Ząb (wieś)

wieś w województwie małopolskim

Ząb (do 1965 Zubsuche[4]) – wieś podhalańska, położona w województwie małopolskim, w powiecie tatrzańskim, w gminie Poronin.

Ząb
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

tatrzański

Gmina

Poronin

Wysokość

1013 m n.p.m.

Liczba ludności (2021)

1975[2]

Strefa numeracyjna

18

Kod pocztowy

34-521[3]

Tablice rejestracyjne

KTT

SIMC

0468944

Położenie na mapie gminy Poronin
Mapa konturowa gminy Poronin, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Ząb”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Ząb”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Ząb”
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego
Mapa konturowa powiatu tatrzańskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Ząb”
Ziemia49°20′06″N 19°56′59″E/49,335000 19,949722[1]
Szkoła

Podział administracyjny

edytuj
Integralne części wsi Ząb[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
1053300 Jarosy przysiółek
1053323 Jarząbki część wsi
1053352 Kowale część wsi
1053381 Ligasówka część wsi
1053429 Naglaki część wsi
1053441 Potoczki część wsi
1053464 Stochy część wsi
1053470 Strączki część wsi

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Dane geograficzne

edytuj

Wieś leżąca na Pogórzu Gubałowskim. Jedna z najwyżej położonych miejscowości w Polsce: średnia wysokość najwyżej położonych części osiedli Zębu wynosi 1013 m n.p.m. Od strony południowej graniczy z Zakopanem, od północnej z Bustrykiem. Po stronie wschodniej znajduje się wieś Suche, a po zachodniej stronie Ząb graniczy z Nowem Bystrem. Tereny zamieszkane Zębu leżą na wysokości od 910 do 1021 m n.p.m., a tereny niezamieszkane (głównie lasy i łąki) – od około 900 do około 1040 m n.p.m.

Zabytki

edytuj

We wsi znajduje się, budowany w latach 1915–1921 i należący do tamtejszej parafii, drewniany kościół św. Anny, o regionalnym wystroju wnętrza, z ołtarzem autorstwa Wojciecha Brzegi. Są w niej także przydrożne kapliczki z rzeźbionymi świątkami, żelazne krzyże (tak zwane hamerskie, pochodzące z zakładu w Kuźnicach) oraz obsadzony limbami cmentarz (z widokiem na Tatry)[7].

Historia i kultura

edytuj

Wieś została założona w 1620. Jej mieszkańcy pozostali do dziś wierni tradycjom rolniczym i pasterskim. Wieś liczy prawie 400 gospodarstw rolnych. Ma własną szkołę (podstawową i przedszkole), remizę strażacką i ośrodek zdrowia. Od 1964 działa w Zębie zespół regionalny „Zbójnicek”. Prezentuje on kulturę regionu, ludowych autorów oraz zwyczaje i muzykę góralską. Drugim zespołem działającym w Zębie jest dziecięcy Mały Zbójnicek. Ząb jest ośrodkiem hafciarstwa ludowego[8].

1 stycznia 1951 część Zubsuchego włączono do Zakopanego[9].

Ludzie związani z Zębem

edytuj

W Zębie urodzili się znani narciarze Józef Łuszczek i Stanisław Bobak. Wychował się tutaj skoczek narciarski Kamil Stoch. W miejscowości urodził się Franciszek Łukaszczyk – pionier polskiego radiolecznictwa. W Zębie mieszkał również kompozytor Henryk Mikołaj Górecki.

Przypisy

edytuj
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 160222
  2. Wieś Ząb w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-05-15], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1598 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. Zarządzenie nr 63 Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1965 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości (M.P. z 1965 r. nr 67, poz. 382).
  5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. GUS. Rejestr TERYT.
  7. Informacje o wsi Ząb, serwis Podhale, z-ne.pl.
  8. Zakopianka. Tatry i Podhale. Warszawa: Demart sp. z o.o., 2005. ISBN 83-89472-74-0.
  9. Dz.U. z 1950 r. nr 47, poz. 430

Linki zewnętrzne

edytuj
  NODES
admin 4
INTERN 1