Wincenty Stroka
Wincenty Aleksander Ambroży Stroka, pseudonimy: W.S.; W.Str.; Wi.St; Win.Str.; Winc. Stroka; Wincenty Srokacz; Stroka Vincenz; von V.Stroka; Almeristo Peliaco (ur. 8 grudnia 1837 we Frydrychowicach, zm. 1 lutego 1928 w Pleszewie) – polski poeta doby romantyzmu i Młodej Polski[1], filozof, publicysta, poliglota, tłumacz[2] i profesor gimnazjalny zawodowo związany z Krakowem, członek rzeczywisty Pontificia Accademia degli Arcadi[3].
| |
| Imię i nazwisko |
Wincenty Aleksander Ambroży Stroka |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
Polski poeta i dramaturg, dr Kazimierz Lubecki (ur. 1880, zm. 1939) nazwał Wincentego Strokę ostatnim wielkim literatem pokolenia twórców epoki romantyzmu[4].
Biegle posługiwał się wieloma językami: m.in. klasyczną łaciną, greckim, francuskim, niemieckim, włoskim, hiszpańskim[5].
Życiorys
edytujMłodość i edukacja
edytujUrodził się we wsi Frydrychowice koło Wadowic jako syn Wincentego (zarządcy dworskich dóbr ziemskich) i Marianny z domu Słomka[6]. Następnie wraz z rodzicami zamieszkał w majątku Choynowskich w Bączalu Górnym koło Jasła, gdzie w 1839 przyszedł na świat jego młodszy brat Henryk – powstaniec styczniowy, profesor gimnazjalny, poeta i metodyk. Najpewniej ukończył szkołę ludową w sąsiednim Bączalu Dolnym, po czym w latach 1850–1857 kontynuował naukę w Gimnazjum i Liceum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu[3]. Następnie, w latach 1858–1861, studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim, a także kontynuował studia na Wydziale Filozoficznym tegoż Uniwersytetu[7].
Praca dydaktyczno-wychowawcza
edytujKarierę dydaktyczną rozpoczął w 1866 roku jako zastępca nauczyciela w Gimnazjum w Drohobyczu, po czym w latach 1868–1874 uczył w C.K. Gimnazjum im. Franciszka Józefa we Lwowie[8]. Od 1874 do 1880 uczył w gimnazjum w Kołomyi. Od 1876 był prezesem, a od 1878 członkiem Wydziału Kołomyjskiego Oddziału Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie.
W latach 1880–1896 uczył języków: polskiego, niemieckiego i łaciny jako profesor VII rangi w Kolegium Nowodworskim św. Anny w Krakowie[9], był także zawiadowcą czytelni dla młodzieży gimnazjum niższego. W latach 1894–1901 uczył języka polskiego i propedeutyki filozofii w III Gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego w Krakowie[10]. Będąc emerytowanym profesorem gimnazjalnym pracował jako urzędnik w Kasie Oszczędności Miasta Krakowa[3].
Działalność poetycka i literacka
edytujWincenty Stroka tworzył przez niemal 70 lat, od 1858 do swojej śmierci w lutym 1928[11]. Jest autorem ponad dwudziestu wydawnictw i tomików poezji, a także bardzo licznych wykładów, nekrologów, broszur, odczytów okolicznościowych, tłumaczeń i publikacji m.in. do dzienników krakowskich, „Dziennika Literackiego”, „Nowej Reformy” i „Głosu Narodu”[8]. Za pierwszy publiczny utwór uznaje się napisany 19 września 1858 sonet Róże. Tworzył pod wieloma pseudonimami. Był także tłumaczem dzieł polskiej i światowej literatury, głównie z zakresu łaciny[12], języka włoskiego i hiszpańskiego. Szerzej znany we Włoszech jako tłumacz dzieł Zygmunta Krasińskiego, a w Hiszpanii jako tłumacz utworów Juliusza Słowackiego[4]. W 1921 na prośbę ówczesnego proboszcza pleszewskiego ks. Kazimierza Niesiołowskiego i miejscowych sióstr zakonnych napisał kilka wierszy powitalnych i honorujących prymasa Polski kardynała Edmunda Dalbora – odbywającego wizytację kanoniczą parafii[13].
W 1913 roku za całokształt dorobku złotego jubileuszu pracy twórczej został mianowany członkiem rzeczywistym Literackiej Akademii Papieskiej Arkadia z siedzibą w Rzymie, otrzymał wówczas imię pasterskie: Almeristo Peliaco[14].
Emerytura
edytujPo przejściu na emeryturę, wraz z małżonką poświęcił się podróżowaniu. Od 1901 r. przez kilka lat mieszkał w Rzymie, gdzie wziął udział w kilku audiencjach m.in. u papieża Piusa X i Benedykta XV, z którym rozmawiał o Krakowie i ówczesnym biskupie krakowskim Adamie Księciu Sapieże. W trakcie audiencji przekazał Ojcu Świętemu własne tłumaczenie na język włoski Snu Cezary z Trzech myśli Ligięzy – Zygmunta Krasińskiego[15]. Następnie zamieszkał w San Sebastián. W latach 1914–1918 przebywał w Rorschach w Szwajcarii, w tym okresie przez kilka miesięcy zamieszkiwał w austriackim mieście Graz. Pod koniec życia od 1920 roku zamieszkał w Pleszewie (Wielkopolska). Po śmierci żony znajdował się pod opieką sióstr ze Zgromadzenia Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej[8]. Zmarł w 91 roku życia i spoczywa w rodzinnym grobowcu na starym cmentarzu przy kościele św. Floriana w Pleszewie.
Prywatnie
edytujBył głęboko wierzącym katolikiem, podczas pobytu w Watykanie nawiązał kontakty z ówczesnymi dygnitarzami kościelnymi. W 1868 zawarł związek małżeński z Albertyną Beatą Marią Robertyną de Myszka herbu Korczak Chołoniewską (1843–1927), córką Hipolita Augusta de Myszka-Korczak Chołoniewskiego (1807–1877) i Emilii z Kotkowskich[16]. Mieli dwójkę dzieci: zmarłego zaraz po narodzinach Mieczysława Feliksa Strokę (ur. 1869)[17] i córkę Marię Strokę-Onyszkiewiczową (1871–1940)[18], która wyszła za mąż za Józefa Onyszkiewicza h. Jacyna. Starszy brat Henryka Stroki – powstańca styczniowego, metodyka i poety.
Pradziadek prof. dra hab. Zbigniewa Jacyny-Onyszkiewicza – fizyka, wykładowcy akademickiego i polityka.
Przyjaciel poetów romantycznych: Kornela Ujejskiego, Teofila Lenartowicza i historyka literatury prof. Antoniego Małeckiego[19]
Upamiętnienie
edytuj- w Rzymie znajduje się płaskorzeźba z podobizną prof. Wincentego Stroki zaprojektowana i stworzona przez polskiego rzeźbiarza i medaliera Antoniego Madeyskiego.
- osobliwą pamiątką po profesorze Stroce jest ofiarowana Mu przez Baranieckich szafka relikwiarzowa z 1907 roku znajdująca się w zakonnym Domu Prowincjalnym Zgromadzenia Sióstr Służebniczek Najświętszej Maryi Panny Niepokalanie Poczętej w Pleszewie[20].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Bibliografia Estreichera | STROKA Wincenty prof. [online], estreicher.uj.edu.pl [dostęp 2016-04-09].
- ↑ NUKAT | Prosto do informacji – katalog zbiorów polskich bibliotek naukowych [online], katalog.nukat.edu.pl [dostęp 2016-04-09].
- ↑ a b c Immaculata Kowalska, Rocznik Pleszewski 2014, 2015.
- ↑ a b Biuletyn Muzeum w Pleszewie, Profesor Wincenty Stroka (garść dopowiedzeń), czerwiec 2014.
- ↑ Rocznik Pleszewski, 2014
- ↑ Wincenty Stroka [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2016-04-09].
- ↑ Biuletyn Muzeum w Pleszewie, Próba opisania życia i dzieła Wincentego Stroki, grudzień 2014.
- ↑ a b c Immaculata Kowalska, O życiu i dziele profesora Wincentego Stroki, 2014.
- ↑ Leon (1847-1932) Kulczyński, Sprawozdanie Dyrektora c. k. Gimnazyum Nowodworskiego czyli Św. Anny w Krakowie za rok szkolny 1888, pbc.up.krakow.pl, 1888 [dostęp 2016-04-09].
- ↑ Janusz Stankiewicz, Janusz Stankiewicz. Genealogia, przodkowie, badania genealogiczne, forum dyskusyjne [online], stankiewicze.com [dostęp 2016-04-09] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-04].
- ↑ Biuletyn Muzeum w Pleszewie, Błogosławiony Edmund i służebniczki.
- ↑ Grzegorz z Sambora (1523-1573), Życie świętego Stanisława Kostki : poemat Grzegorza z Sambora wydany w Krakowie r. 1570 u Szarffenbergera / z łac. na jęz. pol. przeł. i słowem wstępnem o życiu i pismach Grzegorza poprzedził Wincenty Stroka, [s.n.], 1894 [dostęp 2016-04-09].
- ↑ Rocznik Pleszewski 2014, Profesor Wincenty Stroka (w 85 rocznicę śmierci), 2015.
- ↑ Immaculata Kowalska, Rocznik Pleszewski 2014, 2015.
- ↑ Głos Narodu, Korespondencji z Watykańskiej audiencji, 1915.
- ↑ Intersim, Robertyna Maria Albertyna Stroka – ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], ogrodywspomnien.pl [dostęp 2016-04-09].
- ↑ Intersim, Mieczysław Feliks Stroka – ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], ogrodywspomnien.pl [dostęp 2016-04-09].
- ↑ Intersim, Wincenty Aleksander Ambroży Stroka – ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], ogrodywspomnien.pl [dostęp 2016-04-09].
- ↑ Biuletyn Muzeum w Pleszewie, Prof. Henryk Stroka – pleszewianin, wrzesień 2013.
- ↑ Biuletyn Muzeum w Pleszewie, Ołtarzyk Wincentego Stroki – Ad maiorem Dei gloriam et Beatissime Virginis Mariae honorem, wrzesień 2013.
Linki zewnętrzne
edytuj- Publikacje Wincentego Stroki w bibliotece Polona