malum
malum (język łaciński)
edytuj- wymowa:
- (1.1-3) wymowa tradycyjna (mālum)
- (1.4-7) wymowa tradycyjna (mălum)
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj nijaki
- (1.1) owoc (z drzewa)[1]
- (1.2) jabłko
- (1.3) drzewo owocowe[2]
- (1.4) zło[3], coś złego, nieszczęście, niedola, cierpienie, szkoda, krzywda[2]
- (1.5) przyczyna nieszczęść, zło, licho, do licha (wykrzyknik), dopust, choroba, klęska, zły los, niepowodzenie[2]
- (1.6) obelga, zniewaga, obraza[2]
- (1.7) niegodziwy czyn, grzech, zło popełnione[2]
- odmiana:
- (1.1-3) māl|um, ~i (deklinacja II)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik mālus mālī dopełniacz mālī mālōrum celownik mālō mālīs biernik mālum mālōs ablatyw mālō mālīs wołacz māle mālī - (1.4-7) mal|um, ~i (deklinacja II)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik malus malī dopełniacz malī malōrum celownik malō malīs biernik malum malōs ablatyw malō malīs wołacz male malī
- przykłady:
- (1.2) Cui Paris malum aureum dedit? → Komu Parys dał złote jabłko?
- (1.5) Omne malum nascens facile opprimitur[4]. → Każde zło łatwo stłumić jest w zarodku.
- (1.5) Quae, malum, ista fuit amentia![5] → Cóż to było za szaleństwo, do licha![2]
- (1.6) Ingere mala multa.[6] → Sypnij obelgami[2].
- składnia:
- kolokacje:
- (1.1) malum citreum → cytryna • malum cotoneum / cydoneum → pigwa • malum granatum / punicum → granat • malum persicum → brzoskwinia
- synonimy:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- (1.2) malum discordiae → jabłko niezgody • malum aureum → złote jabłko
- (1.2) ab ovo usque ad mala
- (1.2) malum prohibitum
- (1.4) plus mali quam boni adferre → przynieść więcej szkody niż pożytku
- (1.4) malum necessarium → zło konieczne
- uwagi:
- (1.1) Początkowo nazywano tak większość owoców, które rosną na drzewach i mają miękką skórkę. Z czasem znaczenie tego słowa zawęziło się tylko do jabłek[7].
- źródła:
- ↑ Jerzy Mańkowski, Praktyczny słownik łacińsko-polski, Warszawa, 2001, s. 166, ISBN 83-7255-062-X
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Józef Korpanty, Słownik łacińsko-polski. I-Z, tom 2, Warszawa 2001, s. 231–232, ISBN 83-7195-472-7.
- ↑ Słownik łacińsko-polski, opr. Kazimierz Kumaniecki, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 1997, ISBN 8371951523.
- ↑ Cyceron, Filipiki, 5, 31
- ↑ Cyceron, In verrem, 2, 2, 43
- ↑ Plaut, Pseudolus
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Oxford Latin Dictionary, Oxford University Press, 1968, s. 1069