rozeta
rozeta (język polski)
edytuj
- znaczenia:
rzeczownik, rodzaj żeński
- (1.1) archit. ornament o układzie koncentrycznym, w kształcie stylizowanego rozwiniętego kwiatu, także centralna kompozycja ozdabiająca plafon lub sufit[1]
- (1.2) archit. okrągłe okno w szczytach budowli lub nad portalami, charakterystyczne dla architektury gotyckiej[1]; zob. też rozeta w Wikipedii
- (1.3) bot. zespół liści pędu ułożonych na jednym poziomie u części roślin o krótkiej łodydze, tuż nad powierzchnią ziemi[1]; zob. też rozeta liściowa w Wikipedii
- (1.4) muz. intarsja wokół otworu rezonansowego w instrumentach szarpanych
- (1.5) jubil. szlifowany diament rżnięty w różę z jednej strony, płaski z drugiej[2][3]
- (1.6) daw. bot. rezeda[2]
- (1.7) daw. hutn. zbierana z wierzchu rudy skorupka miedziana, wyprażona i wytopiona z odtleniaczem kwarcowym, stopiona powtórnie z węglem[2]
- odmiana:
- (1.1-7)
przypadek liczba pojedyncza liczba mnoga mianownik rozeta rozety dopełniacz rozety rozet celownik rozecie rozetom biernik rozetę rozety narzędnik rozetą rozetami miejscownik rozecie rozetach wołacz rozeto rozety
- przykłady:
- (1.1) Sufity większości pomieszczeń pałacu w Igołomi zdobią rozety, ułożone z liści akantu.
- (1.2) Trzy wielkie rozety zdobią katedrę w Chartres, z czego dwie wpisane są w łuk lancetowy.
- (1.3) Skalnica klinolistna to roślina wieloletnia, bylina darniowa tworząca niskie rozety liściowe.
- składnia:
- antonimy:
- hiperonimy:
- hiponimy:
- holonimy:
- meronimy:
- związki frazeologiczne:
- etymologia:
- franc. rosette → rozeta, kokarda; zdrobn. od rose → róża < łac. rosarium → różanka < łac. rosarius → różany < łac. rosa → róża[4][5]
- uwagi:
- tłumaczenia:
- (1.6) zobacz listę tłumaczeń w haśle: rezeda
- angielski: (1.1) rosette; (1.2) rose window; (1.3) rosette; ; (1.4) rosette; (1.7) rose, rosette
- niemiecki: (1.2) Rosette
- rosyjski: (1.2) роза; (1.3) розетка
- włoski: (1.1) rosone m; (1.2) rosone m
- źródła:
- ↑ 1,0 1,1 1,2
Hasło „rozeta” w: Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Hasło „rozeta” w: Słownik języka polskiego, red. Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, t. V: Próba-R, Warszawa 1900–1927, s. 609.
- ↑ Hasło „raut” w: Władysław Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, De Agostini Polska.
- ↑ Hasło „rozeta” w: Władysław Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, De Agostini Polska.
- ↑ Hasło „rosette” w: Online Etymology Dictionary.