Wysoka (powiat międzyrzecki)
Wysoka (niem. Hochwalde) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz.
| wieś | |
 Wysoka z lotu ptaka | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
95 |
| Kod pocztowy |
66-305[2] |
| Tablice rejestracyjne |
FMI |
| SIMC |
0184313 |
Położenie na mapie gminy Międzyrzecz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubuskiego  | |
Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego  | |
 52°22′28″N 15°27′26″E/52,374444 15,457222[1]
| |
Wieś duchowna, własność opata cystersów w Paradyżu pod koniec XVI wieku leżała w powiecie poznańskim województwa poznańskiego[3]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gorzowskiego.
Historia
edytujWieś wzmiankowana po raz pierwszy w dokumencie fundacyjnym klasztoru cystersów w Paradyżu w roku 1257. Do dóbr klasztornych należała do 1810 roku.
- Zdobycie miejscowości w styczniu 1945
29 stycznia 1945 roku około godziny 23 do wsi od strony Kaławy wjechała 44 BPanc. Gw. płk. Iosifa Gusakowskiego oraz 1454 Pułk Art. Panc. płk. Mielnikowa. Na czele jechał 3 batalion czołgów majora Aleksieja Aleksiejewicza Karabanowa. Na skraju wsi rozpoczęły się walki z niemiecką piechotą i położonym w pobliżu obiektem Pz.W. 775. Czołgi ogniem z dział obezwładniły strzelnice kopuł a fizylierzy i saperzy oczyścili przedpole, po czym wdarli się na strop obiektu i obrzucili strzelnice ładunkami. Dowódca Pz.W. 775, SS Oberscharführer Andreas Mark von Kleiner podjął decyzję, by wysadzić obiekt w powietrze wraz z załogą, co też uczyniono w głównym korytarzu obiektu. Przyniesiono kilka skrzyń z amunicją ppanc. z garażu dla działa i zdetonowano granatami. Większość załogi (Volkssturm) nie wiedziała o czekającym ich losie. Fizylierzy po wdarciu się do wnętrza znaleźli kilkanaście trupów i rannych, którym nie udzielono pomocy. Rosjanie w walce nie stracili żadnego czołgu, natomiast zginął dowodząc z otwartego włazu A.A. Karabanow, którego pomnik stoi obecnie w centrum wsi. Kolumna czołgów, która właśnie przełamała słynny Międzyrzecki Rejon Umocniony, ruszyła przez Zarzyń w stronę Małuszowa. Tymczasem ze schronu wyszli ranni volksturmiści, Heinrich Bergmann z Pomorza oraz miejscowy elektryk Richard Lintmeyer, których opatrzono we wsi. Doczekali oni akcji „Wisła”. R. Lintmeyer po 1989 roku wielokrotnie przyjeżdżał do rodzinnej wsi. Corocznie 30 stycznia we wsi odbywają się uroczystości[potrzebny przypis].
Zabytki
edytujDo wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[4]:
- kościół pod wezwaniem św. Barbary, szachulcowy, wybudowany w latach 1733-1738. Barokowy, salowy nakryty drewnianym stropem. Wyposażenie wnętrza barokowe
- obiekty Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego, z lat 1934–1945, dec. → Międzyrzecz, Centralny Odcinek MRU:
- schron bojowy, fortyfikacyjny Pz.W. 775, położony na północnym skraju wioski przy drodze na Pieski
inne obiekty:
- pomnik poświęcony majorowi Armii Czerwonej A. A. Karabanowowi, który zginął w czasie walk w Wysokiej, pośmiertnie odznaczony Złotą Gwiazdą i tytułem „Bohater Związku Radzieckiego”.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 153492
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1573 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 247.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 30. [dostęp 2013-01-27].
Bibliografia
edytuj- Lewczuk J., Skaziński B. i inni, Zabytki północnej części województwa lubuskiego, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze, 2004, s. 120-121.