Wuczkowe
Wuczkowe (ukr. Вучкове, Vučkovo, Vučkovoje, trl. Vuchkove, węg. Vucskómező) – wieś na Ukrainie, w obwodzie zakarpackim, w rejonie chuściańskim, w hromadzie Miżhirja. W 2001 r. liczyła 697 mieszkańców[1]. Do reformy administracyjnej w 2020 r. należała do dawnego rejonu miżhirskiego.
 Pomnik pszczoły w Wuczkowem | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Hromada | |
| Wysokość |
359 m n.p.m. |
| Populacja (2001) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
380 3146 |
| Kod pocztowy |
90046 |
| Tablice rejestracyjne |
AO |
Położenie na mapie obwodu zakarpackiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
 48°26′40″N 23°32′54″E/48,444444 23,548333
| |
Geografia
edytujGórska wieś leży w dolinie rzeki Rika, około 11 km na południe od osiedla typu miejskiego Miżhirja przy drodze do miasta Chust, na granicy Połoniny Borżawskiej i Połoniny Czerwonej w Zewnętrznych Karpatach Wschodnich. Miejscowość jest znana z gejzeru wody mineralnej[2][3][4][5] oraz pomnika pszczoły karpackiej i jej badaczy[6].
Historia
edytujMiejscowość huculska[2] leżąca na obszarze Marmaroszu na Zakarpaciu była wzmiankowana w 1548 r. (Księstwo Siedmiogrodu). Nazwa wsi związana jest z rusińskim słowem wuczko (oczko)[7] lub z imieniem Wuczko, znanym w języku serbskim jako Vučko, Vuk – Wilk)[8].
Pierwszy most w miejscowości zbudowano w 1870 r. w czasach Austro-Węgier. Kolejne były niszczone przez powodzie. Obecny jest najdłuższy w dawnym rejonie miżhirskim[3].
W XIX w. we wsi funkcjonowała drewniana cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła, przeniesiona tu z wsi Nyżnij Bystryj (pierwotnie pochodząca z 1774 r. ze wsi Bukowiec). Była to świątynia greckokatolicka[9] (unia użhorodzka, eparchia mukaczewska). Została rozebrana, kiedy jej funkcje przejęła wzniesiona w 1914 r. cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy[10]. Świątynia należy do wspólnoty prawosławnej w jurysdykcji eparchii chustskiej UPR[11][12][13][14].
W Wuczkowem urodził się Basil Takach (1879–1948), późniejszy egzarcha apostolski w USA dla rusińskich grekokatolików[15].
W okresie bitwy pod Ӧkӧrmező (Miżhirja) w grudniu 1914 r. (front wschodni w czasie I wojny światowej) we wsi stacjonowała Komenda Legionów[16], z generałem Karolem Durskim i 3 szwadronem ułanów. Tu 12 grudnia legioniści otrzymali sztandar ufundowany przez węgierskich akademików[17].
W 2006 r. postawiono unikalny na skalę światową pomnik pszczoły karpackiej (karpatki, Apis mellifera carpatica), poświęcony podgatunkowi pszczoły miodnej o szczególnie pożądanych cechach[18]. Pomnik upamiętnia również naukowców badających pszczołę karpacką w latach 60. XX w.[6] We wsi istnieje filia Instytutu Pszczelarstwa[19].
Przypisy
edytuj- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu zakarpackiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001. (ukr.).
- ↑ a b Сергій Гудак: Пам'ятник бджолі на Закарпатті — єдиний у Європі. 2007-08-13. [dostęp 2024-12-11].
- ↑ a b Валентина Троян: Пам’ятник бджолі та єдиний в Україні гейзер — подорож Закарпаттям, відео. Громадське радіо, 2023-09-23. [dostęp 2024-12-11]. (ukr.).
- ↑ Krisztina Molnár: Kárpátalja ma: egyre népszerűbb a vucskómezői gejzír. karpatalja.ma, 2020-07-03.. [dostęp 2024-12-11]. (węg.).
- ↑ Andrij Tyczyna: Ukraina. Zachód. Wschód: przewodnik. PublishDrive, 2020. ISBN 978-966-03-8503-0. [dostęp 2024-12-11].
- ↑ a b Robert Vystrčil: Vučkove (gejzír Vučkove, Vučkovo). [w:] Duše Karpat [on-line]. dusekarpat.cz, 2018-10-29. [dostęp 2024-12-09]. (cz.).
- ↑ A Tiszától a Sajóig – Észak-Magyarország, a Kelet-Felvidék és Kárpátalja. Anikó Godzsa (red.). Budapeszt: Oktatási Hivatal, 2021, s. 81. ISBN 978-963-328-471-1. [dostęp 2024-12-11]. (węg.).
- ↑ Павло Чучка: Слов'янські особові імена українці. Історико-етимологічний словник. Ужгород: 2011, s. 120. [dostęp 2024-12-11].
- ↑ Вучкове, село. [w:] Втрачені церкви Закарпаття [on-line]. [dostęp 2024-12-11]. (ukr.).
- ↑ Церква св.Миколи. Прадідівська слава. [dostęp 2024-12-09]. (ros.).
- ↑ Релігійна громада УПЦ с. Вучкове. [dostęp 2024-12-09]. (ukr.).
- ↑ Реєстр релігійних громад. oda.carpathia.gov.ua. [dostęp 2024-12-09]. (ukr.).
- ↑ Закарпатська єпархія Української Православної Церкви (ПЦУ). cerkva.uz.ua, 2019-01-31. [dostęp 2024-12-09]. (ukr.).
- ↑ Храми єпархії. Хустська Єпархія УПЦ. [dostęp 2024-12-09]. (ukr.).
- ↑ Єпископ Василь Такач. Міжгірський портал, 2019-02-08. [dostęp 2024-12-11]. (ukr.).
- ↑ Marek Kozubel: Karpaty Wschodnie 1914–1915. Szczecin: Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Szczecinie, 2022, s. 37, seria: Największe bitwy Legionów Polskich 1914–1916.
- ↑ Piotr Wiesław Jakubiak: Bitwa pod Ӧkӧrmező. dzieje.pl, 2024-12-09. [dostęp 2024-12-09].
- ↑ Historie z projektów PBU - 14. Pszczoła Karpacka. cpe.gov.pl, 2020-12-31. [dostęp 2024-12-09].
- ↑ Jan Baczmański: Ukraińscy pszczelarze zapracowali na Apimondię. pasieka24.pl, „Pasieka” 5/2013, 2013. [dostęp 2024-12-09].
Linki zewnętrzne
edytuj- Vucskómező, Vucskovje; híd. Steinberg Testvérek kiadása / bridge (EK). Darabanth Kft.. [dostęp 2024-12-11]. (węg.). (archiwalne zdjęcie mostu)