prinzipien der Logik (1912)
Znaczenie
edytujPoza metodologią nauk Windelband wyróżnił się również jako historyk filozofii. Jego „Lehrbuch der Geschichte der Philosophie” miał wiele wydań i był kontynuowany przez Hansa Heimsoetha po śmierci Windelbanda. Jego najwybitniejszym uczniem był Heinrich Rickert.
Przypisy
edytuj- ↑ Noras i inni, Neokantyzm badeński i marburski: Antologia tekstów, Katowice: Wyd. Uniwersytetu Sląskiego, 2011, s. 19–20, ISBN 978-83-226-1981-0, OCLC 781428687 [dostęp 2018-08-09] .
- ↑ Andrzej J. Noras , Historia neokantyzmu, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2012, s. 462–478, ISBN 978-83-226-2081-6, OCLC 827703767 [dostęp 2018-08-09] .
- ↑ Tomasz Kubalica: Prymat rozumu praktycznego w logice: Teoria prawdy neokantowskiej szkoły badeńskiej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2009, s. 47. ISBN 978-83-226-1889-9. OCLC 634330772. [dostęp 2019-04-26].
- ↑ Wilhelm Windelband , Platon, Warszawa 1902 .
Linki zewnętrzne
edytuj- Katherina Kinzel , Wilhelm Windelband, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 13 czerwca 2024, ISSN 1095-5054 [dostęp 2024-06-15] (ang.).
- ISNI: 0000000121180184
- VIAF: 2564503
- LCCN: n86828049
- GND: 118633635
- NDL: 00518905
- BnF: 124386935
- SUDOC: 03352842X
- SBN: CFIV019220
- NLA: 36586847
- NKC: jn20010316249
- BNE: XX1495716
- NTA: 073809608
- BIBSYS: 90263492
- CiNii: DA00999406
- Open Library: OL181841A
- PLWABN: 9810651403705606
- NUKAT: n98024877
- J9U: 987007299241805171
- PTBNP: 91237
- CANTIC: a10478255
- LNB: 000006938
- NSK: 000112330
- CONOR: 58547043
- BNC: 000242352
- ΕΒΕ: 86033
- KRNLK: KAC199630294
- LIH: LNB:V*114196;=BI