folwark
folwark (język polski)
edytuj
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
- (1.1) daw. duże, samodzielne gospodarstwo rolne wraz z kompleksem budynków gospodarczych i mieszkalnych[1], a należące do dworu lub do właściciela ziemskiego; zob. też folwark w Wikipedii
- (1.2) przen. własność wspólna lub sfera publiczna traktowana przez kogoś jak prywatna
- (1.3) daw. dom mieszkalny, w którym mieszka właściciel wioski lub czeladź[2]
- (1.4) pot. na dużym przyjęciu dodatkowy stół dla dzieci[3]
- odmiana:
- (1.1-3)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik folwark folwarki dopełniacz folwarku folwarków celownik folwarkowi folwarkom biernik folwark folwarki narzędnik folwarkiem folwarkami miejscownik folwarku folwarkach wołacz folwarku folwarki
- przykłady:
- (1.1) Mój dziadek pracował dawniej na folwarku przy koniach.
- (1.1) W roku 1749 wysiano na folwarku pańskim 30 wierteli żyta, 4 pszenicy, 12 owsa, 18 jęczmienia, 3 grochu[4]
- (1.2) Ten prezes traktuje spółdzielnię jak swój folwark.
- (1.3) W ciągu zimy na folwarku mieszka zaledwie kilka osób, nawet bydło wypędza się do stepów, niekiedy odległych o kilkaset kilometrów[5].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) pracować / robić / nająć się na (w) folwarku • zatrudnić / nająć kogoś na (w) folwarku • włodarz / ekonom na folwarku • rządca folwarku • folwark pańszczyźniany
- (1.2) traktować coś jak folwark • rządzić się jak na folwarku • czyjś folwark
- (1.3) mieszkać / siedzieć na (w) folwarku
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- (1.1) gospodarstwo
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- rzecz.
- przym. folwarczny
- związki frazeologiczne:
- co po folwarku, kiedy bieda na karku • czerwony folwark • folwark bardziej włodarzowi pożyteczny niż panowi (sic!) • kto ma folwarki, może mieć zegarki • rozporządza się jak owczarek na folwarku • rzemiosło stoi za folwark
- uwagi:
- tłumaczenia:
- angielski: (1.1) folwark, grange
- białoruski: (1.1) фальварак m
- jidysz: (1.1) פֿאָלוואַרק m
- niemiecki: (1.1) Vorwerk m
- rosyjski: (1.1) фольва́рк m
- ukraiński: (1.1) фільварок m
- wilamowski: (1.1) fuwyriḱ n, folwark m, füwerik
- włoski: (1.1) fattoria ż; (1.3) fattoria ż
- źródła:
- ↑
Hasło „folwark” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ 2,0 2,1 Adam Adamowicz, Samuel Orgelbrand, Encyklopedyja powszechna, tom 9, nakładem S. Orgelbranda, Warszawa 1859–1868.
- ↑ Małgorzata Stefaniak, „Absztyfikant założył ancug”, czyli o niemieckich zapożyczeniach we współczesnej polszczyźnie potocznej, w: Język, Komunikacja, Informacja nr 6/2011, red. I. Koutny, P. Nowak, s. 220.
- ↑ Jan Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych, wyd. J. B. Langie, Gniezno 1883, s. 237.
- ↑ Ludwik Krzywicki, Dzieła, t. 6, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1957, s. 545.
folwark (język wilamowski)
edytuj
- wymowa:
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męski
- przykłady:
- składnia:
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- wyrazy pokrewne:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- uwagi:
- źródła:
- ↑ Heinrich Anders, Gedichte von Florian Biesik in der Mundart von Wilamowice, nakładem Uniwersytetu Poznańskiego, Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1933.
- ↑ Hermann Mojmir, Wörterbuch der deutschen Mundart von Wilamowice, cz. S-Z, Polska Akademja Umiejętności, Kraków 1930‒1936, s. 577.