Zbarascy herbu własnego

Zbarascy – magnacki ród książęcy, pieczętujący się herbem Korybut^[1], będący gałęzią rodu kniaziów Nieświckich, którzy przybrali nowe nazwisko od znajdującego się w ich posiadaniu Zbaraża na Wołyniu.

Członkowie rodu

Michał Zbaraski Wiśniowiecki (zm. w 1517 r. lub następnym) – kniaź, protoplasta rodu Wiśniowieckich
Mikołaj Zbaraski (zm. 1574) – starosta krzemieniecki
Jerzy Zbaraski (zm. 1580) – starosta piński i sokalski
Stefan Andrejewicz Zbaraski (ur. ok. 1518, zm. 1585) – wojewoda trocki i witebski
Janusz Zbaraski (ur. przed 1553, zm. 1608) – wojewoda bracławski
Jerzy Zbaraski (ur. ok. 1573, zm. 1631) – kasztelan krakowski
Krzysztof Zbaraski (ur. ok. 1580, zm. 1627) – koniuszy wielki koronny

Pałace, zamki, dwory

na Wołyniu

Zamek w Zbarażu
Pozostałości zamku w Tokach

Inne siedziby rodu:

ruiny zamku w Białokrynicy (obok pałac Czosnowskich)
niezachowany zamek w Zbarażu Starym

w Małopolsce

Kontrowersje

W XIX wieku historyk Kazimierz Stadnicki, zakwestionował pogląd o litewskim (od wielkiego księcia Gedymina) rodowodzie książąt Zbaraskich i wywodzących się od nich Wiśniowieckich. Pretekstem do tego było odnalezienie przez Stadnickiego zapisu, że wszyscy synowie Korybuta Dymitra zeszli z tego świata bezpotomnie. Hipotezę oprotestował Józef Puzyna^[2].

Badania genetyczne

Pochodzenie Zbaraskich od Ruryka zostało ostatnio potwierdzone badaniami genetycznymi, na co zwrócił uwagę Mariusz Kowalski w książce Księstwa Rzeczpospolitej (2013). Badaniom haplogrupy y-dna poddał się żyjący współcześnie przedstawiciel rodu Woronieckich, wywodzący się w linii męskiej, podobnie jak Zbarascy, od Nieświckich. Układ markerów zawartych w chromosomie Y Woronieckich okazał się identyczny z układem, jaki posiadają żyjący współcześnie przedstawiciele rodów wywodzących się niewątpliwie od Ruryka: Puzynowie, Massalscy, Gagarinowie, Kropotkinowie, Putiatynowie^[3].

Przypisy

↑ znane są herby złożone Zbaraskich, gdzie pole własne przedstawia odmianę herbu Korybut (pozbawioną gwiazdy)
↑ Romuald Romański: Książę Jeremi Wiśniowiecki. Warszawa: Bellona, 2009, s. 12. ISBN 978-83-11-11524-8.
↑ MariuszM. Kowalski MariuszM., MariuszM. Kowalski MariuszM., Prace Geograficzne = Geographical Studies / Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, nr 238, „CBGiOŚ. IGiPZ PAN, call no. 149.566”, 2013 [dostęp 2024-02-26] .

Literatura

Zbigniew Anusik. Latyfundia książąt Zbaraskich w XVI i XVII wieku. „Przegląd Nauk Historycznych”. 1(VIII), 2009.

[1] znane są herby złożone Zbaraskich, gdzie pole własne przedstawia odmianę herbu Korybut (pozbawioną gwiazdy)

[2] Romuald Romański: Książę Jeremi Wiśniowiecki. Warszawa: Bellona, 2009, s. 12. ISBN 978-83-11-11524-8.

[3] MariuszM. Kowalski MariuszM., MariuszM. Kowalski MariuszM., Prace Geograficzne = Geographical Studies / Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, nr 238, „CBGiOŚ. IGiPZ PAN, call no. 149.566”, 2013 [dostęp 2024-02-26] .

[1]

[2]

[3]