Wikisłownik

żółty

To jest najnowsza wersja przejrzana, która została oznaczona 28 sty 2024. Od tego czasu wykonano 15 zmian, które oczekują na przejrzenie.
Podobna pisownia Podobna pisownia: žołty

żółty (język polski)

edytuj
żółty (1.1)
 
żółty (1.1) kwiat
 
żółte (2.1)
wymowa:
​?/i, IPA: [ˈʒuwtɨ], AS: [žuu̯ty]
podział przy przenoszeniu wyrazu: żół•ty[1]
​?/i
znaczenia:

przymiotnik jakościowy

(1.1) mający kolor trzeciego pasma tęczy, taki jak kolor żółtka, kwiatu jaskra, owocu cytryny itp.[2]; mający kolor podstawowy; zob. też barwa żółta w Wikipedii
(1.2) gw. (Łowicz) rudy[3]

rzeczownik, rodzaj nijaki

(2.1) pot. żółte (1.1) światło sygnalizacyjne
odmiana:
(1.1)
 
przypadekliczba pojedynczaliczba mnoga
mos/mzwmrzżnmosnmos
mianownikżółtyżółtażółteżółciżółte
dopełniaczżółtegożółtejżółtegożółtych
celownikżółtemużółtejżółtemużółtym
biernikżółtegożółtyżółtążółteżółtychżółte
narzędnikżółtymżółtążółtymżółtymi
miejscownikżółtymżółtejżółtymżółtych
wołaczżółtyżółtażółteżółciżółte
przykłady:
(1.1) Niosła obrzydliwe, niepokojąco żółte kwiaty. Diabli wiedzą, jak się te kwiaty nazywają, ale są to pierwsze kwiaty, jakie się wiosną pokazują w Moskwie. Te kwiaty rysowały się bardzo wyraziście na tle jej czarnego płaszcza. Niosła żółte kwiaty![4]
(1.1) Te pomarańczowe ściany strasznie wyblakły i właściwie są już żółte.
składnia:
kolokacje:
(1.1) kolor żółty • barwa żółta • pigmentacja żółta • mieć / przybierać / przybrać kolor żółty (barwę żółtą) • zmienić / zmieniać kolor na żółty • odznaczać się kolorem żółtym (barwą żółtą) • pomalować / przemalowywać / przemalować / barwić / zabarwiać / zabarwić na (kolor) żółty (na żółto) • żółta farba • żółty lakier / barwnik / pigment / odcień • żółte światło • biało-czerwono-zielono-żółty • bladożółty • brązowawożółty • brązowożółty • brunatnożółty • ciemnożółty • cytrynowożółty • czarno-żółty • fioletowo-żółty • jaskrawożółty • jasnożółty • mlecznożółty • płowożółty • pomarańczowożółty • popielatożółty • zielonkawożółty • zielono-żółty • złotożółty • żółtobiały • żółtobrunatny • żółtoczerwony • żółtopłowy • żółtoróżowy • żółtorudy • żółtosiwy • żółtoszary • żółtowoskowy • żółtodzioby • żółtogłowy • żółtonogi • żółtonosy • żółtoskóry • żółtoszyi • żółtowłosy • bystrzyk żółty • czop żółty • fiołek żółty sudecki • gajowiec żółty • głodek żółty • grążel żółty • groszek żółty • gronkowiec żółty • imbir żółty • kasztanowiec żółty • kob żółty • kosaciec żółty • krokus żółty • kropidlak żółty • lak żółty • limnocharis żółty • liściołaz żółty • łubin żółty • maślak żółty • nostrzyk żółty • pawian żółty • pekińczyk żółty • pyszczak żółty • różanecznik żółty • rumian żółty • sierpoń żółty • siwiec żółty • szablak żółty • szafran żółty • trzmiel żółty • zawilec żółty • zmięk żółty • żółty ser • żółty kwiat • żółty słonecznik / tulipan • rasa żółta • akacja żółta • akara żółta • anakonda żółta • brzoza żółta • cibora żółta • driakiew żółta • gąska żółta • goryczka żółta • kokorycz żółta • konura żółta • koźlarz żółty • lasówka żółta • naparstnica żółta • piestrówka żółta • plamka żółta • pliszka żółta • rezeda żółta • rutewka żółta • sosna żółta • trznadel żółty • turzyca żółta • ważka żółta • zebrasoma żółta • złoć żółta • złotnica żółta • żółta febra • gorączka żółta • żółta flaga • żółta kartka • żółtopuzik • żółta barwa • ciałko żółte • kępka żółta • szpik kostny żółty • wiązadło żółte • Morze Żółte • żółte słońce • ręce żółte od farby • ślepota na barwę żółtą • zanik ostry żółty • żółta skóra • żółty język • żółte oczy / palce / paznokcie / zęby • zabarwienie skóry żółte
(2.1) żółte pali się • przejechać na / stać na żółtym
synonimy:
(1.1) zdrobn. żółciutki, żółciuchny
antonimy:
(1.1) fioletowy
hiperonimy:
(1.1) kolorowy, ciepły
hiponimy:
(1.1) bananowy, bladożółty, blond, brązowawożółty, brązowożółty, brudnożółty, brunatnożółty, bursztynowy, ciemnożółty, cytrynowy, herbaciany, jaskrawożółty, jasnożółty, kanarkowy, konopny, kremowy, miodowy, nadżółkły, ochrowy, paliowy, płowy, płowożółty, pożółkły, pomarańczowożółty, pszeniczny, rezedowy, rudożółty, słomkowy, słoneczny, sraczkowaty, szafranowy, szarożółty, topazowy, woskowożółty, złocistożółty, złotożółty, złoty, zielonkawożółty, zielonożółty, żonkilowy, żółtawy
holonimy:
meronimy:
wyrazy pokrewne:
rzecz. żółć ż, żółcień mrz/ż, żółtko n, żółtaczka ż, żółtek mrz/mos, żółtość ż, żółcenie n, żółcizna ż, żółcica ż
przym. żółtawy, żółciowy
zdrobn. żółciutki, żółciuchny, żółcieniusieńki
przysł. żółto, żółtawo
czas. pożółknąć dk., przyżółcić dk., przyżółcić się dk., zażółcić dk., zażółcić się dk., zażółcać ndk., zażółcać się ndk., żółknąć ndk., zżółknąć dk., żółcić ndk., żółcić się ndk.
tem. słow. żółto-
związki frazeologiczne:
żółte papiery • Żółty Cesarz • żółty związek zawodowy
etymologia:
(1.1) praindoeur. *gʰel → żółty, zielony i ich odcienie[5]
uwagi:
(1.1) zobacz też: czerwony • pomarańczowy • zielony • niebieski • granatowy • fioletowy
(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Kolory
tłumaczenia:
(1.2) zobacz listę tłumaczeń w haśle: rudy
źródła:
  1. ↑ Hasło „żółty” w: Wielki słownik ortograficzno-fleksyjny, red. Jerzy Podracki, Horyzont, Warszawa 2001, ISBN 83-7311-161-1, s. 1651.
  2. ↑   Hasło „żółty” w: Uniwersalny słownik języka polskiego, red. Stanisław Dubisz i Elżbieta Sobol, Wydawnictwo Naukowe PWN.
  3. ↑ Halina Koneczna, Nazwy barw w gwarze łowickiej, „Poradnik Językowy” nr 6/1949, s. 13.
  4. ↑ Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata, tłum. Irena Lewandowska i Witold Dąbrowski.
  5. ↑ Izabela Bawej, Żółty w języku polskim i gelb w języku niemieckim. Semantyczna analiza porównawcza, w: Prace Językoznawcze, XIX/3, 2017, s. 9.
Źródło: „https://pl.wiktionary.org/w/index.php?title=żółty&oldid=8334211”
  NODES