Wilkowskie
Wilkowskie – jezioro w województwie lubuskim, w powiecie świebodzińskim, w gminie Świebodzin, na Pojezierzu Łagowskim, w pobliżu Świebodzina[3].
 Jezioro widziane z powietrza od wschodu | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Region | |
| Wysokość lustra |
78,5[1] m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
130,0–130,5 ha[1] |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
| Długość linii brzegowej |
5025 m[2] |
| Objętość |
11701,8 tys. m³[1] |
| Hydrologia | |
| Klasa jakości wody |
III (2020) |
| Rzeki wypływające |
Borowianka |
Położenie na mapie gminy Świebodzin  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu świebodzińskiego  | |
 52°14′51″N 15°27′59″E/52,247500 15,466389
| |
Hydronimia
edytujDo 1945 roku jezioro nazywane było Wilkauer See[4]. 3 listopada 1950 roku wprowadzono nazwę Wilkowskie[5]. Obecnie państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę główną jeziora podaje Wilkowskie, jednocześnie wymienia nazwy oboczne: Jezioro Wilkowskie oraz Wilkowo[6]. Według spisu opracowanego przez Komisję Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych (KNMiOF) nazwa tego jeziora to Jezioro Wilkowskie[7].
Morfometria
edytujWedług danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 130,5 ha. Średnia głębokość zbiornika wodnego to 8,9 m, a maksymalna – 23,7 m. Lustro wody znajduje się na wysokości 78,5 m n.p.m. Objętość jeziora wynosi 11701,8 tys. m³[2]. Natomiast A. Choiński określił poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000 wielkość jeziora na 130,0 ha[1]. Maksymalna długość jeziora to 1700 m, a szerokość 1040 m. Długość linii brzegowej wynosi 5025 m[2].
Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski jezioro leży na terenie zlewni szóstego poziomu Zlewnia jez. Wilkowskiego[8]. Identyfikator MPHP to 158323[8].
Zagospodarowanie
edytujW systemie gospodarki wodnej jezioro tworzy jednolitą część wód o kodzie PLLW10039[8]. Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu. Utworzył on obwód rybacki, który obejmuje między innymi wody jeziora Wilkowskiego oraz rzeki Borowianka (Obwód rybacki jeziora Wilkowskie na rzece Borowianka nr 1)[9]. Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi państwowe Gospodarstwo Rybackie w Zbąszyniu[10].
Jezioro pełni również funkcje rekreacyjne, od 2018 roku na jeziorze funkcjonuje kąpielisko wyznaczone z zasadami dyrektywy kąpieliskowej – Kąpielisko Miejskie nad jeziorem Wilkowskim. W 2022 roku jego jakość wód oceniono jako doskonałą[11].
Czystość wód i ochrona środowiska
edytujPodczas badań w latach 1993, 1999, 2004 stan wód jeziora sklasyfikowano według ówczesnych kryteriów w II klasie czystości[12][13]. W 1993 roku jako jedno z zagrożeń dla jeziora wymieniono nieoczyszczone ścieki ze zlokalizowanej w Wilkowie gorzelni. W późniejszych latach gorzelnia została zlikwidowana[13][12].
W wyniku badań przeprowadzonych w 2014 roku jezioro Wilkowskie zostało zakwalifikowane do jezior o bardzo dobrym stanie ekologicznym, co odpowiada I klasie czystości[14]. Badania z 2020 roku zaliczyły wody jeziora do III klasy jakości, mimo to przeźroczystość wód wynosiła aż 4,5 metra[15]. Podczas badań stwierdzono przekroczenie dopuszczalnego stężenia ołowiu oraz benzo[a]pirenu[15].
Jezioro Wilkowskie charakteryzuje się I kategorią odporności na wpływ zanieczyszczeń antropogenicznych[12].
Jezioro znajduje się na obszarze chronionego krajobrazu o nazwie Rynna Paklicy i Ołoboku[16]. Głównym założeniem ochronnym tej strefy jest ochrona naturalnego korytarza ekologicznego wzdłuż wspomnianej rynny polodowcowej[17]. Jezioro Wilkowskie jest objęte strefą ciszy[18].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 550. ISBN 83-232-1732-7.
- ↑ a b c d e Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. I, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1996, s. 20-21, ISBN 83-86001-29-1.
- ↑ Andrzej Richling i inni, Regionalna geografia fizyczna Polski : praca zbiorowa, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 2021, s. 125-126, ISBN 978-83-7986-381-5, OCLC 1288191487 [dostęp 2023-03-09].
- ↑ Muhlbock, Meßtischblatt nr. 3758, 1:25 000, 1938
- ↑ Zarządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 3 listopada 1950 r. w sprawie przywrócenia i ustalenia urzędowych nazw miejscowości i obiektów fizjograficznych (M.P. z 1950 r. nr 134, poz. 1720, s. 1072).
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 148149
- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 380, ISBN 83-239-9607-5.
- ↑ a b c Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2023-03-26].
- ↑ Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, Ujednolicony wykaz obwodów rybackich 2022 [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-03-20].
- ↑ Wody GR Zbąszyń w okolicach Świebodzina, Gospodarstwo Rybackie Zbąszyń Sp. z o.o. [dostęp 2022-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2022-03-30].
- ↑ Główny Inspektorat Sanitarny, Kąpielisko Miejskie nad jeziorem Wilkowskim [online], Serwis Kąpieliskowy [dostęp 2023-03-26] (pol.).
- ↑ a b c Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Jezioro Wilkowskie – Komunikat o jakości wód w 2004 roku [online], zgora.pios.gov.pl, 26 marca 2023 [dostęp 2023-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-26].
- ↑ a b Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Zielonej Górze, Jezioro Wilkowskie – wyniki badań jakości wód 1993 [online], zgora.pios.gov.pl [dostęp 2023-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2023-03-26].
- ↑ Ocena jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych i jeziornych w województwie lubuskim za lata 2011-2016 [online], www.zgora.pios.gov.pl [dostęp 2022-04-04].
- ↑ a b Ocena stanu jednolitych części wód jezior w latach 2016–2021 na podstawie monitoringu – tabela [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska [dostęp 2023-02-09].
- ↑ Rozporządzenie Nr 14 Wojewody Lubuskiego z dnia 24 lipca 2003 r. w sprawie określenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie województwa lubuskiego [online].
- ↑ Projekt uchwały Sejmiku Województwa... – Rynna Paklicy i Ołoboku – Gmina Lubrza [online], bip.lubrza.pl, s. 54 [dostęp 2023-03-26] [zarchiwizowane z adresu 2022-04-06].
- ↑ Powiat Świebodzin”, Uchwała NR X/91/2019 Rady Powiatu Świebodzińskiego z dnia 24 października 2019 r. w sprawie wprowadzenia zakazu używania jednostek pływających z silnikami spalinowymi na niektórych akwenach wodnych Powiatu Świebodzińskiego [online], 24 października 2019.