Zofia Czartoryska z Sieniawskich
Maria Zofia z Sieniawskich I voto Denhoffowa, II voto Czartoryska (ur. 15 kwietnia 1699, zm. 21 maja 1771 w Warszawie) – księżna.
| Maria Zofia | |
 Portret Marii Zofii z Sieniawskich Czartoryskiej | |
 Leliwa | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Mąż | |
| Dzieci |
Izabela Lubomirska, Adam Kazimierz Czartoryski, Stanisław |
Życiorys
edytujCórka Adama Sieniawskiego i Elżbiety z Lubomirskich[1]. Do chrztu była trzymana przez cara Piotra I Wielkiego, króla Augusta II Mocnego oraz księcia Franciszka II Rakoczego[2].
W wieku lat trzech władała polskim i francuskim, a w wieku lat pięciu umiała czytać w obu językach. Była przygotowywana do roli protektorki majątku rodu Sieniawskich uczestnicząc w procesach sądowych prowadzonych przez matkę[3].
Fakt, że była jedynym dzieckiem Adama i Elżbiety Sieniawskich, a co za tym idzie, wyłączną dziedziczką majątku Sieniawskich sprawiał, że uważana była za bardzo atrakcyjną partię. Małżeństwo z nią oznaczało szybki awans społeczny (także polityczny) i majątkowy. W związku z tym kandydatów do jej ręki było wielu[1][4].
W 1720 roku odbyły się zaręczyny Marii z Michałem Kazimierzem Radziwiłłem, do małżeństwa jednak nie doszło. Głównie z woli ojca Marii na męża wybrano Stanisława Denhoffa. Ślub odbył się w 1724 roku[4]. Denhoff zmarł w 1728 roku. Po zmarłym w 1726 roku ojcu oraz po mężu Maria odziedziczyła znaczny majątek[1].
W 1731 roku, przed ponownym wyjściem za mąż posiadała dobra sandomierskie, jarosławskie, ruskie, podolskie, lubelskie, warszawskie i szkłowskie, hrabstwo tenczyńskie w województwie krakowskim. W sumie w skład jej majątku wchodziło 30 miast i około 700 wsi[5].[2] oraz dzierżawy i starostwa. Majątek ten był zadłużony na prawie milion dukatów (jednak pod opieką późniejszego męża Marii zaczął przynosić znaczne dochody[6].
W 1731 roku[7] Zofia została żoną księcia Augusta Aleksandra Czartoryskiego. Dziećmi pary byli: Adam Kazimierz, Izabela Lubomirska, Stanisław (zmarł 1747 roku na ospę w wieku 7 lat)[1][7].
Była posiadaczką dóbr ruskich, a także rezydencje w Sieniawie, Puławach, Wilanowie i Brzeżanach. Jedna z jej rezydencji, odziedziczony po zmarłej w 1729 r. matce Wilanów, przypadł do tego stopnia do gustu Augustowi II, że wymusił oddanie go w 1730 r. w dożywotnią dzierżawę[5].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Władysław Konopczyński, Czartoryska Maria Zofia, [w:] Polski Słownik Biograficzny, 1938, s. 249 (pol.).
- ↑ a b Portret Marii Zofii z Sieniawskich Czartoryskiej w Muzeum Narodowe w Kielcach
- ↑ Witold Banach, Czartoryscy czyli Wieczna pogoń, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2022, s. 144, ISBN 978-83-67324-76-2 [dostęp 2023-10-03].
- ↑ a b Anna Penkała-Jastrzębska, Problematyczne konkury. Nieznane okoliczności starań Michała Kazimierza Radziwiłła (1702–1762) o rękę Marii Zofii Sieniawskiej (1699–1771), „Klio. Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” (t. 50 (3)/2019,), 2019, s. 85–108, ISSN 1643-8191 (pol.).
- ↑ a b Maria Zofia Czartoryska (1699–1771) [online], www.wilanow-palac.pl [dostęp 2023-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-27].
- ↑ Witold Banach, Czartoryscy czyli Wieczna pogoń, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2022, s. 148-149, ISBN 978-83-67324-76-2 [dostęp 2023-10-03].
- ↑ a b Czartoryska z Sieniawskich Maria Zofia [online], www.wilanow-palac.pl [dostęp 2023-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-09-27].