Złożenie (językoznawstwo)

Złożenie (łac. compositum) – wyraz powstały przez połączenie co najmniej dwóch rdzeni lub ich derywatów za pomocą międzyrostka.

Język polski

W złożeniach, w których pierwszy człon jest rzeczownikiem, przymiotnikiem, zaimkiem lub liczebnikiem, występuje formant (spójka) -o-, na przykład:

• rzeczownik: bałw-o-chwalczy, lat-o-rośl
• przymiotnik: cudz-o-ziemiec, nisk-o-pienny
• zaimek: sam-o-sąd, sob-o-wtór
• liczebnik: trzeci-o-rzęd, siedmi-o-letni.

Historycznie można zaobserwować ten międzyrostek w imionach słowiańskich, na przykład Mir-o-sław, Jar-o-sław, Dobr-o-gost.

W złożeniach, w których pierwszy człon jest czasownikiem, występuje formant -i- lub -y-, na przykład:

• czasownik i formant -i-: dus-i-grosz, wyrw-i-dąb, pędz-i-wiatr
• czasownik i formant -y-: męcz-y-dusza,włócz-y-kij.

Formant ten znajduje się także w niektórych imionach o słowiańskim pochodzeniu, na przykład Kaz-i-mierz, Bron-i-sław, Zb-y-gniew (dziś: Zbigniew).

Zobacz też

• nazwa złożona
• zbitka wyrazowa
• zestawienie
• zrost