nawałność

nawałność (język polski)

wymowa:

podział przy przenoszeniu wyrazu: na•wał•ność

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

(1.1) przest. nawałnica: gwałtowna burza, podczas której następuje nagły wzrost prędkości wiatru w połączeniu z nagłą zmianą jego kierunku; także gwałtowna ulewa, śnieżyca, wichura, zawierucha, huragan

(1.2) daw. gwałtowny napór, impet; gwałtowność, burzliwość

odmiana:

(1.1)

 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	nawałność	nawałności
dopełniacz	nawałności	nawałności
celownik	nawałności	nawałnościom
biernik	nawałność	nawałności
narzędnik	nawałnością	nawałnościami
miejscownik	nawałności	nawałnościach
wołacz	nawałności	nawałności

przykłady:

(1.1-2) [Szlachcic z rubieży, wychowany w ciągłej grozie kozackiej i tatarskiej, przejęty myślą o niebezpieczeństwach, jakie ojczyźnie od buntów, od zagonów i od całej potęgi tureckiej groziły, widział w tych zamysłach niemal zbawienie ojczyzny, wierzył święcie, że uwielbiany przez niego, jak i przez wszystkich kresowców hetman, ani na chwilę się nie zawaha, gdy o pomnożenie potęgi Rzeczypospolitej chodzi, więc] jechał z radością w sercu[,] mimo zawiei, błędnych dróg[,] i nawałności.

(1.1) [Kiedy] wielką nawałnością, [/ Kiedy wielką fal przewagą /] Bici, na morskich rozruchach[,] / Utraciliśmy armadę; [/ Gdy infant został w łańcuchach; / Gdy te wieści, jędze blade, / Rozkołysane przez dzwony, / Przyleciały do Lizbony / Z wiatrem, co po morzu dyszał; / Kiedy król o nich usłyszał, / To bez żadnéj (sic!) prawie skargi / Wpadł w melancholie serdeczne, / A z melancholii w letargi, / A z letargów we sny wieczne.]

(1.1) ​Nawałność w piękną odmienił pogodę, / [Ucichły burze, i w pomyślnym biegu / Cieszą się, patrząc na spokoyną (sic!) [spokojną] wodę, / Za styrem Pana przybili do brzegu.]

(1.1) Gdybyć zawsze człowiek pamiętał na nawałność i burzę, toć by nigdy nie trzeba mu puszczać się na morze.

(1.1) Wtem ze wszystkich stron nagła nawałność się wzruszy, rzuca nawą tu, owdzie i boki jej kruszy.

(1.1) przen. [Bo gdy pomyślę, że takich jak wy wielu jest w tej Rzeczypospolitej — to mi się serce ściska i w duszy zadaję pytanie:] zdoła-li (sic!) ta matka nasza przy takich dzieciach oprzeć się wszystkim nawałnościom, które jej grożą?

(1.1) przen. Pragniecie skołatanej nawałnościami ojczyźnie dawać ratunek.

(1.2) [Zawrzało w chmurach, zasrebrniały strugi / Dżdżu z głośnym szumem, jak wezbrane rzeki, / A] choć nawałność burzy poszła stroną, / Dzień nastał słotny [i z twarzą zgaszoną.]

(1.2) przen. Sokrates całą pośmiewiskow (sic!) [pośmiewisk] nawałność wytrzymuje.

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

związki frazeologiczne:

etymologia:

uwagi:

tłumaczenia:

źródła: