Zbrodnia w Kołodnie

Zbrodnia w Kołodnie – zbrodnia dokonana 14 lipca 1943 roku przez oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii na polskiej ludności gromady wsi Kołodno położonej w powiecie krzemienieckim województwa wołyńskiego. Zabito od 320 do 500 ludzi.

Zbrodnia w Kołodnie

Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Kołodno
Państwo	Polska (okupowana przez III Rzeszę)
Miejsce	Kołodno
Data	14 lipca 1943
Liczba zabitych	320-500
Typ ataku	ludobójstwo
Sprawca	Ukraińska Powstańcza Armia
Położenie na mapie Polski w 1939 Kołodno
49°45′36″N 25°43′48″E

Przed zbrodnią

W skład gromady wchodziły wsie Kołodno-Lisowszczyzna i Kołodno-Siedlisko. Obie wsie były mieszane narodowościowo, z 60% większością Polaków. Część ludności polskiej była wyznania prawosławnego.

Od jesieni 1942 roku ludność polska była terroryzowana przez nacjonalistów ukraińskich. Wymuszano na niej pomoc żywnościową dla UPA, zdarzały się morderstwa pojedynczych osób. Pomimo tego we wsiach nie powstała polska samoobrona, gdyż znaczna liczba mężczyzn zdolnych do walki została wywieziona na roboty przymusowe do Rzeszy.

Przebieg zbrodni

14 lipca 1943 roku, trzy dni po kulminacji rzezi wołyńskiej, do Kołodna wjechało furmankami około 300 upowców. Przyjezdni podzielili się na małe grupy i rozeszli po zagrodach. Domy zamieszkane przez Polaków wskazywali im miejscowi Ukraińcy.

Po wejściu do mieszkań upowcy nakazywali Polakom położenie się a następnie mordowali ich przy pomocy siekier lub broni palnej. Na zewnątrz budynków starali się zachowywać spokojnie po to, by ukryć swoje zamiary i nie wywołać ucieczki pozostałych Polaków. Z tego powodu z rzezi uratowały się nieliczne osoby, na przykład ranny Stanisław Kazimierów czy Józef Ratuszniak ukryty przez Ukraińca Semena Kornatego. Rzeź trwała około 3 godzin.

Władysław i Ewa Siemaszko liczbę zabitych oceniają na 320-500, przy czym tę drugą liczbę uznają za najbardziej prawdopodobną. Ciała ofiar były grzebane w zbiorowych mogiłach oraz w grobach indywidualnych, często na miejscu zbrodni. W noc po dokonanej zbrodni miejscowi Ukraińcy usypali kopiec na pamiątkę „zwycięstwa” nad Polakami.

Do mordu Ukraińców podburzał miejscowy duchowny prawosławny Szymanśkyj. Jego syn był jednym z lokalnych przywódców UPA.

Upamiętnienie

We wrześniu 1996 roku rodziny zabitych odnalazły pod lasem jedną ze zbiorowych mogił i postawiły na niej drewniany krzyż. Na cmentarzu w Kołodnie wzniosły pomnik-symboliczną mogiłę.

Zobacz też

• gmina Kołodno

Bibliografia

• WładysławW. Siemaszko WładysławW., EwaE. Siemaszko EwaE., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885 .

Linki zewnętrzne

• Strona poświęcona wsi Kołodno. [dostęp 2009-12-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-09-02)].